Lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết quý III/2023 giảm trở lại sau 2 quý tăng liên tiếp

Trong báo cáo cập nhật kết quả kinh doanh quý III/2023 vừa công bố, Công ty Chứng khoán SSI nhận định kết quả kinh doanh quý III/2023 của các doanh nghiệp niêm yết cho thấy xu hướng ổn định khi tổng doanh thu ít biến động trong khi tốc độ giảm lợi nhuận so với cùng kỳ dần thu hẹp.

Cụ thể, theo số liệu của SSI, tổng doanh thu toàn thị trường (dữ liệu cập nhật ngày 1/11) giảm nhẹ 0,6% so với cùng kỳ và giảm 0,1% so với quý trước, chỉ giảm 8,8% so với mức đỉnh vào quý IV/2022 và vẫn cao hơn đáng kể giai đoạn trước năm 2022.

Trong khi đó, tổng lợi nhuận sau thuế giảm nhẹ 5% so với cùng kỳ sau khi liên tục ghi nhận mức giảm mạnh hai chữ số trong 3 quý trước, một phần do hiệu ứng nền cao đã giảm dần (lợi nhuận ghi nhận giá trị kỷ lục trong quý I và quý II/2022).

So sánh theo quý, lợi nhuận giảm trở lại 3,5% so với quý II/2023 sau hai quý tăng trưởng liên tiếp. Lũy kế 9 tháng đầu năm, tổng lợi nhuận giảm 15,8% so với cùng kỳ năm trước.

Biên lợi nhuận gộp cải hiện đáng kể từ mức 15,4% trong quý III/2022 lên 16,8% trong quý III/2023, là mức cao nhất kể từ năm 2022. Tuy nhiên, biên lợi nhuận ròng lại thu hẹp về 5,9%, do chi phí bán hàng và chi phí lãi vay đều tăng mạnh so với cùng kỳ.

Động lực tăng trưởng chính của thị trường đến từ sự trở lại của các nhóm ngành Dầu khí (tăng 828% so với cùng kỳ) và Tài nguyên cơ bản (tăng 166%) phục hồi mạnh khi biên lợi nhuận cải thiện đáng kể.

Ngành Dịch vụ tài chính (tăng 138% so với cùng kỳ) có quý thứ hai liên tiếp tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng, sau khi lợi nhuận tạo đáy vào quý IV/2022.

Ngược lại, các nhóm ngành tiêu dùng tiếp tục giảm khi cầu tiêu dùng nội địa và xuất khẩu đều chưa được cải thiện. Các ngành Bán lẻ (giảm 67,8% so với cùng kỳ), Hàng cá nhân và gia dụng (giảm 41,4%), Ô tô & phụ tùng (giảm 54,5%), Thực phẩm & Đồ uống (giảm 7%) đều giảm quý thứ 4 liên tiếp. Các ngành này có thể cần nhiều thời gian để tạo đáy và quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng lợi nhuận, theo nhận định từ SSI.

Ngành Hóa chất ghi nhận mức giảm mạnh nhất (giảm 70,3% so với cùng kỳ) khi lợi nhuận doanh nghiệp đầu ngành cùng giảm sâu như DPM (giảm 93%), DCM (giảm 90%), DGC (giảm 47%). SSI kỳ vọng ngành Hóa chất đã gần chạm đáy lợi nhuận.

Ngành Ngân hàng giảm nhẹ 1,4% so với cùng kỳ do tăng trưởng tín dụng yếu, NIM chưa hồi phục rõ ràng trong khi nợ xấu vẫn trong xu hướng gia tăng. Kết quả kinh doanh của các ngân hàng cũng phân hóa mạnh mẽ.

Ngành Bất động sản giảm mạnh (giảm 32,4% so với cùng kỳ) khi nhiều doanh nghiệp đầu ngành ghi nhận lợi nhuận đi xuống. Trong khi đó, các ngành Hàng & Dịch vụ công nghiệp (giảm 11,3%), Điện nước & xăng dầu khí đốt (giảm 40,5% so với cùng kỳ), tiếp tục giảm khi hoạt động sản xuất công nghiệp vẫn tăng trưởng yếu.

Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) toàn thị trường tiếp tục thu hẹp ở cả 2 nhóm tài chính và doanh nghiệp phi tài chính. Theo đó, ROE trung bình toàn thị trường giảm từ 12,3% trong quý III/2022 xuống 10,9% trong quý III/2023. Nhìn chung, hiệu quả hoạt động của nhóm tài chính vẫn vượt trội so với thị trường chung.

Khả năng thanh toán lãi vay tiếp tục suy giảm, trung bình ở mức 3,82 lần trong quý III/2023. Trong đó có 183 doanh nghiệp ghi nhận hệ số ở mức <1, tổng vay nợ của nhóm này chiếm 11,9% toàn thị trường, theo số liệu từ SSI.