Điện rác ở Việt Nam 'mắc kẹt' giữa mê cung pháp lý
(VNF) - Dù được đánh giá là giải pháp tối ưu để giải quyết đồng thời các bài toán môi trường và năng lượng, các dự án xử lý chất thải rắn sinh hoạt phát điện tại Việt Nam vẫn đang “mắc kẹt” giữa mê cung pháp lý.
- Tập đoàn Canada muốn làm nhà máy điện rác 110 triệu USD ở Quảng Nam 26/02/2025 09:15
Tại Hội thảo công bố Báo cáo “Dòng chảy pháp luật kinh doanh Việt Nam 2024 và Báo cáo đánh giá về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức, vấn đề thu hút đầu tư vào các dự án điện rác đã được đặt lên bàn thảo luận như một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, áp lực rác thải ngày càng lớn và cam kết giảm phát thải của Việt Nam đang bước vào giai đoạn thực chất.
Các chuyên gia pháp lý cho biết, điện rác là hướng đi tất yếu để Việt Nam vừa giảm gánh nặng xử lý chất thải, vừa tận dụng nguồn năng lượng tái tạo, song đến nay, hiệu quả thu hút đầu tư vào lĩnh vực này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng do còn tồn tại nhiều rào cản pháp lý.
Kinh nghiệm tư vấn hàng chục dự án của Công ty Luật TNHH Vietthink cho thấy, gần như tất cả các dự án điện rác đều gặp khó khăn trong khâu triển khai, dù đã được địa phương ủng hộ và có sự quan tâm từ phía nhà đầu tư.

Rào cản pháp lý khiến điện rác “chết yểu”
Theo thống kê, hiện mỗi ngày trên cả nước phát sinh khoảng 67.110 tấn chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) – tương đương với mức chi phí thu gom và xử lý lên đến 3,35 triệu USD/ngày. Tuy vậy, chỉ khoảng 16% lượng rác được chế biến thành phân compost, 19% được xử lý bằng phương pháp đốt hoặc tái chế, còn lại trên 60% vẫn phải chôn lấp.
Thực trạng này không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn làm gia tăng ô nhiễm môi trường, đặc biệt tại các đô thị lớn và khu vực có tốc độ đô thị hóa nhanh.
Trong bối cảnh yêu cầu bảo vệ môi trường ngày càng cao, cùng với xu hướng phát triển kinh tế xanh và tuần hoàn, công nghệ đốt rác phát điện (điện rác) không chỉ giúp xử lý rác thải hiệu quả hơn mà còn tạo ra nguồn năng lượng sạch, phù hợp với định hướng phát triển bền vững đã được xác lập tại các văn kiện lớn như Nghị quyết 24-NQ/TW về ứng phó với biến đổi khí hậu, hay Chiến lược Bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Tuy nhiên, theo nhóm nguyên cứu của VCCI, nhiều dự án lớn trên cả nước đang bị đình trệ, thậm chí không thể khởi động, do vướng mắc pháp lý trong quy trình đầu tư.
Quy định pháp luật hiện hành vẫn thiếu cơ chế riêng cho việc lựa chọn nhà đầu tư và ký kết hợp đồng theo hình thức đặt hàng dịch vụ xử lý CTRSH – vốn là đặc thù của các dự án điện rác. Luật Đấu thầu và các nghị định hướng dẫn chưa tạo điều kiện rõ ràng cho việc áp dụng hình thức này một cách minh bạch và hiệu quả. Trong nhiều trường hợp, các dự án bị "vướng" vào quy trình đấu thầu kéo dài hoặc không thể thực hiện theo đặt hàng do chưa đủ cơ sở pháp lý.
Vấn đề cam kết đầu vào, như là khối lượng rác ổn định để vận hành nhà máy cũng là một nút thắt lớn. Nhiều nhà đầu tư lo ngại rằng dù đã đầu tư hạ tầng xử lý hiện đại, họ vẫn không được bảo đảm nguồn rác đủ về số lượng và ổn định về chất lượng, do các quy hoạch quản lý chất thải tại địa phương chưa rõ ràng, hoặc do chưa có cơ chế ràng buộc trong hợp đồng giữa nhà nước và doanh nghiệp.
