Bước tiến trong việc định hình chân dung nhà hoạch định tài chính cá nhân

Sáng nay 12/4/2025, Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) phối hợp với Học viện Ngân hàng tổ chức Diễn đàn thường niên Hoạch định Tài chính Cá nhân 2025 với chủ đề “Chân dung và vai trò của nhà hoạch định tài chính cá nhân trong phát triển thị trường tài chính bền vững”.

Sự kiện đánh dấu cột mốc quan trọng trong tiến trình chuẩn hóa và chuyên nghiệp hóa nghề tư vấn tài chính cá nhân tại Việt Nam, hướng tới mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái tài chính minh bạch, hiệu quả và nuôi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao – yếu tố then chốt cho sự phát triển dài hạn của thị trường tài chính quốc gia.

Tại Việt Nam, sau gần ba thập kỷ phát triển, thị trường tài chính đã trở thành kênh dẫn vốn chủ lực cho nền kinh tế, đặc biệt là khu vực tư nhân. Số lượng người hành nghề tư vấn tài chính cá nhân ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh nhưng thiếu chuẩn mực đã kéo theo nhiều hệ lụy. Không ít nhà đầu tư và khách hàng cá nhân bị cuốn vào vòng xoáy của những sản phẩm tài chính thiếu minh bạch, từ trái phiếu riêng lẻ, bất động sản chưa đủ pháp lý, tài sản mã hóa đến các hợp đồng bảo hiểm phức tạp, không phù hợp. Hậu quả là những tổn thất tài chính nặng nề và hơn hết là khủng hoảng niềm tin – thứ vốn là nền tảng cho sự vận hành lành mạnh của thị trường tài chính.

Trong bối cảnh đó, Diễn đàn Hoạch định Tài chính Cá nhân 2025 mang ý nghĩa đặc biệt, như một nỗ lực tập hợp tri thức và tiếng nói của cộng đồng chuyên môn, học thuật và hoạch định chính sách, nhằm định hình lại vai trò và chân dung của nhà hoạch định tài chính cá nhân – mắt xích không thể thiếu trong chiến lược phát triển toàn diện thị trường tài chính quốc gia.

Tiếp nối sự thành công của 3 kỳ tổ chức Diễn đàn thường niên các năm trước, Diễn đàn năm nay thu hút sự tham dự của hàng trăm đại biểu là đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương; các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản; cùng đông đảo giảng viên, tư vấn viên và các cơ sở đào tạo lớn trên toàn quốc.

Sự kiện chào đón sự hiện diện của nhiều lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các học giả, chuyên gia có uy tín trong giới nghiên cứu và hoạch định chính sách như: PGS.TS Vũ Văn Phúc – Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; TS. Phan Đức Hiếu – Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội khóa XV; GS.TS Trần Thị Vân Hoa – Nhà giáo Nhân dân, nguyên Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương; TS. Trần Sâm – nguyên Chuyên viên Vụ Đào tạo Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Về phía Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA), có sự tham dự của TS Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch Hiệp hội; ông Hoàng Anh Minh, Phó chủ tịch Hiệp hội, Tổng biên tập Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance; PGS.TS Nghiêm Thị Thà, Tổng thư kí Hiệp hội; ông Lê Vũ Phong – Phó Tổng Biên tập Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance.

Về phía đơn vị đồng tổ chức – Học viện Ngân hàng – có sự hiện diện của PGS.TS Nguyễn Thanh Phương – Phó Giám đốc Học viện và PGS.TS Trần Thị Xuân Anh – Trưởng Khoa Tài chính.

Từ khối doanh nghiệp, lãnh đạo cấp cao đến từ các định chế tài chính, bảo hiểm và ngân hàng lớn cũng góp mặt. Trong đó có ông Ngô Thành Huấn – Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần FIDT; bà Nguyễn Thị Hoài Thu – Giám đốc Trung tâm Khách hàng Ưu tiên HDBank; bà Phạm Mai Phương – Chủ tịch Kênh Alpha AIA Việt Nam; TS. Lê Đức Khánh – Giám đốc Phân tích Công ty Cổ phần Chứng khoán VPS; ông Nguyễn Minh Hoàng – Giám đốc Phân tích Công ty Cổ phần Chứng khoán Nhất Việt; bà Phạm Thị Thành – Phó Giám đốc Ban Khách hàng Bán lẻ, Trưởng Bộ phận Khách hàng Cao cấp – Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV); cùng TS. Nguyễn Thành Hưng – Giám đốc Phòng Nghiên cứu và Đào tạo, Tổng Công ty Bảo Việt Nhân thọ.

Diễn đàn gồm hai phần chính. Đầu tiên là phiên tham luận chuyên sâu với các chủ đề nổi bật như: Vai trò và khuôn khổ pháp lý về hoạch định tài chính cá nhân; Khung tiêu chuẩn năng lực của nhà Hoạch định tài chính cá nhân định hướng theo tiêu chuẩn quốc tế; Chân dung nhà tư vấn tín dụng trong xu thế phát triển bền vững của các ngân hàng thương mại; Chân dung nhà tư vấn bảo hiểm chuyên nghiệp và tiềm năng thị trường; Đào tạo nguồn nhân lực chuyên ngành hoạch định và tư vấn Tài chính trong kỷ nguyên mới

Tiếp đến là phiên Đối thoại bàn tròn, nơi các chuyên gia, tư vấn viên và đại biểu trao đổi trực tiếp về những điểm nghẽn về phát triển nghề hoạch định tài chính cá nhân chuyên nghiệp tại Việt Nam, phân tích các cơ hội và thách thức với các tổ chức và cá nhân hành nghề hoạch định tài chính cá nhân, đề xuất những giải pháp để phát triển cộng đồng hành nghề tư vấn hoạch định tài chính cá nhân Việt Nam theo tiêu chuẩn quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Thanh Phương, Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng: Cần định nghĩa rõ về chức năng của nghề Hoạch định tài chính cá nhân

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Thanh Phương bày tỏ sự vui mừng khi Diễn đàn năm nay quy tụ được sự quan tâm đông đảo của quý đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học với chủ đề hết sức ý nghĩa và mang tính thời sự: "Chân dung và vai trò của nhà hoạch định tài chính cá nhân với sự phát triển bền vững của thị trường tài chính".

PGS.TS Nguyễn Thanh Phương cho biết hiện nay, chúng ta đang cùng nhau chứng kiến và tham gia vào sự phát triển năng động nhưng cũng đầy biến động khó lường của thị trường tài chính Việt Nam và biến động gần đây, nhất khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế đối ứng 46% với hàng hóa Việt Nam. Cùng với đó, nhu cầu quản lý tài sản, đầu tư hiệu quả và đảm bảo an toàn tài chính của người dân ngày càng gia tăng.

Bối cảnh này đã đặt ra nhu cầu cấp thiết về quản lý tài chính cá nhân chuyên nghiệp cho người dân. Vai trò của những nhà hoạch định tài chính cá nhân chuyên nghiệp là rất quan trọng. Họ phải trở thành cầu nối, là người dẫn đường tin cậy, giúp người dân không chỉ quản lý tài sản hiệu quả mà còn xây dựng một tương lai tài chính vững chắc.

Một thị trường tài chính chỉ có thể phát triển thực sự bền vững khi có sự tham gia của những nhà đầu tư có hiểu biết, được định hướng đúng đắn và được bảo vệ bởi những chuẩn mực nghề nghiệp rõ ràng.

