Lệ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, Tesla đối mặt loạt rủi ro

Theo báo cáo gửi lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC), doanh thu của Tesla đạt 23,33 tỷ USD trong quý đầu tiên của năm 2023. Trong đó, doanh thu tại thị trường Trung Quốc đạt 4,89 tỷ USD, chiếm gần 21% tổng doanh thu của hãng xe điện Mỹ.

Dựa trên dữ liệu từ Hiệp hội Xe khách Trung Quốc, doanh số bán xe điện của Tesla tại thị trường này đạt 137.429 xe trong quý đầu tiên của năm nay, chiếm hơn 32% tổng doanh số bán xe của hãng và phần lớn doanh thu của Tesla Trung Quốc.

Bên cạnh nguồn thu từ xe điện, Tesla còn kiếm được khoản lợi nhuận khổng lồ từ việc bán pin Megapack, loại pin lithium-ion được sử dụng cho các trạm lưu trữ năng lượng. Doanh thu từ pin Megaback của Tesla đạt 1,53 tỷ USD trong quý I/2023, tăng 148% so với cùng kỳ năm ngoái và trở thành một trong những nguồn thu nhập chính của công ty.

Trung Quốc luôn là một trong những thị trường “hái ra tiền” của Tesla trong những năm qua. Theo số liệu từ Statistic, tổng doanh thu toàn cầu của Tesla vào năm 2022 đạt 81,462 triệu USD, trong đó thị trường Trung Quốc đóng góp tới 18,145 triệu USD.

Việc Tesla ăn nên làm ra tại thị trường tỷ dân cũng đã làm giàu thêm khối tài sản của tỷ phú Elon Musk khi phần lớn tài sản của ông hiện nay đều ở dạng cổ phiếu của Tesla.

Tuy nhiên, có một thực tế đáng để Elon Musk lo ngại đó chính là sự thành công của Tesla đang phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc.

Theo Nikkei Asia, Trung Quốc đang trở thành “gót chân achilles” của hãng xe điện Mỹ khi các doanh nghiệp cung ứng đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình tạo ra một sản phẩm xe điện Tesla.

Cụ thể, gần 40% nhà cung ứng nguyên liệu cho ắc quy dùng trên xe Tesla đều đến từ Trung Quốc. Chưa kể, Trung Quốc còn là nhà cung ứng nguyên liệu lớn nhất cho pin lithium, loại pin sử dụng trên xe điện Tesla khi các công ty Trung Quốc chiếm tới 36% trong chuỗi cung ứng của hãng xe Mỹ.

Báo cáo của Nikkei và Fronteo Nhật Bản cũng chỉ ra rằng, có khoảng 13.428 doanh nghiệp tham gia vào vào giai đoạn 3 trong 5 cấp độ chuỗi cung ứng cho Tesla.

Trong đó, doanh nghiệp Trung Quốc chiếm đến 40% trong tổng 42 công ty tham gia vào mảng luyện kim màu và chiếm 33% trong tổng 102 nhà máy ở mảng hóa học vô cơ. Những con số này cho thấy sự phụ thuộc cực kỳ lớn của Tesla với các đối tác Trung Quốc.

Mức độ phụ thuộc của Tesla còn được đánh giá dựa trên thang điểm phụ thuộc Chokepoint Score Index của Fronteo. Theo đó, chỉ số này giúp đánh giá tỷ lệ quan trọng của các công ty Trung Quốc với chuỗi cung ứng Tesla trên thang điểm 10, trong đó, sự phụ thuộc tỷ lệ thuận với chỉ số.

Nhà cung ứng lithium chủ chốt của Tesla, công ty cung ứng Gangfen Lithium có mức điểm 6,8. Trong khi đó, điểm số của hãng Novoray chuyên cung ứng sản phẩm hóa học vô cơ và công ty cung ứng coban Zhejiang Huayou Cobalt lần lượt là 7,1 điểm và 5,7 điểm.

Sự phụ thuộc quá lớn vào Trung Quốc khiến Tesla đang phải đối mặt với nhiều rủi ro, nhất là trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung đang ngày càng leo thang.

Giám đốc Mari Yamamoto của Fronteo cho hay rủi ro đáng lo ngại nhất đối với Tesla là sự đứt đoạn chuỗi cung ứng khi Mỹ và Trung Quốc căng thẳng với nhau. Nhà sản xuất xe điện của Mỹ có thể phải đối mặt với nguy cơ gián đoạn sản xuất nếu các công ty Trung Quốc ngừng vận chuyển sản phẩm cho Tesla.

Rủi ro này đã được đoán trước kể từ khi Bắc Kinh áp đặt các biện pháp siết chặt xuất khẩu 8 loại sản phẩm liên quan đến gallium và 6 loại sản phẩm liên quan đến germanium, hai chất quan trọng trong mảng bán dẫn. Và trong tương lai, Trung Quốc hoàn toàn có thể mở rộng phạm vi hạn chế theo ý muốn.

Với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc, Tesla đang tính toán những bước đi ít gây tổn hại nhất nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung ứng Trung Quốc.

Tesla đã nỗ lực để tăng cường khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng lithium. Hãng xe điện của tỷ phú Elon Musk đã mua lithium từ các nhà cung cấp của Mỹ như Albemarle và Livent. Tesla cũng ký một thỏa thuận cung cấp lithium trong 5 năm với Liontown Resource của Úc vào năm 2022.

Các thỏa thuận mới này cho phép Tesla mua hơn 95% lithium hydroxit, một thành phần chính trong sản xuất pin xe điện. Ngoài ra, công ty cũng đã bắt đầu xây dựng một cơ sở tinh chế lithium, chính thức đặt chân vào lĩnh vực kinh doanh vốn đang bị Trung Quốc thống trị.

Nhà máy lithium của Tesla đặt tại Texas đã khánh thành vào tháng 5 vừa qua với tổng đầu tư lên tới 375 triệu USD. Dự kiến, nhà máy này của Elon Musk sẽ sản xuất 1 triệu ắc quy lithium vào năm 2025.