Đặt 'nhầm' trạm BOT Bắc Thăng Long 10 năm: Kéo dài thêm sẽ gây bất ổn
Lê Hữu Việt -
27/12/2018 08:38 (GMT+7)
Chuyên gia cho rằng với các trạm thu phí BOT đường bộ đặt sai vị trí dự án, như trạm BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài cần di chuyển về đúng nơi nó nên đặt. Trách nhiệm này trước hết thuộc về Bộ GTVT.
Quá nhiều bất cập
Cùng với trạm thu phí BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài bị lái xe tập trung phản đối, trước đó, có 3 trạm BOT khác bị lái xe phản đối quyết liệt vì cho rằng nơi đặt trạm chưa hợp lý. Tới nay, các trạm này cũng chưa thể hoạt động lại, gồm: BOT Cai Lậy (Tiền Giang), Tân Đệ (Thái Bình), Mỹ Lộc (Nam Định). Trong số các trạm trên, trạm Tân Đệ sẽ được di dời về đường tránh Đông Hưng (Thái Bình), những trạm còn lại chưa có hồi kết.
Trao đổi với PV Tiền Phong sáng 26/12, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cho rằng, trong 10 năm trở lại đây, do ngân sách nhà nước khó khăn, vốn cho đầu tư hạ tầng giao thông thiếu nên phải đẩy mạnh hợp tác công - tư (PPP), trong đó có BOT. Sau thời gian ồ ạt làm đường BOT, nay phát sinh hàng hoạt vấn đề. Những vấn đề phát sinh trong BOT giao thông, đặc biệt khi lái xe phản đối trạm thu phí, do cách làm chưa tốt từ đầu.
Theo đó, gần như toàn bộ dự án BOT giao thông đều được chỉ định thầu với nhà đầu tư, dẫn tới không cạnh tranh, thiếu minh bạch và không loại trừ “lợi ích nhóm”. Từ đó dẫn tới dự án tính mức đầu tư không sát, hầu hết đều tính giá cao hơn thực tế, điều này đã được kiểm toán, thanh tra chỉ rõ. “Các chủ dự án BOT đều tính toán làm đường thu lợi nhuận đầu tư, thu phí, chưa tính tới lợi ích người dân, xã hội”, ông Thịnh nói.
Ông dẫn chứng trạm thu phí Tào Xuyên (sau đó thay bằng trạm Dốc Xây, Thanh Hóa), dù đường tránh TP. Thanh Hóa chỉ dài vài kilomet, nhưng trạm thu phí lại đặt trên Quốc lộ 1, thu cả xe không sử dụng đường tránh. Sau đó, khi quyết toán dự án, tính toán lưu lượng xe, trạm thu phí Tào Xuyên mới thu 7 năm đã có lãi, dù hợp đồng ban đầu thu phí lên tới 23 năm.
Tương tự, trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài cũng thu phí để thu hồi vốn cho tuyến tránh TP. Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc), trạm thu phí cách xa tuyến đường, thậm chí ở 2 địa phương khác nhau. “Như vậy thì vô lý quá. Rõ ràng có vấn đề”, ông Thịnh nói, theo ông đặt trạm thu phí sai vị trí trách nhiệm của Bộ GTVT vẫn là lớn nhất. Theo ông Thịnh, dù có ai quyết, nhưng nếu thấy đặt trạm thu phí không hợp lý, Bộ GTVT phải có ý kiến.
Do đó, chuyên gia trên đề nghị đã tới lúc cần chấn chỉnh lại các trạm thu phí BOT, cả về vị trí, thời gian thu, mức phí đảm bảo công bằng giữa nhà đầu tư, cộng đồng (những người sử dụng tuyến đường) và nhà nước. Theo ông Thịnh, dù hợp đồng đã ký, nhưng luôn có điều khoản chỉnh sửa, đại diện cơ quan nhà nước (Bộ GTVT) phải ngồi với nhà đầu tư tính toán lại.
“Nhà nước sẽ không thể dùng ngân sách để mua lại các trạm BOT bất hợp lý hiện nay, nhưng vẫn còn nhiều cách để khắc phục. Chúng ta có thể dời trạm về đúng đường tránh, sau đó cấm xe đi vào các đô thị, để các xe bắt buộc phải đi đường tránh. Điều này vừa đảm bảo mục tiêu làm đường tránh để hạn chế xe vào đô thị, vừa đảm bảo hiệu quả cho nhà đầu tư. Nếu chúng ta không giải quyết sớm câu chuyện trạm thu phí sai vị trí, những bất ổn từ trạm thu phí sẽ kéo theo những bất ổn khác, mất mát sẽ còn lớn hơn rất nhiều”, ông Thịnh nói.
Bộ từng kiến nghị dời trạm Bắc Thăng Long
Trả lời chất vấn các Đại biểu Quốc hội mới đây, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể thừa nhận, trong đầu tư BOT đường bộ còn một số tồn tại, hạn chế, như: Chỉ định thầu với hầu hết dự án, quản lý chi phí đầu tư, doanh thu; Vị trí trạm thu phí gây bức xúc cho người sử dụng (dù các trạm thu phí đều được địa phương thống nhất)...