Tuy nhiên, nghề hoạch định tài chính tại Việt Nam còn khá mới, cần được định hình rõ ràng hơn về tiêu chuẩn và chức năng. Việc làm rõ "chân dung" và "vai trò" này là cực kỳ quan trọng, bởi nó không chỉ phát triển một ngành nghề cần thiết mà còn trực tiếp góp phần nâng cao hiểu biết tài chính, củng cố niềm tin và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường tài chính.

Với vai trò là đơn vị đăng cai tổ chức Diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Thanh Phương choh biết Học viện Ngân hàng ý thức sâu sắc về sứ mệnh và trách nhiệm của mình. Chúng tôi không chỉ xem đây là một sự kiện học thuật, mà còn là cơ hội để kết nối các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý và cộng đồng doanh nghiệp, cùng nhau thảo luận, định hướng cho một lĩnh vực còn nhiều tiềm năng phát triển như hoạch định tài chính cá nhân.

"Chúng tôi tin rằng, việc tạo ra một không gian đối thoại cởi mở, chuyên sâu ngay tại Học viện sẽ là tiền đề quan trọng để nâng cao nhận thức, chia sẻ kinh nghiệm, và hướng tới việc chuẩn hóa, nâng cao chất lượng cho đội ngũ nhà hoạch định tài chính cá nhân trong tương lai. Đây cũng chính là những cơ sở quý báu cho chúng tôi trong việc xây dựng, triển khai các Chương trình đào tạo nói chung và Chương trình đào tạo Hoạch định và tư vấn tài chính nói riêng", PGS.TS Nguyễn Thanh Phương cho hay.

Lãnh đạo Học viện Ngân hàng hy vọng rằng, thông qua diễn đàn này và các hoạt động tiếp nối, chúng tôi có thể đóng góp một phần thiết thực vào sự phát triển chuyên nghiệp, bài bản của ngành hoạch định tài chính cá nhân, và xa hơn nữa là góp phần xây dựng một thị trường tài chính Việt Nam ngày càng minh bạch, hiệu quả và phát triển bền vững.

PGS.TS Vũ Văn Phúc: Nhà hoạch định tài chính cá nhân giữ vai trò then chốt trong việc hỗ trợ cá nhân, gia đình xây dựng tư duy tài chính đúng đắn

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Vũ Văn Phúc, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, hoan nghênh Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) và Học viện Ngân hàng đã tổ chức Diễn đàn.

Trình bày tham luận về chủ đề phát triển tài chính cá nhân, gia đình và vai trò của nhà hoạch định tài chính cá nhân, PGS.TS Vũ Văn Phúc trình bày 3 nội dung chính: Tài chính cá nhân, gia đình cùng đất nước bước vào kỷ nguyên mới, chân dung và vai trò của nhà hoạch định tài chính cá nhân, những kiến nghị để phát triển nghề hoạch định tài chính cá nhân tại Việt Nam.

Mở đầu bài tham luận, PGS.TS Vũ Văn Phúc trích lời Tổng Bí thư Tô Lâm: “Khu vực Kinh tế tư nhân cần xác định rõ hơn về sứ mạng và tầm nhìn của mình, là lực lượng tiên phong trong kỷ nguyên mới, trở thành một trong những trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế và ngày càng thể hiện là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia”.

Trong nền kinh tế nói chung, kinh tế tư nhân nói riêng, vai trò của tài chính cá nhân, gia đình - xét cả ở góc độ vi mô và vĩ mô - ngày càng trở nên thiết yếu.

Ở góc độ vi mô, tài chính cá nhân chính là huyết mạch nuôi dưỡng tế bào xã hội, là công cụ để mỗi cá nhân, gia đình quản lý đời sống kinh tế của mình một cách chủ động và hiệu quả. Khi cá nhân, gia đình biết lập ngân sách, tiết kiệm, đầu tư và tiêu dùng thông minh, họ có thể đảm bảo an toàn tài chính cho bản thân và gia đình, đầu tư cho y tế, giáo dục và không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống.

Ở cấp độ vĩ mô, tài chính cá nhân, gia đình là một trong 3 trụ cột của hệ thống tài chính quốc gia (bên cạnh trụ cột tài chính công, tài chính doanh nghiệp), là tài chính của hàng triệu cá nhân, gia đình sẽ tạo nên “những dòng chảy nhỏ đổ về biển lớn” là nền kinh tế quốc dân. Khi người dân biết tiết kiệm và đầu tư hợp lý, thị trường tài chính sẽ được tiếp thêm dòng vốn quan trọng. Trong kinh tế xanh, tài chính cá nhân định hướng vào tiêu dùng bền vững, đầu tư vào năng lượng tái tạo, tiết kiệm xanh. Trong kinh tế tuần hoàn, việc tái chế, mua sắm thông minh của cá nhân, gia đình giúp tối ưu tài chính, giảm lãng phí, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường…

“Một nền kinh tế mạnh không chỉ cần chính sách vĩ mô tốt, doanh nghiệp lớn, mà còn cần mỗi cá nhân, gia đình có năng lực tài chính vững vàng. Chính từ những dòng tài chính nhỏ, thông minh và có trách nhiệm của từng cá nhân, gia đình chúng ta mới có thể hình thành được dòng chảy kinh tế quốc gia mạnh mẽ và bền vững”, PGS.TS Vũ Văn Phúc cho hay.

Nói về chân dung và vai trò của nhà hoạch định tài chính cá nhân, PGS.TS Vũ Văn Phúc nêu ra thực trạng hiện nay rằng tài chính cá nhân, gia đình ở Việt Nam đang đối mặt với nhiều bất cập. Phần lớn người dân thiếu kiến thức và kỹ năng quản lý tài chính, dẫn đến các quyết định sai lầm như vay nợ quá mức, đầu tư “mù quáng”, hoặc tham gia vào các “mô hình lừa đảo tài chính”. Thay vì làm giàu bền vững, không ít người chọn con đường đầu cơ, chụp giật, gây rủi ro cho cả bản thân và thị trường.

Từ phía các định chế tài chính, nhiều đơn vị đặt nặng mục tiêu doanh số, dẫn đến tình trạng tư vấn sai lệch, không vì lợi ích khách hàng. Một số tư vấn viên còn lợi dụng lòng tin để bán sản phẩm không phù hợp, gây thiệt hại tài chính và làm xói mòn niềm tin của người dân.

Trong bối cảnh đó, nhà hoạch định tài chính cá nhân đóng vai trò rất quan trọng trong hệ thống tài chính, giúp khách hàng phân tích tình hình tài chính hiện tại, xác định các mục tiêu tài chính ngắn hạn và dài hạn, từ đó lập kế hoạch đầu tư, tiết kiệm, và quản lý chi tiêu hiệu quả. Họ cũng giúp cá nhân, gia đình lựa chọn các sản phẩm tài chính phù hợp như tín dụng, bảo hiểm, các công cụ đầu tư, giúp họ giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa tài sản.

Chân dung của một nhà hoạch định tài chính cá nhân chuyên nghiệp đòi hỏi phải có kiến thức sâu rộng về tài chính, am hiểu về các công cụ tài chính và thị trường tài chính. Họ cần có khả năng phân tích tình hình tài chính của khách hàng, đồng thời đưa ra các giải pháp tài chính tối ưu, bảo vệ quyền lợi của khách hàng. Ngoài ra, một nhà hoạch định tài chính còn phải có kỹ năng giao tiếp, tư vấn tốt và khả năng lắng nghe để hiểu rõ nhu cầu và hoàn cảnh cụ thể của từng cá nhân.

