Phụ nữ vùng biên vào lớp học xóa nghèo: Nâng tri thức để chống đói nghèo
Châu Anh -
20/12/2025 13:51 (GMT+7)
(VNF) - Không bắt đầu từ những dự án lớn hay khoản đầu tư hàng chục tỷ đồng, hành trình giảm nghèo bền vững ở miền Tây Quảng Trị đang được khơi mở từ những lớp học xóa mù chữ dành cho phụ nữ dân tộc thiểu số. Ở đó, tri thức trở thành “điểm tựa mềm” nhưng mang tính quyết định, giúp người dân tiếp cận chính sách, vận dụng hỗ trợ và từng bước thoát nghèo một cách bền vững.
Ở xã A Dơi (nguyên thuộc huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị) khi mặt trời khuất sau dãy núi, con đường đất dẫn về trụ sở xã lại rộn ràng hơn thường ngày. Những người phụ nữ dân tộc Vân Kiều, Pa Kô tay cầm đèn pin, tay ôm tập vở, vượt dốc đến một lớp học đặc biệt – lớp xóa mù chữ dành cho phụ nữ vùng biên giới. Lớp học có hơn 20 học viên, độ tuổi từ hơn 20 đến ngoài 40. Phần lớn trong số họ chưa từng đi học hoặc bỏ học từ rất sớm. Trên những bộ bàn ghế đơn sơ, họ tập viết những nét chữ đầu tiên, đánh vần từng con chữ, làm quen với những phép tính cộng trừ cơ bản.
Những phụ nữ lớn tuổi người Vân Kiều ngày lên rẫy, tối đến lớp học chữ... (Ảnh: Đ Đức)
Chị Hồ Thị Ngưm, một học viên trong lớp, kể rằng trước đây mỗi lần lên xã làm giấy tờ, chị chỉ biết lăn tay vì không thể ký tên. “Không biết chữ nên nhiều khi nghe nói có chương trình hỗ trợ, nhưng mình không hiểu rõ, cũng không biết hỏi ai,” chị nói. Với chị, việc học chữ không chỉ để biết đọc, biết viết, mà còn để “không bị đứng ngoài” các chính sách dành cho người nghèo.
Không riêng A Dơi, tại xã Hướng Lập, một lớp xóa mù chữ khác cũng được tổ chức với 21 học viên, chủ yếu là phụ nữ dân tộc thiểu số. Các lớp học đều được bố trí vào buổi tối, phù hợp với lịch sinh hoạt của người dân miền núi – ban ngày lên nương rẫy, tối đến mới có thể học.
Tri thức mở cánh cửa tiếp cận sinh kế để người nghèo hiểu chính sách, tiếp cận sinh kế và tự chủ cuộc sống (Ảnh: Đ. Đức)
Theo đại diện UBND xã A Dơi, đây là những lớp học được triển khai trong khuôn khổ thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, kết hợp với chương trình xóa mù chữ cho người lớn ở vùng đặc biệt khó khăn. Mục tiêu không chỉ là phổ cập chữ viết, mà còn nâng cao dân trí, giúp người dân hiểu và tiếp cận các chính sách giảm nghèo một cách chủ động.Điểm đáng chú ý là trong các buổi học, bên cạnh nội dung đọc – viết – tính toán cơ bản, giáo viên còn lồng ghép tuyên truyền về chính sách tín dụng ưu đãi, đào tạo nghề, hỗ trợ sản xuất, xuất khẩu lao động và bảo hiểm y tế. Những khái niệm vốn xa lạ với nhiều phụ nữ vùng biên nay được “giải mã” bằng ngôn ngữ gần gũi, gắn với chính hoàn cảnh của họ.
“Biết chữ rồi thì mới đọc được thông báo vay vốn, hiểu điều kiện tham gia lớp học nghề hay chương trình hỗ trợ sinh kế,”, ông Trần Trọng Kim, Chủ tịch UBND xã A Dơi, chia sẻ. Theo ông Kim, từ khi triển khai lớp xóa mù chữ, số phụ nữ mạnh dạn đăng ký tham gia các chương trình hỗ trợ của Nhà nước đã tăng lên rõ rệt. Thực tế cho thấy, nâng cao dân trí đang trở thành một trong những “mắt xích” quan trọng để giảm nghèo bền vững ở Quảng Trị.