Nhiều dự án cũng bị trì hoãn vì thiếu sự đồng bộ giữa quy hoạch cấp tỉnh và quy hoạch cấp vùng/quốc gia. Không ít nơi phê duyệt chủ trương đầu tư mà chưa có bãi rác tập trung phù hợp, hoặc chưa có hệ thống thu gom đủ rộng để cung cấp rác cho nhà máy phát điện. Điều này làm phát sinh mâu thuẫn trong khâu triển khai hạ tầng kỹ thuật và khiến nhà đầu tư e ngại.
Ngoài ra, vẫn còn thiếu hướng dẫn chi tiết và hợp đồng mẫu cho hình thức hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực điện rác. Dù Luật PPP đã có hiệu lực từ năm 2021, song đến nay nhiều địa phương vẫn loay hoay trong việc xây dựng đề án, hồ sơ mời thầu, lựa chọn nhà đầu tư, đặc biệt đối với mô hình BOT hoặc BOO áp dụng cho các dự án xử lý chất thải.
Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra, các chính sách ưu đãi cho lĩnh vực điện rác còn phân tán và thiếu rõ ràng. Nhiều địa phương không biết áp dụng mức giá mua điện nào đối với phần điện năng phát ra từ rác, hoặc không rõ ràng trong quy trình miễn giảm thuế đất, thuế thu nhập doanh nghiệp, vay vốn ưu đãi…
Những nút thắt nói trên đang khiến nhiều nhà đầu tư – cả trong và ngoài nước – phải cân nhắc lại kế hoạch rót vốn vào lĩnh vực điện rác, dù đây được đánh giá là một trong những hướng đi then chốt cho mục tiêu phát triển bền vững, giảm phát thải và hiện đại hóa ngành quản lý chất thải tại Việt Nam.
Gỡ nút thắt chính sách để điện rác thành dòng đầu tư xanh
Từ kinh nghiệm thực tiễn trong tư vấn đầu tư và nghiên cứu chính sách, ThS. LS. Nguyễn Thanh Hà – Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Vietthink cho rằng cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý để tháo gỡ các điểm nghẽn đang cản trở dòng vốn vào các dự án điện rác tại Việt Nam.

Theo bà Hà, trước hết, cần bổ sung cơ chế đặc thù cho phép áp dụng hình thức đặt hàng dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) đối với các dự án điện rác, thay vì buộc phải đấu thầu lại một lần nữa sau khi đã được lựa chọn làm nhà đầu tư. Để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách, nhà nước có thể quy định rõ điều kiện áp dụng hình thức đặt hàng, thời điểm và thời hạn đặt hàng, cơ chế điều chỉnh giá dịch vụ áp dụng riêng cho điện rác.
Thứ hai, cần thiết lập cơ chế cam kết cụ thể từ phía chính quyền địa phương về việc cung cấp ổn định khối lượng rác đầu vào cho các nhà máy điện rác đã được phê duyệt. Đây là yếu tố then chốt để nhà đầu tư yên tâm vận hành nhà máy và thu hồi vốn. Giải pháp có thể là ban hành mẫu hợp đồng dịch vụ xử lý CTRSH phát điện riêng cho loại hình này, trong đó quy định rõ trách nhiệm và cam kết của các bên.
Thứ ba, cần rà soát và hoàn thiện quy hoạch quản lý chất thải ở cấp tỉnh, vùng và liên vùng, nhằm phân bổ hợp lý các cơ sở xử lý và đảm bảo luồng thu gom, vận chuyển rác đến các khu xử lý tập trung. Một khi các dự án điện rác được phân bổ đúng trong quy hoạch tổng thể và phù hợp với quy hoạch quản lý CTRSH, bài toán về đảm bảo đầu vào cho nhà máy sẽ được giải quyết bền vững.
Thứ tư, sớm ban hành quy định hướng dẫn chi tiết và hợp đồng mẫu cho các dự án điện rác theo hình thức đối tác công – tư (PPP). Việc này không chỉ tạo hành lang pháp lý minh bạch cho các nhà đầu tư mà còn giúp các địa phương chủ động trong kêu gọi đầu tư, lựa chọn đối tác chiến lược và kiểm soát chất lượng dịch vụ công.