Đặc biệt, nhà hoạch định tài chính phải tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, luôn đặt lợi ích của khách hàng lên trên hết. Từ đó, vai trò của Nhà hoạch định tài chính cá nhân được thể hiện trên 3 khía cạnh rất quan trọng, đó là đồng hành cùng khách hàng, thúc đẩy các định chế tài chính hoạt động hiệu quả và minh bạch, hỗ trợ chức năng giám sát thị trường, góp phần tư vấn, phản biện chính sách.

Trên cơ sở các nội dung đã trình bày tại diễn đàn, PSG.TS Vũ Văn Phúc đưa ra một số kiến nghị để phát triển nghề hoạch định tài chính cá nhân tại Việt Nam: Đổi mới tư duy, nhận thức về vai trò tài chính cá nhân, gia đình và vai trò của Nhà hoạch định tài chính cá nhân; hoàn thiện khung pháp lý cho nghề hoạch định tài chính cá nhân, xây dựng quy định pháp lý về hành nghề hoạch định tài chính cá nhân, bao gồm các điều kiện hành nghề như yêu cầu chứng chỉ và tiêu chuẩn năng lực, đạo đức nghề nghiệp; xác định rõ quyền và trách nhiệm của nhà hoạch định tài chính, các tiêu chuẩn đạo đức nhằm đảm bảo sự trung thực, độc lập, khách quan và bảo mật thông tin khách hàng.

Đồng thời, thiết lập hệ thống tiêu chuẩn nghề nghiệp phù hợp thực tiễn Việt Nam và tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế; nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính, cụ thể là mở rộng mạng lưới và kênh cung cấp dịch vụ nhằm đảm bảo mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận, giúp họ sử dụng các dịch vụ đó một cách an toàn, hiệu quả; triển khai một chương trình quốc gia về nâng cao dân trí tài chính, quản lý, hoạch định tài chính cá nhân; xây dựng chân dung nhà hoạch định tài chính phù hợp với chuẩn mực quốc tế.

PGS.TS Vũ Văn Phúc cũng đề nghị Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) tiếp tục có những hoạt động mạnh mẽ hơn để biến những điều được thảo luận trong diễn đàn hôm nay thành hiện thực.

Theo PGS.TS Vũ Văn Phúc, tài chính cá nhân, gia đình đóng vai trò ngày càng quan trọng trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại, hội nhập quốc tế và đặt trọng tâm vào sự thịnh vượng của người dân. Trong hệ sinh thái đó, Nhà hoạch định tài chính cá nhân giữ vai trò then chốt trong việc hỗ trợ cá nhân, gia đình xây dựng tư duy tài chính đúng đắn, đưa ra các quyết định tài chính phù hợp, từ tiết kiệm, chi tiêu, đầu tư đến bảo vệ tài sản và hoạch định kế hoạch tài chính dài hạn. Sự đồng hành của các Nhà hoạch định tài chính không chỉ giúp từng cá nhân, gia đình nâng cao năng lực tài chính, góp phần nâng cao chất lượng sống, mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững và bao trùm của nền kinh tế quốc gia.

Tuy nhiên, để nghề hoạch định tài chính cá nhân thực sự phát triển và phát huy hiệu quả trong thực tiễn, cần sớm có các giải pháp đồng bộ nhằm hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao tiêu chuẩn nghề nghiệp, xây dựng cơ chế giám sát phù hợp và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động hành nghề. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc tích cực và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức tài chính, hiệp hội nghề nghiệp và cộng đồng xã hội.

“Việc định vị đúng vai trò và đầu tư phát triển đội ngũ Nhà hoạch định tài chính cá nhân sẽ là bước đi chiến lược, góp phần nâng cao năng lực tài chính cho người dân, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho một hệ thống tài chính toàn diện, công bằng và bền vững”, PGS.TS Vũ Văn Phúc kết luận.

ThS. Ngô Thành Huấn, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần FIDT: Cần có giấy phép riêng cho nghề Hoạch định tài chính cá nhân

Để làm rõ thêm về vai trò, tiêu chuẩn của nhà Hoạch định tài chính Việt Nam theo khung tiêu chuẩn của Hội đồng chuẩn hoá hoạch định Hoa Kỳ (FPSB), ThS. Ngô Thành Huấn cho biết, hiện nay, người Việt đang rất dễ “tổn thương” tài chính vì thiếu tư duy, phương pháp quản lý tài chính cá nhân.

Cụ thể, tỷ lệ chi phí y tế tự chi trả của người dân Việt Nam rất cao, lên đến 60% gây ra rủi ro tài chính không nhỏ. Cùng với đó, 35% người Việt chi nhiều hơn thu, dễ nợ nần. Không có dự phòng cho rủi ro bất ngờ khi 50% người Việt thiếu nguồn tiền dự phòng trong trường hợp khẩn cấp. Đáng chú ý, người Việt có xu hướng chỉ phụ thuộc vào một nguồn thu nhập.

Theo ThS Ngô Thành Huấn, Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hoá dân số từ năm 2011. Đặc biệt, Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia có dân tộc già hoá dân số nhanh nhất thế giới. Tuy nhiên, người già ở Việt Nam chưa được chăm sóc tốt và 70% không có thu nhập, 30% không có bảo hiểm. Những nguyên nhân kể trên đã khiến tình hình tài chính của mỗi cá nhân người Việt trở nên mong manh và dễ tổn thương.

“Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng tôi chưa từng được dạy về cách quản lý tài chính cá nhân, lập kế hoạch dự phòng hay đầu tư như thế nào cho hiệu quả. Trong khi đó, đây lại là những kỹ năng cơ bản cần thiết để bước vào cuộc sống trưởng thành. Ở một số quốc gia phát triển như Úc, học sinh lớp 6 đã được tiếp cận và hiểu rõ về các khái niệm như cổ phiếu, thị trường chứng khoán, bảo hiểm, và đầu tư. Trong khi đó, tại Việt Nam, ngay cả nhiều người trưởng thành cũng chưa nắm rõ những kiến thức này. Điều này cho thấy một lỗ hổng lớn trong giáo dục tài chính của người dân Việt Nam”, ông Huấn nêu quan điểm.

Giám đốc Điều hành FIDT còn cho biết Việt Nam hiện chưa có giấy phép riêng và khung năng lực thống nhất cho hành nghề tư vấn tài chính, do đó cần thiết lập chuẩn hành nghề chuyên biệt, tách biệt với giấy phép môi giới chứng khoán.

Theo ông Huấn, ngành quản lý gia sản vẫn chưa cất cánh vì nhiều lý do. Thứ nhất, tiềm năng lớn nhưng chưa được khai thác hiệu quả. Số lượng khách hàng có tài sản ngày càng tăng nhưng thiếu lực lượng tư vấn đủ năng lực để đồng hành chuyên sâu.

Thứ hai, khách hàng thiếu niềm tin vào định chế tài chính, lo ngại vấn đề thiếu minh bạch hoặc chỉ tập trung bán sản phẩm, do đó, cần lực lượng tư vấn độc lập, đặt lợi ích khách hàng lên hàng đầu.

Thứ ba, khách hàng ngày càng kỳ vọng cao về năng lực tư vấn tổng thể (đầu tư, bảo hiểm, hưu trí, giáo dục…) của người tư vấn.

Thứ tư, tuy số lượng sản phẩm tài chính trên thị trường khá nhiều, nhưng lại thiếu chiều sâu và sự khác biệt. Các sản phẩm và giải pháp từ các định chế tài chính vẫn còn hạn chế, chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu sống đa dạng và ngày càng phức tạp của người dân. Trong bối cảnh đó, người tư vấn tài chính cần đóng vai trò như một “kiến trúc sư tài chính” – người không chỉ giới thiệu sản phẩm, mà còn thiết kế những giải pháp phù hợp, toàn diện cho từng cá nhân hoặc gia đình.