Theo ông Thể, hiện cả nước có 17/88 trạm thu phí BOT đường bộ bất cập về vị trí cần xử lý. Trong số này, có 3 trạm thu phí nằm ngoài phạm vi dự án, gồm: Trạm thu phí Tào Xuyên (Thanh Hóa - hiện đã dừng thu); trạm Cầu Rác (Hà Tĩnh); Trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài.
Ông Thể cho rằng, do lịch sử để lại, khi tận dụng trạm thu phí cho ngân sách trước đây để thu phí hoàn vốn dự án BOT. Việc tận dụng này giúp tiết kiệm khoảng 30-50 tỷ đồng, và phù hợp với quy định thời kỳ đó. Tuy nhiên, sau khi tính toán lại, hiện trạm thu phí Tào Xuyên đã dừng thu phí do chủ đầu tư đã có lãi. Với trạm Cầu Rác (thu phí tuyến tránh Hà Tĩnh) dự kiến sẽ thu xong vào năm 2019, nên Bộ GTVT đề nghị giữ nguyên.
Riêng với trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài (thu phí hoàn vốn Dự án tuyến tránh TP Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc), người đứng đầu Ngành Giao thông cho biết, năm 2014, Bộ GTVT đã kiến nghị Thủ tướng dời trạm về đúng tuyến đường tránh. Sau đó, Thủ tướng chỉ đạo Bộ GTVT tiếp tục thu phí tại trạm này đúng hợp đồng ký với nhà đầu tư. Cùng đó, bây giờ người dân đã có lựa chọn đi đường Nhật Tân - Nội Bài. Do đó, Bộ GTVT kiến nghị giữ nguyên vị trí trạm thu phí này.
Theo Bộ GTVT, hiện có 88 trạm thu phí BOT trên các tuyến quốc lộ, trong đó có 58 trạm thu phí cách nhau trên 70km, 10 trạm có khoảng cách 60-70km, 20 trạm có khoảng cách dưới 60km (theo quy định hiện hành, trạm thu phí cách nhau tối thiểu từ 70km).
Ngoài các trạm thu phí có vấn đề về vị trí đặt trạm hoặc phải điều chỉnh, theo Bộ GTVT, có 56 trạm thu phí đặt trên các tuyến quốc lộ hoàn vốn cho dự án cải tạo nâng cấp các quốc lộ, xây dựng các cầu mới. Những trạm này được đánh giá phù hợp, hiện đã miễn, giảm phí phương tiện qua trạm.
Ngoài ra, Bộ GTVT đã làm việc với các bên liên quan để: Dừng triển khai 4 dự án BOT đã ký hợp đồng và đang triển khai; Dừng 10 dự án đã phê duyệt đề xuất hoặc đang lập báo cáo nghiên cứu khả thi.
Bộ GTVT cho hay, hiện có 6 trạm thu phí BOT đặt trên tuyến chính để thu hồi vốn cho dự án đầu tư nâng cấp tuyến chính và xây dựng tuyến tránh (trạm: Nam Cầu Giẽ, Bến Thủy, Quán Hàu, Trảng Bom, TP Sóc Trăng, Cai Lậy). Hiện có 5 trạm đã giảm phí và thu ổn định (trừ trạm Cai Lậy đang tìm giải pháp).
Đồng thời, có 6 trạm thu trên cả tuyến quốc lộ và cao tốc để thu hồi vốn đầu tư cao tốc (Quốc lộ 6 Hòa Lạc - Hòa Bình; Quốc lộ 3 Thái Nguyên - Chợ Mới; cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và cao tốc Hà Nội - Hải Phòng). Bộ GTVT đang làm việc với nhà đầu tư về các dự án này. Tuy nhiên, nếu bỏ trạm trên quốc lộ (chỉ thu cao tốc), ngân sách sẽ cấp bù khoảng 21.000 tỷ đồng. Điều này, Bộ GTVT đánh giá không khả thi, nên kiến nghị vẫn duy trì các trạm, nhưng miễn, giảm phí.
(VNF) - Vào năm 2025, Hải Phòng dự kiến triển khai công trình hỗn hợp cao 75 tầng, và khi hoàn thành, tòa nhà này sẽ trở thành một trong những cao ốc cao nhất Việt Nam, sánh ngang với Landmark 81 (TP.HCM), Keangnam Landmark 72 (Hà Nội)...
(VNF) - Theo giới phân tích, việc áp dụng bảng giá đất mới không đồng bộ các nguyên tắc xác định giá đất, khiến cho đất được định giá ở mức cao gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.
(VNF) - Dự báo thị trường năm 2025 đón nhận khoảng 43.300 sản phẩm mới, trong đó miền Nam chiếm phần lớn với 36,2% tổng nguồn cung tương lai, thị trường miền Bắc và miền Trung chiếm lần lượt 31,5% và 20,7%.