Theo thống kê, riêng tại các xã miền núi thuộc huyện Hướng Hóa củ nay vẫn còn hàng trăm người mù chữ mức độ I và hơn một nghìn người mù chữ mức độ II, tập trung chủ yếu ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nếu không được trang bị kiến thức cơ bản, người dân rất khó tiếp cận và sử dụng hiệu quả các chính sách hỗ trợ.
Ở góc độ chính sách, đây cũng là lý do Quảng Trị xác định giảm nghèo không thể chỉ dừng ở hỗ trợ tiền, con giống hay vật tư, mà cần đầu tư vào con người. Trong giai đoạn 2021–2025, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ: đa dạng hóa sinh kế, đào tạo nghề, tín dụng ưu đãi và đặc biệt là các chương trình nâng cao nhận thức cho người nghèo.
Nhờ cách làm này, kết quả giảm nghèo của Quảng Trị ghi nhận những con số tích cực. Toàn tỉnh đã giảm 7.590 hộ nghèo và cận nghèo, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm 4,26%, bình quân mỗi năm giảm khoảng 1,49%. Riêng năm 2024, có 2.646 hộ thoát nghèo và cận nghèo. Tại huyện miền núi Đakrông, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm tới 5,83%, mức giảm cao nhất trong nhiều năm.
Những con số này không chỉ phản ánh hiệu quả của các dự án sinh kế hay tín dụng ưu đãi, mà còn cho thấy vai trò của nâng cao dân trí trong việc giúp người dân sử dụng chính sách đúng cách, đúng mục tiêu và lâu dài hơn. Khi biết đọc, biết viết, người dân có thể chủ động tìm hiểu thông tin, tham gia lớp đào tạo nghề, tính toán hiệu quả sản xuất và từng bước thay đổi tư duy làm ăn.
Trở lại lớp học ở A Dơi, khi buổi học kết thúc, những cuốn vở được gấp lại cẩn thận. Ánh đèn pin lại soi đường cho các chị trở về bản. Một học viên nói nhỏ: “Giờ biết chữ rồi, tôi muốn học thêm nghề, vay vốn nuôi bò, trồng rừng như mấy hộ đã thoát nghèo.”
Những lớp học xóa mù chữ nơi biên giới Quảng Trị có thể rất nhỏ bé nếu nhìn từ quy mô đầu tư, nhưng lại mang ý nghĩa lớn trong chiến lược chống tái nghèo. Bởi khi tri thức được trao, người nghèo không chỉ nhận hỗ trợ, mà có khả năng tự đứng lên bằng chính chính sách của Nhà nước.
Những lớp học xóa mù chữ nơi biên giới Quảng Trị có thể rất nhỏ bé nếu nhìn từ quy mô đầu tư, nhưng lại mang ý nghĩa lớn trong chiến lược chống tái nghèo. Bởi khi tri thức được trao, người nghèo không chỉ nhận hỗ trợ, mà có khả năng tự đứng lên bằng chính chính sách của Nhà nước.
Trong giai đoạn tới, Quảng Trị tiếp tục xác định nâng cao dân trí, nhất là cho phụ nữ và người dân tộc thiểu số, là giải pháp căn cơ để ngăn chặn nguy cơ tái nghèo. Theo định hướng sau năm 2025, các lớp xóa mù chữ sẽ được duy trì gắn với đào tạo kỹ năng sống, kỹ năng sản xuất và tiếp cận công nghệ thông tin cơ bản, qua đó giúp người dân không chỉ “biết chữ” mà còn “biết làm ăn”. Cùng với đó, tỉnh tăng cường lồng ghép giáo dục người lớn với các chương trình tín dụng chính sách, khuyến nông – khuyến lâm và đào tạo nghề, tạo thành chuỗi hỗ trợ khép kín từ nhận thức đến hành động.
Thực tiễn từ các xã vùng biên cho thấy, khi phụ nữ – những người giữ vai trò trung tâm trong gia đình – được trang bị tri thức, hiệu quả giảm nghèo lan tỏa rõ rệt hơn. Không chỉ giúp hộ gia đình tiếp cận chính sách tốt hơn, họ còn trở thành cầu nối đưa chủ trương của Nhà nước đến cộng đồng, góp phần thay đổi tập quán sản xuất và tư duy trông chờ, ỷ lại. Từ những lớp học đèn pin giữa núi rừng, Quảng Trị đang từng bước xây dựng “lá chắn mềm” nhưng bền vững trước nguy cơ tái nghèo: đó là tri thức, sự chủ động và niềm tin vào khả năng tự vươn lên của người dân.