Thứ năm, tương tác đa kênh hạn chế hệ thống tương tác vẫn nặng về gặp trực tiếp, thiếu tích hợp đa kênh.

“Hoạch định tài chính cá nhân là một nghề nghiệp thiết yếu cần có hiện nay để giúp người dân xây dựng và quản lý tài chính trong nhiều giai đoạn cuộc sống”, ông Huấn nhấn mạnh.

Chính vì vậy, cùng với Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việ Nam (VFCA), FIDT đã nghiên cứu đặt ra tiêu chuẩn hành nghề Hoạch định tài chính cá nhân như sau: Tạo lập mối quan hệ khách hàng và nhà hoạch định tài chính; Thu thập dữ liệu, hồ sơ khách hàng và đánh giá nhu cầu (xác định nhu cầu, mục tiêu và kỳ vọng của khách hàng); Đánh giá và phân tích tình hình tài chính hiện tại của khách hàng; Xây dựng và trình bày kế hoạch tài chính cho khách hàng; Thực hiện kế hoạch tài chính và các khuyến nghị; Giám sát và theo dõi kế hoạch tài chính và duy trì mối quan hệ giữa khách hàng và người lập kế hoạch tài chính.

Bà Nguyễn Thị Hoài Thu, Giám đốc Trung tâm Khách hàng Ưu tiên HDBank: “Priority Banker không còn là người bán sản phẩm tài chính mà phải là người dẫn đường tài chính”

Chia sẻ tại Diễn đàn, bà Nguyễn Thị Hoài Thu, Giám đốc Trung tâm Khách hàng Ưu tiên HDBank mở đầu bằng hồi ức về quyết định trở về Việt Nam sau 5 năm làm việc trong môi trường tài chính của Singapore – nơi các chuẩn mực vận hành đã được thiết lập chặt chẽ. Tại đây, bà có cơ hội tiếp xúc với nhiều khách hàng người Việt giàu có và nhận ra tiềm năng to lớn của thị trường quê nhà.

“Tôi trở về với nhiều kỳ vọng – mong muốn được đóng góp, được vận dụng chuyên môn. Nhưng cú chạm đầu tiên với thị trường là một ‘cú vả’ – khi nhận ra rằng môi trường ở đây còn thiếu minh bạch, năng lực chuyên môn của mình gần như không được sử dụng đúng cách”, bà Thu kể lại.

Thực tế lúc bấy giờ, Priority Banker (chuyên viên khách hàng ưu tiên) tại các ngân hàng chỉ đơn thuần là người phục vụ – người chiều lòng khách hàng theo kiểu “ngoan hiền, dễ thương” để được yêu quý, được ủng hộ. Bà Thu thẳng thắn thừa nhận, đây không phải lỗi của người làm nghề mà là vấn đề thiếu hụt các giải pháp cần thiết.

Tuy nhiên, thị trường tài chính không ngừng vận động. Khi các lĩnh vực như bảo hiểm, chứng khoán, quỹ đầu tư bắt đầu phát triển mạnh, hệ sinh thái sản phẩm tài chính trở nên phong phú hơn. Đây cũng là lúc các ngân hàng bước vào cuộc “chạy đua vũ trang” nhằm nâng cao năng lực đội ngũ, chuyển mình từ vai trò cung cấp dịch vụ cơ bản sang tư vấn tài chính toàn diện. “Đây chính là cơ hội để chúng ta định hình lại vai trò của người làm nghề. Tôi hy vọng có thể góp tiếng nói cho thế hệ sinh viên hôm nay – những người sẽ xây dựng tương lai tài chính của đất nước,” bà Thu nói.

Theo bà Nguyễn Thị Hoài Thu, ngân hàng ngày nay không còn là nơi đơn thuần để gửi tiền hay vay vốn. Mỗi tổ chức tài chính đang trở thành một nền tảng tích hợp nhiều giải pháp đa dạng – từ chứng chỉ quỹ, trái phiếu, bảo hiểm đến tư vấn đầu tư. Sự phát triển này cũng đi cùng với một xu hướng toàn cầu không thể đảo ngược: phát triển bền vững đã trở thành nguyên tắc cốt lõi trong điều hành của ngành tài chính, và ngân hàng không thể đứng ngoài cuộc chơi ấy.

Giám đốc Trung tâm Khách hàng Ưu tiên HDBank cho rằng, ba trụ cột cần được đặt làm trọng tâm trong chiến lược phát triển dài hạn của ngành ngân hàng gồm tài chính bền vững, môi trường và xã hội. Trong đó, tài chính bền vững là định hướng phát triển sản phẩm và dịch vụ hướng tới lợi ích lâu dài, không chỉ cho ngân hàng mà cho toàn bộ nền kinh tế. Yếu tố môi trường cần được tích hợp vào chính sách tín dụng, quản trị rủi ro và hoạt động vận hành, đồng thời đẩy mạnh số hóa để giảm thiểu quy trình thủ công. Còn về xã hội, ngân hàng cần đóng góp vào việc nâng cao chất lượng sống, thúc đẩy bình đẳng và tạo sự gắn kết trong cộng đồng.

Tuy nhiên, để những chiến lược ấy được triển khai hiệu quả, yếu tố con người chính là chìa khóa, đặc biệt là đội ngũ Priority Banker - những người trực tiếp tiếp xúc với nhóm khách hàng có tiềm lực tài chính và tầm ảnh hưởng cao trong xã hội. Theo bà Thu, dù nhiều ngân hàng đã hình thành được lực lượng này, thậm chí phát triển đến cấp độ Private Banker, nhưng khoảng cách giữa kỳ vọng và năng lực thực tế vẫn còn lớn. Phần đông tư vấn viên vẫn dựa vào các sản phẩm sẵn có thay vì thiết kế giải pháp cá nhân hóa. Kiến thức về các công cụ ngoài ngân hàng như chứng khoán, trái phiếu, bảo hiểm còn hạn chế, dẫn đến việc không khai thác được nhu cầu thực sự của khách hàng, thậm chí là không nhìn thấy nhu cầu ấy.

Một trong những điểm yếu lớn được bà Thu chỉ ra là khả năng đồng hành dài hạn. “Chúng ta dễ dàng đi cùng khách hàng trong giai đoạn ‘upside’ – khi thị trường thuận lợi, tài sản tăng. Nhưng thử thách lớn nhất lại là khi ‘downside’ xảy ra. Đó mới là thời điểm cần đến người đồng hành đúng nghĩa – người đủ hiểu, đủ bản lĩnh, đủ trách nhiệm để cùng khách hàng vượt sóng”, bà Thu nhấn mạnh.

Từ kinh nghiệm thực tiễn, bà Thu đề xuất một khung năng lực chuẩn dành cho thế hệ Priority Banker hiện đại – những người sẽ gánh vác trách nhiệm kiến tạo niềm tin và giá trị bền vững cho cả khách hàng lẫn tổ chức tài chính. Trước hết, cần có tư duy chiến lược dài hạn, thay vì chỉ chạy theo mục tiêu 3 đến 6 tháng, người làm nghề phải có khả năng hoạch định tài chính trong khung thời gian 3 đến 5 năm. Kế đến là kỹ năng giao tiếp và thuyết phục, không chỉ nói về sản phẩm mà ngân hàng đang có, mà phải giúp khách hàng bước vào chính câu chuyện tài chính của họ. Ngoài ra, khả năng ứng dụng công nghệ trong phân tích và theo dõi tiến độ tài chính cá nhân cũng là một yếu tố không thể thiếu trong môi trường số hóa hiện nay.

