‘Hộ chiếu vàng’ đảo Síp và cuộc di cư bí mật của giới nhà giàu Trung Quốc

Ngày 24/8, hãng tin Al Jazeera (hãng tin nhà nước của Qatar) đã công bố loạt bài điều tra về chính sách mà họ gọi là "mua bán hộ chiếu châu Âu" của Cộng hòa Síp từ năm 2017 đến năm 2019.

Với tên gọi "The Cyprus Papers" (Hồ sơ Síp), Al Jazeera cho biết chương trình hộ chiếu của Síp cho phép những ai đầu tư ít nhất 2,15 triệu Euro (khoảng 2,5 triệu USD) có thể sở hữu hộ chiếu nước này.

Theo bảng xếp hạng hộ chiếu năm 2019 (Passport Index), hộ chiếu đảo Síp đứng thứ 8 trong danh sách 10 hộ chiếu quyền lực nhất thế giới vì cho phép người sở hữu đi lại, làm việc và giao dịch ngân hàng trên khắp châu Âu. Những người giữ hộ chiếu Sip cũng có thể đi lại tự do tới 174 quốc gia mà không cần xin thị thực.

Theo Al Jareeza, hàng chục quan chức cấp cao một số nước và gia đình của họ đã mua thứ gọi là “hộ chiếu vàng” này. Đa số các cá nhân này nằm trong diện có nguy cơ tham nhũng cao, vì dính tới hoạt động chính trị và sở hữu tài sản khủng.

Tài liệu được Al Jazeera công bố cho thấy Trung Quốc là nước có công dân nhập quốc tịch Síp theo chương trình hộ chiếu vàng đông thứ hai thế giới. Al Jazeera đã không công bố đầy đủ danh sách hơn 500 người này, chỉ nêu 8 cái tên nổi bật, trong đó có Yang Huiyan, người được tạp chí Forbes hồi tháng 3 vinh danh là nữ tỷ phú giàu nhất châu Á và giàu thứ 6 trên thế giới với khối tài sản trị giá 20,3 tỷ USD tại thời điểm đó. Hiện bà Yang sở hữu 28,5 tỷ USD.

Bà Yang là con thứ 2 trong số 3 người con gái của ông Yang Guoqiang, nhà sáng lập tập đoàn bất động sản Country Garden Holdings nổi tiếng của Trung Quốc.  Ông Yang Guoqiang cũng là thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc (CPPCC), cơ quan hiệp thương chính trị hàng đầu của Bắc Kinh.

Năm 2005, ông Yang Guoqiang quyết định rút lui khỏi thương trường và giao lại toàn bộ sự nghiệp cho con gái. Thời điểm đó, bà Yang Huiyan nhận 70% cổ phần của Country Garden Holdings từ cha và chính thức trở thành nữ tỷ phú trẻ tuổi nhất Trung Quốc. Hiện tại, bà Yang Huiyan chỉ còn nắm sở hữu 57% cổ phần của tập đoàn này.

Cá nhân thứ hai bị tiết lộ danh tính  trong tài liệu của Al Jazeera là ông Lu Wenbin. Ông Lu Wenbin hiện là đại biểu của Hội đồng Nhân dân thành phố Thành Đô, đồng thời là Chủ tịch của Sichuan Troy Information Technology, một công ty công nghệ có trụ sở ở Thành Đô. Theo các tài liệu mà Al Jazeera cung cấp, ông Lu có hộ chiếu Síp vào tháng 7/2019.

Cái tên tiếp theo mà Al Jazeera tiết lộ đã nhập quốc tịch Síp là là Chen Anlin, một thành viên Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc tại Vũ Hán (Hồ Bắc), đồng thời là CEO của CECEP Central China Industry Development, công ty con của Tập đoàn Bảo vệ Môi trường và Bảo vệ Năng lượng Trung Quốc thuộc sở hữu nhà nước. Ông này được cấp quốc tịch Síp vào tháng 7/2018.

5 cái tên còn lại đều là những lãnh đạo doanh nghiệp lớn hoặc làm việc trong các cơ quan chính phủ Trung Quốc. 

Công dân Trung Quốc nộp đơn xin thường trú hoặc nhập quốc tịch ở nước ngoài là hợp pháp. Tuy nhiên, một khi một công dân Trung Quốc có quốc tịch nước ngoài, điều đó có thể dẫn đến việc họ tự động mất quyền công dân Trung Quốc, vì Trung Quốc không công nhận hai quốc tịch.

Thêm vào đó, Bắc Kinh có những quy định đặc biệt nghiêm ngặt với nhân viên các cơ quan chính phủ và tổ chức công cũng như các giám đốc điều hành, người lãnh đạo tại doanh nghiệp nhà nước.

Hồi tháng 7 vừa qua, Bắc Kinh đã ban hành luật mới, quy định cán bộ làm việc trong lĩnh vực công có thể bị sa thải nếu bị phát hiện có quốc tịch nước ngoài hoặc không khai báo thường trú tại nước ngoài.

Những tiết lộ mới của Al Jazeera cho thấy một xu hướng mới trong giới thượng lưu Trung Quốc, đó là xu hướng nhập tịch nước ngoài. Hộ chiếu thứ hai giúp họ thuận lợi trong việc di chuyển đến các quốc gia khác, chuyển tiền ra nước ngoài hoặc thậm chí là bỏ trốn trong trường hợp xảy ra sự cố trong nước.

Xem thêm >> 'Cần tối thiểu 50 tỷ nếu muốn nhập quốc tịch Cộng hòa Síp'