“Nếu các đề xuất nêu trên được xem xét và thể chế hóa sớm, Việt Nam sẽ có thêm công cụ hiệu quả trong việc xử lý rác thải, bảo vệ môi trường và phát triển năng lượng tái tạo. Quan trọng hơn, đó là bước tiến lớn để biến điện rác từ một ý tưởng tốt thành một dòng đầu tư xanh, hiệu quả và bền vững” - ThS. LS. Nguyễn Thanh Hà cho hay.
Toàn cảnh bãi rác lớn nhất Thủ đô Hà Nội dần trở thành trung tâm điện rác mới
- Bình Định: Đấu thầu chọn nhà đầu tư nhà máy điện rác 1.500 tỷ đồng 07/02/2025 08:15
- Nam Định: Xây nhà máy điện rác gần 1.500 tỷ đồng 25/05/2024 08:45
- Bắc Ninh: Nhà máy điện rác thứ 4 trị giá 1.400 tỷ đi vào hoạt động 28/03/2024 12:28
TP. HCM chuyển đổi toàn bộ xe máy công nghệ sang điện
(VNF) - Để giảm phát thải và thúc đẩy giao thông bền vững, TP. HCM đang đẩy mạnh kế hoạch chuyển đổi khoảng 400.000 xe máy công nghệ từ động cơ xăng sang xe điện. Kế hoạch này bao gồm khảo sát nhu cầu, xây dựng hệ thống trạm sạc và đề xuất chính sách ưu đãi cho tài xế, dự kiến hoàn thiện trong tháng 6 và công bố lộ trình vào tháng 7.
Nhà đầu tư BOT có thể được nhà nước chia sẻ nếu giảm doanh thu
(VNF) - Chính phủ đề xuất áp dụng trở lại hợp đồng BOT đối với dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư – PPP trong nâng cấp, mở rộng các công trình giao thông
Nguồn điện xanh khổng lồ bỏ phí vì ách tắc thủ tục pháp lý
(VNF) - Được đánh giá là lĩnh vực còn nhiều tiềm năng song các nhà đầu tư điện mặt trời áp mái vẫn gần ngại đầu tư vào lĩnh vực này do thiếu vốn đầu tư ban đầu hoặc lo ngại về thủ tục pháp lý và hiệu quả vận hành.
Đề xuất hỗ trợ lãi suất 2% khi vay vốn thực hiện dự án xanh, ESG
(VNF) - Điều 9 dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân đề xuất chi tiết về hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân. Cụ thể, dự thảo nghị quyết đề xuất doanh nghiệp được nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG).
Bình Định muốn xây khu đô thị, sân golf trên núi Vũng Chua
(VNF) - Tỉnh Bình Định đang nghiên cứu quy hoạch một tổ hợp đa chức năng, bao gồm: sân golf, khu đô thị dịch vụ nghỉ dưỡng, khu đất dành cho chuyên gia, phát triển nhà ở xã hội… tại núi Vũng Chua.
Quảng Ninh tính xây nhà hát gần 1 tỷ USD, gấp 2 lần nhà hát ở Hồ Tây - Hà Nội
(VNF) - Quảng Ninh đang mời gọi nhà đầu tư tham gia dự án xây dựng nhà hát hiện đại tại phường Bãi Cháy, TP Hạ Long, với tổng vốn hơn 22.000 tỷ đồng.
Báo động tình trạng gian lận tín chỉ carbon: Việt Nam cần làm gì?
(VNF) - Trong nỗ lực chống biến đổi khí hậu, các quốc gia và doanh nghiệp trên thế giới đã triển khai nhiều cơ chế nhằm giảm phát thải khí nhà kính (KNK), trong đó nổi bật là hệ thống tín chỉ carbon. Cơ chế này cho phép doanh nghiệp bù đắp phát thải của mình bằng cách đầu tư vào các dự án môi trường hoặc mua tín chỉ từ các đơn vị đã giảm phát thải thành công. Tuy nhiên, một số chuyên gia và tổ chức môi trường cảnh báo rằng hệ thống này cũng tạo ra lỗ hổng cho các hành vi gian lận, đe dọa tính minh bạch và hiệu quả của hệ thống.