Bên cạnh đó là đạo đức nghề nghiệp và tinh thần trách nhiệm – yếu tố cốt lõi đảm bảo sự tin cậy lâu dài. Và cuối cùng là sự am hiểu các nguyên tắc ESG cùng tinh thần tài chính bền vững – để không chỉ tư vấn hiệu quả, mà còn truyền lửa cho cộng đồng và lan tỏa tư duy phát triển có trách nhiệm.

“Priority Banker không chỉ cần kiến thức và kỹ năng, mà còn phải mang theo phong cách ‘chân thành – trí tuệ – gần gũi’. Đó không còn là người bán sản phẩm tài chính, mà là người dẫn đường tài chính – người góp phần thiết lập lại cách con người quản trị tài sản, kiểm soát tương lai và gìn giữ sự an tâm tài chính cho chính họ và gia đình,” bà Thu kết luận.

TS. Nguyễn Thành Hưng, Giám đốc Phòng nghiên cứu và đào tạo Tổng công ty Bảo Việt Nhân thọ: Nhà hoạch định tài chính cá nhân trong giai đoạn mới gặp nhiều thách thức

Tham dự Diễn đàn, TS. Nguyễn Thành Hưng có bài tham luận về các vấn đề: Thực trạng cung - cầu sản phẩm tài chính cá nhân, bảo hiểm nhân thọ trong bức tranh tài chính cá nhân, chân dung nhà hoạch định tài chính cá nhân trong giai đoạn mới của ngành bảo hiểm nhân thọ, những thách thức và giải pháp.

Theo TS. Nguyễn Thành Hưng, các sản phẩm tài chính cá nhân rất đa dạng, bao gồm chứng khoán, bảo hiểm, bất động sản, vàng, tín dụng, đầu tư quỹ, tiền gửi,... làm nên bức tranh, mảnh ghép của tài chính cá nhân của người dân.

Các chỉ số đánh giá nhu cầu tài chính cá nhân như tỷ lệ tiết kiệm, mức độ nợ cá nhân/hộ gia đình của Việt Nam, mức độ đầu tư cá nhân/ hộ gia đình của Việt Nam, khối lượng giao dịch chứng khoán, mức độ phổ biến của các sản phẩm bảo hiểm, doanh thu phí bảo hiểm... đều đang có chiều hướng đi lên, khác biệt với một số nước như Singapore, Úc và châu Âu - là các thị trường phát triển nhưng có xu thế đi ngang hoặc giảm.

Dựa trên các xu hướng hiện tại, có thể thấy tại Việt Nam, tỷ lệ tiết kiệm của người dân vẫn ở mức cao, kéo theo nhu cầu về các sản phẩm tài chính ngày càng lớn. Đồng thời, mức độ nợ trên tài sản tài chính của các cá nhân và hộ gia đình cũng tăng lên, chủ yếu do sự gia tăng tín dụng cá nhân từ các khoản vay để đầu tư hoặc mua bất động sản, nhà ở. Thêm vào đó, khối lượng giao dịch chứng khoán, đặc biệt là các giao dịch của cá nhân, đã tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm qua, phản ánh nhu cầu đầu tư sinh lời ngày càng cao. Cuối cùng, doanh thu phí từ các sản phẩm bảo hiểm cũng tăng trưởng ổn định hàng năm, cho thấy sản phẩm bảo hiểm ngày càng được ưa chuộng và nhu cầu về bảo hiểm đang ngày càng lớn.

Song song với đó, nguồn cung các sản phẩm tài chính cá nhân như các quỹ đầu tư, công ty quản lý quỹ, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và sản phẩm, ngân hàng thương mại,... cũng tăng lên.

Trong bối cảnh cả cung và cầu đều tăng trưởng, TS. Nguyễn Thành Hưng nhấn mạnh vai trò quan trọng của người tư vấn tài chính, là cầu nối giữa cung và cầu. Công việc của họ bao gồm các hoạt động như đào tạo về các luật, quy định và nghiệp vụ cần thiết để có chứng chỉ hành nghề; cấp chứng chỉ hành nghề thông qua các cơ quan quản lý chuyên ngành; đào tạo kỹ năng tư vấn cho từng loại sản phẩm, dịch vụ cụ thể; và đào tạo chuyên sâu về sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp mình, chẳng hạn như bảo hiểm nhân thọ, ngân hàng, hoặc chứng khoán.

Trong bức tranh đó, bảo hiểm nhân thọ đóng vai trò đảm bảo tương lai cho người thân, bảo vệ thu nhập, chi trả chi phí y tế; là giải pháp tiết kiệm có kỷ luật, đầu tư tích lũy tài sản và kế hoạch hưu trí; đảm bảo yếu tố tinh thần cho khách hàng giúp họ an tâm về tinh thần, có kế hoạch giáo dục của con cái và kế hoạch thừa kế.

Chia sẻ thêm, TS. Nguyễn Thành Hưng cho biết ở giai đoạn trước, quan điểm về bảo hiểm nhân thọ là bảo vệ con người, tích lũy và tiết kiệm; dẫn đến cách thức tư vấn sản phẩm của người tư vấn là tập trung vào khai thác nỗi sợ hãi về bệnh tật, rủi ro mất sớm và hướng đến giải pháp tiết kiệm để có một khoản tích luỹ nhận được khi đáo hạn.

Nhưng hiện nay, trong giai đoạn mới, theo tháp nhu cầu Maslow, khách hàng có những nhu cầu mới, do vậy sản phẩm bảo hiểm nhân thọ cần giúp khách hàng có thể kiếm tiền, tiết kiệm và sử dụng tiền khôn ngoan, bảo vệ tiền đã tích lũy, cũng như đầu tư sinh lời tiền kiếm được, an toàn và tự do tài chính.

Quan điểm về bảo hiểm nhân thọ trong giai đoạn mới là bảo vệ tài chính trong đó có bảo vệ con người, là thành phần của tài chính cá nhân bao gồm chi tiêu, đầu tư, phục vụ nhu cầu và mục tiêu sống như ăn, ở, học vấn cho con, đầu tư, hưu trí,..; dẫn đến cách thức tư vấn sản phẩm thay đổi theo hướng xác định đúng nhu cầu bảo vệ và mục tiêu tài chính; không chỉ bán sản phẩm mà tư vấn giải pháp toàn diện phù hợp, tối ưu nguồn lực tài chính của khách hàng, trong đó có tích hợp bảo hiểm.

Để thích nghi trong giai đoạn mới, người hoạch định và tư vấn tài chính cần đổi mới sáng tạo, áp dụng công nghệ, nâng cao trải nghiệm khách hàng, nâng cao năng lực của người tư vấn (kiến thức, kỹ năng) và am hiểu sâu sắc bảo hiểm dưới góc nhìn tài chính cá nhân.

Cụ thể, chân dung nhà hoạch định tài chính cá nhân trong giai đoạn mới cần các yếu tố: Kiến thức, kỹ năng, tâm thế và đạo đức nghề nghiệp. Trong đó, họ cần có kiến thức chuyên sâu về bảo hiểm, tài chính như đầu tư, thuế, bất động sản, kế hoạch hưu trí; khả năng áp dụng công nghệ vào hoạt động của mình; kỹ năng tư vấn bảo hiểm, tư vấn đầu tư, tư vấn quản lý gia sản, tư vấn kế hoạch hưu trí; kỹ năng giao tiếp, xây dựng phát triển mối quan hệ, lắng nghe, thấu hiểu khách hàng; kỹ năng phân tích tài chính khách hàng, đánh giá rủi ro, xây dựng kế hoạch tài chính; tạo dựng uy tín, xây dựng thương hiệu và hình ảnh cá nhân; đạo đức nghề nghiệp trung thực, minh bạch, trách nhiệm, tuân thủ,...