Kiến nghị tháo gỡ để giảm nghèo bền vững tại Quảng Trị
Triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, Quảng Trị xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm đối với các huyện miền núi, biên giới – nơi nguy cơ tái nghèo vẫn còn cao. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy việc tổ chức thực hiện ở cơ sở đang gặp khó khăn do hệ thống hướng dẫn chưa đồng bộ và tiến độ phân bổ vốn còn chậm.
Mới đây, tỉnh Quảng Trị đã kiến nghị Trung ương sớm hoàn thiện các văn bản hướng dẫn, bảo đảm thống nhất giữa các chương trình mục tiêu quốc gia; đồng thời giao vốn trung hạn và hằng năm kịp thời để địa phương chủ động triển khai các dự án hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề và nâng cao dân trí. Bên cạnh đó, Quảng Trị đề xuất tăng tính linh hoạt trong lồng ghép nguồn vốn, cho phép điều chỉnh nội dung hỗ trợ phù hợp đặc thù vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhằm bảo đảm mục tiêu giảm nghèo bền vững và hạn chế tái nghèo trong giai đoạn tới...
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số được đặt ra cho giai đoạn tới, bài toán nguồn vốn đang trở thành vấn đề sống còn. Khi hệ thống ngân hàng đã tiệm cận giới hạn mở rộng tín dụng, việc phát triển mạnh mẽ thị trường vốn - đặc biệt là thị trường chứng khoán - được xem là chìa khóa để tạo dư địa tăng trưởng bền vững cho nền kinh tế Việt Nam.
(VNF) - Hướng tới xây dựng một cơ chế thị trường vốn dành riêng cho cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo, Việt Nam đang trong quá trình chuẩn bị để hình thành sàn giao dịch chứng khoán chuyên biệt cho doanh nghiệp khởi nghiệp - một bước đi được đánh giá là quan trọng nhằm hoàn thiện chu trình đầu tư mạo hiểm từ nguồn vốn đầu vào đến điểm thoái vốn (exit) cho nhà đầu tư.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Năm 2025, giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động, Việt Nam nổi lên như điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI và quỹ đầu tư toàn cầu. Không chỉ duy trì đà tăng trưởng FDI mạnh mẽ, Việt Nam còn trở thành "cường quốc ASEAN" trong mắt nhà đầu tư quốc tế.
(VNF) - Theo đại biểu Tạ Đình Thi, việc ban hành cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô cần tập trung vào các lĩnh vực chiến lược nơi Hà Nội có lợi thế, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và tạo động lực phát triển bền vững, lan tỏa.
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Tiêu dùng của người dân chiếm gần 64% GDP đang suy yếu, kéo theo niềm tin giảm mạnh. Trong bối cảnh xuất khẩu bấp bênh, đầu tư công chậm giải ngân, các chuyên gia cảnh báo: muốn đạt tăng trưởng 10%, Việt Nam phải khơi thông túi tiền và củng cố niềm tin tiêu dùng của dân.
(VNF) - Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, tăng trưởng 10% trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội hay một con số khác cũng được nhưng cần phải thay đổi, đừng làm theo cách cũ.
(VNF) - Sau một năm triển khai, VIFTA đã bước đầu phát huy hiệu quả, song quá trình tận dụng ưu đãi cho thấy các ngành hàng vừa có thuận lợi, vừa phát sinh vướng mắc, đòi hỏi giải pháp phù hợp để khai thác hiệu quả hơn trong thời gian tới.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số được đặt ra cho giai đoạn tới, bài toán nguồn vốn đang trở thành vấn đề sống còn. Khi hệ thống ngân hàng đã tiệm cận giới hạn mở rộng tín dụng, việc phát triển mạnh mẽ thị trường vốn - đặc biệt là thị trường chứng khoán - được xem là chìa khóa để tạo dư địa tăng trưởng bền vững cho nền kinh tế Việt Nam.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.