Hà Nam gọi vốn hơn 2.200 tỷ làm Khu đô thị Tây Nam cầu Yên Lệnh
(VNF) - Giữa lúc thị trường địa ốc phía Bắc đang khởi sắc trở lại, Hà Nam kêu gọi đầu tư dự án xây dựng khu đô thị mới Tây Nam cầu Yên Lệnh với tổng vốn đầu tư 2.209 tỷ đồng.
Tín dụng xanh: Dòng tiền ách tắc vì thiếu quy định
(VNF) - Dòng vốn tín dụng xanh đang được kỳ vọng trở thành một trong những lực đẩy chiến lược để thúc đẩy phát triển bền vững tại các khu công nghiệp. Tuy nhiên, để dòng vốn này thực sự phát huy hiệu quả, cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý và có sự phối hợp chặt chẽ từ nhiều phía.
Cần hơn 61.000 tỷ phát triển cảng biển Sóc Trăng
(VNF) - Vốn cho hệ thống cảng biển Sóc Trăng đến năm 2030 khoảng 61.513 tỷ, trong đó 19.607 tỷ cho hạ tầng hàng hải công cộng và 41.906 tỷ cho phát triển bến cảng.
TP.HCM: Đến 2030, toàn bộ rác sinh hoạt được xử lý bằng đốt phát điện và tái chế
(VNF) - UBND TP.HCM vừa ban hành kế hoạch triển khai chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020 - 2030, đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn bộ rác sinh hoạt trên địa bàn thành phố sẽ được xử lý bằng công nghệ đốt phát điện và tái chế, góp phần xây dựng một đô thị xanh, sạch, bền vững.
Bình Định: Lập quy hoạch khu đô thị, nghỉ dưỡng và bến siêu du thuyền 5.200ha
(VNF) - Phân khu Không gian phát triển đô thị, nghỉ dưỡng, thương mại dịch vụ, du lịch và Bến Siêu du thuyền Đề Gi có quy mô hơn 5.200ha, trải dài qua địa bàn hai huyện Phù Mỹ và Phù Cát.
Năng lượng tái tạo: Tham vọng và cơ hội cho Việt Nam giữa căng thẳng thuế quan
(VNF) - Việt Nam đang theo đuổi lộ trình năng lượng tái tạo đầy tham vọng, không chỉ để phục vụ nhu cầu trong nước mà còn hướng đến xuất khẩu. Chuyên gia cho rằng những biến động từ căng thẳng thương mại toàn cầu có thể mang lại cho Việt Nam cơ hội độc nhất để củng cố lĩnh vực năng lượng tái tạo của đất nước.
Lập quỹ tín dụng xanh dành riêng cho khu công nghiệp xanh
(VNF) - Để các khu công nghiệp (KCN) thực sự "xanh" và hội nhập vào nền kinh tế xanh, cần gỡ nút thắt và thúc đẩy mạnh mẽ dòng tín dụng xanh.
Hải Phòng: Khánh thành Bến cảng số 3&4 Lạch Huyện
(VNF) - Ngày 13/5/2025, Công ty Cổ phần Cảng Hải Phòng đã tổ chức Lễ khánh thành bến cảng container quốc tế số 3 & 4 Lạch Huyện - Cảng Hải Phòng.
Vay vốn 20 năm lãi suất chỉ 6%: Hiện thực không tưởng nhờ 'chứng nhận xanh'
(VNF) - “Tôi thấy rất đáng tiếc cho doanh nghiệp Việt Nam, khi nhiều trường hợp lâm vào khó khăn không phải vì yếu kém, mà vì sự phát triển chậm của thị trường vốn – đặc biệt là các công cụ tài chính xanh có thể giúp họ đi đường dài”, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinRatings chia sẻ.
Chuyển đổi khu công nghiệp xanh: Quỹ đất cạn, vốn dài hạn thiếu
(VNF) - Dù được xác định là đòn bẩy quan trọng giúp khu công nghiệp (KCN) chuyển đổi sang mô hình xanh, tín dụng xanh tại Việt Nam vẫn đang đối diện với nhiều rào cản khiến dòng vốn này chưa thực sự chảy đến đúng nơi cần thiết.