Cùng với đó, nhà hoạch định tài chính cá nhân trong giai đoạn mới cũng gặp những thách thức như xung đột giữa lợi ích cá nhân (doanh thu, hoa hồng, thành công) và lợi ích khách hàng (giải pháp phù hợp nhu cầu, khả năng tài chính và hợp đồng duy trì đến khi đáo hạn); giữa mục tiêu kinh doanh (doanh thu, số lượng khách hàng, làm thế nào để mở rộng phạm vi và sự đa dạng của công việc) và dịch vụ tư vấn chất lượng (làm thế nào để mang lại giá trị thực sự cho khách hàng).

TS. Nguyễn Thành Hưng cho rằng các nhà hoạch định tài chính cá nhân cần nâng cao năng lực số, phát triển kỹ năng, xây dựng tư duy lấy khách hàng làm trung tâm, cân bằng lợi ích, lấy khách hàng làm trung tâm.

Đối với doanh nghiệp, cần đa dạng hóa sản phẩm, chú trọng đào tạo tài chính cá nhân, triển khai thực chất đánh giá sức khỏe tài chính của khách hàng, ứng dụng công nghệ, xây dựng hệ thống thù lao phù hợp, đồng thời đào tạo kiến thức tài chính cá nhân cho khách hàng.

“Trong giai đoạn mới, bảo hiểm nhân thọ là một mảnh ghép trong bức tranh tài chính tổng thể của cá nhân khách hàng, hoạch định tài chính cá nhân là kỹ năng không thể thiếu. Nhà hoạch định tài chính cá nhân không chỉ là người bán sản phẩm mà còn là người bạn đồng hành, tư vấn chuyên nghiệp, giúp khách hàng đạt được mục tiêu tài chính của mình. Để đáp ứng yêu cầu này, nhà hoạch định tài chính cá nhân cần liên tục học hỏi, nâng cao kiến thức, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp”, TS. Nguyễn Thành Hưng cho biết.

PGS.TS Nguyễn Thanh Phương, Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng: Nhu cầu Nghề Hoạch định tài chính cá nhân rất lớn

PGS.TS Nguyễn Thanh Phương, Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng, cho biết: “Nhu cầu của xã hội đối với nghề Hoạch định Tài chính cá nhân rất lớn. Đây là một lĩnh vực mà Học viện Ngân hàng sẽ chính thức tuyển sinh từ năm 2025”.

Học viện Ngân hàng, thành lập từ năm 1961, là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Với định hướng phát triển thành trường đại học đa ngành, định hướng nghề nghiệp – ứng dụng, Học viện hiện có hơn 650 cán bộ, giảng viên và khoảng 16.000 sinh viên, học viên.

Từ ngày 1/7/2023, Học viện Ngân hàng đã chính thức bước vào giai đoạn tự chủ tài chính, tự đảm bảo 100% chi thường xuyên. Đây không chỉ là yêu cầu mà còn là động lực quan trọng để học viện đổi mới toàn diện, nâng cao chất lượng đào tạo, năng lực quản trị và khả năng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.Học viện kiên định với triết lý giáo dục "Toàn diện – Sáng tạo – Hội nhập", lấy người học làm trung tâm, chú trọng phát triển hài hòa giữa kiến thức chuyên môn, kỹ năng thực hành và khả năng thích ứng với môi trường làm việc đa văn hóa.

Với hơn 35 chương trình đào tạo đa dạng, Học viện Ngân hàng định hướng cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của ngành tài chính – ngân hàng trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ.

Chương trình đào tạo Chất lượng cao ngành Hoạch định và Tư vấn Tài chính được xây dựng dựa trên khảo sát thực tiễn từ các chuyên gia và nhà tuyển dụng với 6 tiêu chuẩn đầu ra nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường. Cụ thể:

Thứ nhất, vận dụng kiến thức cơ bản, chuyên ngành và thực tiễn để giải quyết các vấn đề trong lĩnh vực hoạch định và tư vấn tài chính theo tiêu chuẩn quốc tế.

Thứ hai, phát triển tư duy phản biện, tư duy hệ thống, tư duy đổi mới sáng tạo và năng lực nghiên cứu trong giải quyết vấn đề và đánh giá hoạt động hoạch định và tư vấn tài chính.

Thứ ba, sở hữu tư duy thiết kế, tư duy dịch vụ, kỹ năng số, kỹ năng giao tiếp và khả năng thấu hiểu để đề xuất và tư vấn các giải pháp tài chính tối ưu cho khách hàng.

Thứ tư, thực hành đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội trong các hoạt động hoạch định và tư vấn tài chính.

Thứ năm, phát triển kỹ năng lãnh đạo, làm việc độc lập và làm việc nhóm để giải quyết các tình huống thực tế trong ngành.

Thứ sáu, sử dụng thành thạo tiếng Anh, áp dụng kỹ năng nghề nghiệp qua trải nghiệm thực tế, thích nghi với môi trường làm việc đa văn hóa trong lĩnh vực tài chính.

Sau khi tốt nghiệp, sinh viên chương trình này có thể đảm nhận nhiều vị trí khác nhau tại doanh nghiệp, tổ chức tài chính, cơ quan nhà nước hoặc cơ sở giáo dục, cụ thể như: Chuyên viên hoạch định và tư vấn tài chính cá nhân; Chuyên viên tư vấn đầu tư; Quản lý tài sản; Quản trị rủi ro; Tư vấn và hoạch định thuế; Giảng viên, nghiên cứu viên hoặc cán bộ quản lý, giám sát dịch vụ tài chính tại cơ quan nhà nước; Tham gia phát triển sản phẩm, dịch vụ tài chính tại các công ty fintech, bảo hiểm và ngân hàng số — lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên số hóa.

Có thể nói, đây là chương trình đào tạo mang tính ứng dụng cao, giúp người học phát triển năng lực thích nghi linh hoạt và mở rộng cánh cửa nghề nghiệp.

Thảo luận - Bàn tròn đối thoại:

Mở đầu phiên "Thảo luận – Bàn tròn đối thoại", PGS.TS. Nghiêm Thị Thà, Tổng Thư ký Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA), nhấn mạnh Diễn đàn năm nay lựa chọn một chủ đề vừa mang tính thời sự, vừa mang chiều sâu học thuật. Với các bài trình bày của 5 diễn giả đại diện cho ba trụ cột chính của thị trường tài chính gồm ngân hàng, chứng khoán và bảo hiểm, cùng với đại diện từ cơ sở đào tạo và các cơ quan xây dựng chính sách, Diễn đàn đã mang tới hình dung rất cơ bản về nhà hoạch định tài chính cá nhân.

Bước sang phiên thảo luận, PGS.TS. Nghiêm Thị Thà kỳ vọng sẽ mang tới góc nhìn sâu sắc và đầy đủ hơn nữa về chân dung và vai trò của nhà hoạch định tài chính cá nhân trong phát triển thị trường tài chính bền vững.

"Trong kỷ nguyên mới của Việt Nam, kinh tế tư nhân và tài chính cá nhân là chìa khóa để phát triển và tăng tốc. Tiếng nói của chúng ta hôm nay mang tới động lực để VFCA và Học viện Ngân hàng tin tưởng rằng chúng ta đang đi đúng hướng, tập trung vào trọng tâm mà lãnh đạo đất nước đã chỉ ra", Tổng Thư ký VFCA nhấn mạnh.