(VNF) - Dự án khu du lịch sinh thái Hải Lĩnh của Tổng công ty Cổ phần Hợp Lực (Hợp Lực Group) được chấp thuận chủ trương đầu tư từ năm 2017 và “chốt” thời gian khởi công vào năm 2022 nhưng đến nay vẫn chưa thể thực hiện.
(VNF) - Lô đất từng thuộc sở hữu của Tập đoàn Tân Hoàng Minh tại đường Minh Tảo, quận Bắc Từ Liêm mới đây đã có những chuyển động mới. Nhiều người quan tâm liệu có phải chủ mới đã tiếp quản và làm dự án mới.
(VNF) - Định hướng ngành, sản phẩm công nghiệp của Khu công nghiệp Phù Mỹ là phát triển công nghiệp năng lượng mới (hydrogen xanh, amoniac xanh, LNG); công nghiệp sản xuất, chế tạo sản phẩm nằm trong hệ sinh thái công nghiệp năng lượng tái tạo…
(VNF) - Dự án Khu đô thị lấn biển lớn nhất TP. Hạ Long (Quảng Ninh) bị bỏ hoang hơn chục năm nhưng vẫn xuất hiện hàng loạt ngôi nhà kiên cố. Khu đô thị mới Vựng Đâng, do Công ty Cổ phần Xây dựng công trình 507 làm chủ đầu tư, đã được phê duyệt từ năm 2010.
(VNF) - Tại các khu vực ngoại thành TP. HCM, mức giá đất mới khiến việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở trở nên khó khăn hơn, làm giảm cơ hội phát triển các dự án nhà ở giá rẻ.
(VNF) - Giai đoạn 2025-2026, tỉnh Bình Định tiếp tục bổ sung thêm 3 khu đất thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư xây dựng bệnh viện, khu đô thị và khu dân cư.
(VNF) - Các biện pháp chấn chỉnh của cơ quan quản lý cùng diễn biến thị trường đi qua đỉnh cơn sốt đã khiến đất đấu giá ở Hà Nội có dấu hiệu hạ nhiệt khi giá trúng thấp hơn và số lượng người tham gia cũng ít hơn.
(VNF) - Bộ Tài chính cho hay, cơ quan này đang tiếp tục nghiên cứu, xác định những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai thi hành các chính sách thuế liên quan đến bất động sản để báo cáo các cấp có thẩm quyền.
(VNF) - UBND TP. Đà Nẵng vừa ban hành quyết định về việc điều chỉnh, bổ sung bảng giá đất trên địa bàn TP giai đoạn 2020-2024, có hiệu lực từ ngày 1/1/2015.
(VNF) - Công ty cổ phần Regal Group (Đất Xanh miền Trung) mới đây cho biết đang tiến hành tái cấu trúc hoạt động, chuyển nhượng mảng môi giới bất động sản.
(VNF) - Thanh tra tỉnh Bắc Ninh sẽ kiểm tra việc chấp hành chính sách pháp luật trong mua bán và quản lý, sử dụng nhà ở xã hội đối với dự án Cát Tường Smart City. Đối tượng thanh tra là Công ty cổ phần Cát Tường, dự kiến thời gian triển khai trong quý III/2025.
(VNF) - TP. HCM kỳ vọng trong tương lai, nhà ở giá phải chăng chiếm khoảng 60% tổng số căn hộ trong các dự án xây dựng mới nhà ở. Điều ngày hoàn toàn trái ngược với thực tế 80% quỹ hàng mở bán đều thuộc phân khúc cao cấp, hạng sang.
(VNF) - CBRE cho biết, tại thị trường thứ cấp, mặt bằng giá bán chung cư Hà Nội năm 2024 đạt trung bình 48 triệu đồng/m2, tăng hơn 26% so với năm 2023. Đây là mức tăng theo năm cao nhất từ trước tới nay.
(VNF) - Sau thời gian tăng nóng, thị trường chung cư Hà Nội có những dấu hiệu chững lại từ giữa quý III/2024. Không ít nhà đầu tư "lướt sóng" căn hộ tại Hà Nội đang bị 'mắc kẹt', đặc biệt tại các dự có giá bán cao.
(VNF) - Vào năm 2025, Hải Phòng dự kiến triển khai công trình hỗn hợp cao 75 tầng, và khi hoàn thành, tòa nhà này sẽ trở thành một trong những cao ốc cao nhất Việt Nam, sánh ngang với Landmark 81 (TP.HCM), Keangnam Landmark 72 (Hà Nội)...
(VNF) - Chợ Tân Thanh - Lạng Sơn từng được ví là trung tâm mua sắm nhộn nhịp nhất là vào dịp Tết. Đây là nơi có số lượng hàng hóa “khủng” cùng mức giá cực phải chăng. Tuy nhiên, kinh doanh ở chợ Tân Thanh ngày càng đi xuống và không còn cảnh sắm Tết tấp nập như xưa.