'Ông lớn' Mỹ khai phá thị trường F&B 28 tỷ USD ở Việt Nam
(VNF) - Sự hiện diện của các “ông lớn” ngành thực phẩm và đồ uống (F&B) của Mỹ tại Việt Nam ngày càng rõ nét, từ bánh kẹo, nước giải khát cho đến đồ ăn nhanh và chuỗi cà phê. Với quy mô dân số 100 triệu người và thị trường tiêu dùng tăng trưởng cao, Việt Nam đang trở thành một trong những điểm đến chiến lược của các thương hiệu F&B toàn cầu đến từ Mỹ.
Đầu tư Mỹ vào Việt Nam: Đa ngành và hướng tới chuỗi giá trị cao
(VNF) - Với hàng tỷ USD vốn đầu tư và sự hiện diện ngày càng rõ nét, các doanh nghiệp Mỹ ngày càng thể hiện vị thế trên thị trường Việt Nam. Từ hàng tiêu dùng, công nghiệp chế tạo, sản xuất chip, năng lượng sạch tới ngân hàng... đầu tư Mỹ đang hướng tới những lĩnh vực có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao.
Năm 2027, hàng triệu xe máy ở Hà Nội và TP.HCM phải kiểm định khí thải?
(VNF) - Theo kế hoạch, từ năm 2027, xe máy tại TP. Hà Nội và TP. HCM sẽ bắt đầu phải kiểm định khí thải, mở đầu cho giai đoạn siết chặt kiểm soát ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn nhằm hướng tới mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và cải thiện chất lượng không khí đô thị.
Bình Định: Loạt dự án điện gió nghìn tỷ chờ nhà đầu tư
(VNF) - Bình Định sẽ đấu thầu chọn nhà đầu tư chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất trên địa bàn, trong đó có nhiều dự án điện gió nghìn tỷ.
Bắc Giang: Công ty Ninh Sơn được chấp thuận làm dự án KCN hơn 89ha
(VNF) - Công ty Cổ phần đầu tư công nghiệp công nghệ Ninh Sơn vừa được chấp thuận là chủ đầu tư dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN Tiên Sơn - Ninh Sơn (giai đoạn 1), thị xã Việt Yên, Bắc Giang.
Biến tín chỉ carbon rừng thành tiền: Loay hoay ở vạch xuất phát
(VNF) - Dù sở hữu tiềm năng hấp thụ carbon thuộc hàng lớn nhất Đông Nam Á, thị trường tín chỉ carbon rừng tại Việt Nam vẫn loay hoay ở vạch xuất phát. Từ rào cản pháp lý, khái niệm chưa rõ ràng đến cơ chế tài chính thiếu minh bạch, hành trình biến rừng thành tài sản carbon giá trị đang vấp phải nhiều điểm nghẽn.
Đà Nẵng nghiên cứu làm tuyến đường sắt đô thị nối Quảng Nam
(VNF) - UBND TP. Đà Nẵng vừa ban hành quyết định thành lập tổ công tác nghiên cứu đầu tư tuyến đường sắt đô thị Đà Nẵng – Quảng Nam.
Khu kinh tế đầu tiên của người Việt ở Cuba
(VNF) - Khu kinh tế đầu tiên của người Việt tại Cuba có quy mô rộng lớn, gần 3 sân bay và cảng nước sâu. Đây là biểu tượng hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Cuba.
TP. HCM chuyển đổi toàn bộ xe máy công nghệ sang điện
(VNF) - Để giảm phát thải và thúc đẩy giao thông bền vững, TP. HCM đang đẩy mạnh kế hoạch chuyển đổi khoảng 400.000 xe máy công nghệ từ động cơ xăng sang xe điện. Kế hoạch này bao gồm khảo sát nhu cầu, xây dựng hệ thống trạm sạc và đề xuất chính sách ưu đãi cho tài xế, dự kiến hoàn thiện trong tháng 6 và công bố lộ trình vào tháng 7.
Ngắm các bãi tắm biển nhân tạo nghìn tỷ bên Vịnh Hạ Long
(VNF) - Các bãi biển nhân tạo tại Hạ Long đều đẹp không kém các bãi tắm tự nhiên với thảm cát trắng trải dài, sạch, đẹp, thu hút du khách cả 4 mùa quanh năm.