GS.TS. NGND. Trần Thị Vân Hoa: “Chúng ta chưa hình thành nghề hoạch định tài chính cá nhân đúng nghĩa”

Trả lời câu hỏi về nguyên nhân sâu xa dẫn đến khủng hoảng niềm tin của người tiêu dùng đối với các sản phẩm và dịch vụ tài chính cá nhân trong thời gian qua, GS.TS. NGND. Trần Thị Vân Hoa, Thành viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, chuyên gia cao cấp của VFCA, cho rằng đây là hệ quả đến từ cả ba phía: người làm nghề, khách hàng và thể chế.

“Tùy từng thời điểm, nguyên nhân nhức nhối nhất có thể khác nhau. Ở đây, tôi xin nhìn theo từng chủ thể và sắp xếp theo thứ tự ưu tiên theo góc nhìn chủ quan của mình”, bà Hoa nói.

Trước hết, từ góc độ đội ngũ hành nghề, GS.TS. Trần Thị Vân Hoa cho hay, hiện nay, vẫn chưa hình thành được nghề đúng nghĩa gọi là nghề hoạch định và tư vấn tài chính cá nhân. Hiện nay, các định chế tài chính chủ yếu sử dụng lực lượng môi giới, người bán sản phẩm, mà chưa có những nhà hoạch định tài chính có tư duy tổng thể, có khả năng đưa ra chiến lược phù hợp với mục tiêu dài hạn và khẩu vị rủi ro của từng khách hàng.

Bà Hoa cũng bày tỏ sự đồng tình với những nhận định trước đó của bà Nguyễn Thị Hoài Thu rằng đội ngũ hiện nay còn thiếu kiến thức nền rộng, thiếu kỹ năng lắng nghe và thấu hiểu, chưa đủ khả năng đồng hành với khách hàng trong hành trình tối ưu tài chính cá nhân. “Khi đưa ra khuyến nghị đầu tư, họ cần bảo đảm yếu tố an toàn cho khách hàng, nhưng lại thiếu nhạy cảm với khẩu vị rủi ro của khách hàng. Kỹ năng giao tiếp cũng chưa đạt yêu cầu, và quan trọng hơn cả, chúng ta chưa có chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp thống nhất”, bà Hoa phân tích.

Từ phía khách hàng, theo bà Hoa, tình trạng thiếu hiểu biết tài chính vẫn còn phổ biến. Nhiều người có thể biết về chứng khoán hoặc bảo hiểm, nhưng lại thiếu cái nhìn tổng quan về quản lý tài chính cá nhân. Điều này khiến họ dễ bị dẫn dắt bởi các tư vấn thiếu trách nhiệm, dễ tin vào những lời hứa không thực tế. Thêm vào đó là tâm lý muốn làm giàu nhanh, khiến nhiều người đưa ra quyết định vội vàng, thiếu cân nhắc.

Nguyên nhân tiếp theo mang tính hệ thống, chính là sự thiếu vắng khung khổ pháp lý. Bà cho rằng, thị trường vẫn chưa xây dựng được một hệ thống thể chế đủ mạnh để điều tiết và giám sát hoạt động hoạch định tài chính cá nhân. Tính kỷ luật thị trường còn yếu, các tổ chức tài chính vẫn đặt nặng việc tuyển dụng môi giới để bán sản phẩm hơn là đầu tư vào năng lực tư vấn chuyên sâu. Điều này dẫn đến mâu thuẫn lợi ích giữa nhà tư vấn và khách hàng, làm suy giảm lòng tin thị trường.

“Ở từng thời điểm, có thể một trong ba nhóm nguyên nhân kể trên trở nên nổi trội hơn. Nhưng về dài hạn, cần tiếp cận vấn đề một cách hệ thống, đồng thời từ cả ba phía”, bà Hoa nhấn mạnh.

Về giải pháp, bà Hoa đề xuất một cách tiếp cận nhiều tầng. Trước tiên là tăng cường đào tạo tài chính cá nhân cho người dân, không chỉ trong nhà trường mà cả trên các kênh truyền hình, nền tảng số, từ đó giúp khách hàng có nền tảng hiểu biết để tự bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Song song với đó, cần xây dựng chương trình đào tạo chính quy, bài bản cho lực lượng hoạch định tài chính, nâng cao năng lực cả về chuyên môn, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp. Chương trình do Học viện Ngân hàng triển khai liên quan đến nghề Hoạch định tài chính cá nhân cũng cần được nhân rộng.

Vị chuyên gia cũng nhấn mạnh tới vai trò của cơ quan quản lý nhà nước trong việc sớm ban hành các tiêu chuẩn hành nghề, thiết lập khung năng lực, quy tắc đạo đức và cơ chế chứng chỉ cho những người hành nghề.

“Có thể tham khảo mô hình quốc tế, mời tổ chức có uy tín vào cấp chứng chỉ. Phải biến đây thành một nghề có điều kiện hành nghề rõ ràng – chứ không thể để ai cũng có thể đứng ra tư vấn tài chính,” bà Hoa kết luận.

Bà Phạm Thị Thành, Phó Giám đốc Ban Khách hàng Bán lẻ, Trưởng Bộ phận Khách hàng cao cấp BIDV: Cơ hội đang rộng mở cho nghề Hoạch định tài chính cá nhân

Với hơn 20 năm dày dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực bán lẻ và tiếp nối trong lĩnh vực khách hàng cao cấp, bà Phạm Thị Thành nhận thấy rất rõ sự chuyển mình mạnh mẽ của thị trường Việt Nam — nơi đang nổi lên là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng tài sản cá nhân nhanh nhất Đông Nam Á. Chỉ trong vài năm tới, tổng tài sản cá nhân tại Việt Nam được dự báo sẽ chạm mốc 600 tỷ USD vào năm 2027, duy trì tốc độ tăng trưởng đáng mơ ước từ 10% đến 15% mỗi năm.

“Đến cuối năm 2024, chúng ta đã có khoảng 49.000 triệu phú USD và chỉ trong vòng ba năm tiếp theo, con số này sẽ bứt phá ngoạn mục lên đến 112.000 triệu phú. Không chỉ dừng lại ở số lượng, thu nhập từ phân khúc này cũng sẽ tăng trưởng mạnh mẽ gấp 2 đến 5 lần, mở ra một cơ hội chưa từng có cho ngành tài chính – ngân hàng”, bà Thành cho hay.

Hiện nay, các ngân hàng lớn như BIDV, Vietcombank hay Techcombank đang phục vụ hàng chục triệu khách hàng cá nhân, nhưng đây mới chỉ là khởi đầu. Vậy câu hỏi đặt ra làm thế nào để thực sự đồng hành và dẫn dắt phân khúc khách hàng cao cấp này?

“Khách hàng cao cấp cần nhiều hơn những gì chúng ta đang cung cấp. Họ đòi hỏi sự đồng hành chuyên sâu từ một đội ngũ không chỉ giỏi nghiệp vụ, mà còn thấu hiểu sâu sắc những ước mơ, kế hoạch và di sản mà họ muốn kiến tạo”, bà Thành nói.

Theo đại diện BIDV, chúng ta có thể chia nhóm khách hàng cao cấp thành hai phân khúc:

Khách hàng triệu đô: Yêu cầu đội ngũ chuyên biệt, giàu kinh nghiệm, có đủ chứng chỉ quốc tế để tư vấn các giải pháp tài chính tối ưu.

Khách hàng giàu có: Mong đợi sự tư vấn toàn diện cho hành trình cuộc sống từ đầu tư, giáo dục con cái, đến hoạch định thừa kế và chuyển giao tài sản.

Hiện tại, thị trường vẫn đang chờ đợi những đội ngũ thực sự đẳng cấp, những người có thể làm cầu nối giữa giải pháp tài chính và giấc mơ cá nhân của khách hàng.

Không chỉ dừng lại ở các sản phẩm tài chính truyền thống, bà Thành cho rằng chúng ta cần xây dựng một hệ sinh thái đầu tư hiện đại, mở rộng kết nối với các chuyên gia đầu ngành để mang đến những giải pháp toàn diện, cá nhân hoá và thực sự khác biệt.

“Cơ hội đang rộng mở. Vấn đề là, chúng ta đã sẵn sàng chưa?”, bà Thành đặt vấn đề.

Bà Lê Thu Vân, Phó giám đốc Công ty Smart Life Việt Nam: Cần nâng cao nền tảng hiểu biết về tài chính cá nhân của tư vấn viên và khách hàng

Đại diện cho công ty chuyên đào tạo nhân sự cho ngành bảo hiểm, bà Lê Thu Vân, Phó giám đốc công ty Smart Life Việt Nam, cho biết: “Thị trường bảo hiểm hiện nay khác với ngân hàng hay chứng khoán. Sản phẩm bảo hiểm đi cùng con người từ lúc sinh cho đến khi mất, đối tượng hưởng bảo hiểm cũng rất đa dạng, vì vậy tư vấn viên có hiểu biết sâu rộng sẽ tư vấn được cho khách hàng tốt hơn. Khả năng hiểu biết để tư vấn cho khách hàng, làm thế nào để tối ưu hóa được nguồn tiền của họ là rất quan trọng”.

Theo bà Vân, bảo hiểm nhân thọ là một mảnh ghép trong bức tranh tài chính tổng thể của cá nhân khách hàng, nên mô hình hoạt động của nhà tư vấn bảo hiểm cũng phải chuyển đổi từ “người bán sản phẩm bảo hiểm” sang mô hình “tư vấn giải pháp toàn diện”, phù hợp, tối ưu nguồn lực tài chính của khách hàng trong đó có tích hợp bảo hiểm.

Thị trường bảo hiểm hiện nay có lượng tư vấn viên đông nhất. Tuy nhiên, hiểu biết và nền tảng trình độ của họ khá khác nhau. Các công ty đã đầu tư nâng cao nền tảng hiểu biết cho cán bộ nhưng vẫn cần đầu tư hơn. Các bạn trẻ có thể sử dụng công nghệ nhưng thiếu kiến thức nền và trải nghiệm, ngược lại, người lớn tuổi thì còn hạn chế về công nghệ. Ngoài ra, việc quan trọng là giúp đào tạo khách hàng có thêm hiểu biết, trưởng thành hơn tư duy về tài chính, không còn tình trạng mất cả tỷ đồng vì lừa đảo. Vì vậy, thông qua việc nâng cao hiểu biết của tư vấn viên cũng đồng thời nâng cao hiểu biết của khách hàng.

TS. Lê Đức Khánh, Giám đốc Phân tích, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPS: Nhà hoạch định tài chính cá nhân phải phát triển năng lực đầu tư của khách hàng

TS. Lê Đức Khánh, Giám đốc Phân tích, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPS, chia sẻ rằng qua hơn một thập kỷ làm nghề phân tích, không chỉ đảm nhận vị trí Giám đốc Phân tích, ông còn thực hiện thêm một vai trò “phát triển năng lực đầu tư”, nghĩa là giúp nhà đầu tư hiểu đúng, làm đúng, và đầu tư đúng với năng lực tài chính của họ.

“Khi tiếp xúc thực tế, tôi rất ngạc nhiên khi thấy rất nhiều nhà đầu tư hoàn toàn không có kiến thức nền về tài chính, đầu tư. Họ dễ hoang mang, dễ bị dao động, tiếp cận thị trường chỉ qua câu hỏi “mua gì để lãi bao nhiêu”, mà hiếm khi nghĩ đến khái niệm “giàu chậm”, đầu tư bền vững”, ông Khánh nói.

Đáng lưu ý, không chỉ nhà đầu tư thiếu kiến thức, mà ngay cả nhiều người làm tư vấn tài chính cá nhân cũng chưa có góc nhìn đúng đắn về thị trường. Họ thiếu khả năng nhận diện khẩu vị rủi ro của khách hàng, không hiểu rõ phong cách đầu tư để từ đó đưa ra giải pháp phù hợp.

“Khi đã có kinh nghiệm thực chiến, chỉ cần tiếp xúc vài phút là có thể đoán được khách hàng thuộc dạng thận trọng hay ưa mạo hiểm, và nên đầu tư vào đâu. Nhưng rất tiếc, kỹ năng này vẫn còn thiếu”, ông Khánh chia sẻ.

Với tư cách là người gắn bó lâu năm với thị trường, ông Khánh bày tỏ sự đồng thuận mạnh mẽ với các ý kiến trong Diễn đàn: “Tôi hoàn toàn đồng ý rằng nghề hoạch định tài chính cá nhân phải được phát triển một cách chuyên nghiệp. Chúng ta không thể làm theo kiểu bán hàng thông thường mà phải hướng đến tư vấn dài hạn, có trách nhiệm và lấy lợi ích của khách hàng làm trung tâm”.

PGS.TS Nguyễn Thanh Phương: Đào tạo lực lượng lao động không chỉ làm thuê cho các định chế tài chính mà còn tự hoạch định tài chính

Từ góc nhìn đào tạo và phát triển nhân lực, PGS.TS. Nguyễn Thanh Phương, Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng, chia sẻ rằng việc xây dựng chuyên ngành “Tư vấn và hoạch định tài chính cá nhân” đã được Học viện ấp ủ suốt nhiều năm. Đây là một trong những chương trình tiên phong tại Việt Nam, được xây dựng dựa trên bối cảnh hội nhập sâu rộng và nhu cầu ngày càng lớn về dịch vụ tài chính cá nhân toàn diện.

“Người tiên phong bao giờ cũng vất vả hơn. Nhưng điểm mà chúng tôi đánh giá cao là chúng tôi đang đào tạo ra một lực lượng lao động không chỉ làm thuê cho các định chế tài chính, mà còn đủ khả năng tự hoạch định tài chính cho bản thân và gia đình – điều mà rất nhiều ngành học khác không chú trọng”, ông Phương chia sẻ.

Theo Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng, điểm khác biệt của chương trình không chỉ nằm ở khối lượng kiến thức chuyên môn về tài chính, đầu tư, bảo hiểm, quản lý tài sản cá nhân… mà còn ở việc trang bị toàn diện kỹ năng mềm cho người học. Đó là khả năng giao tiếp hiệu quả, lắng nghe và thấu hiểu tâm lý khách hàng, tư duy dịch vụ và đặc biệt là năng lực thiết kế các giải pháp tài chính mang tính cá nhân hóa, phù hợp với từng hoàn cảnh, mục tiêu và khẩu vị rủi ro của từng người.

Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể tham gia các kỳ thi cấp chứng chỉ hành nghề tư vấn tài chính cá nhân. Đây là “giấy thông hành” chứng minh năng lực chuyên môn khi tham gia thị trường lao động.

Bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với mô hình đào tạo này, GS.TS. NGND. Trần Thị Vân Hoa, Thành viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, nhấn mạnh rằng đây là một hướng đi rất đáng khích lệ, không chỉ vì tiềm năng nghề nghiệp mà còn vì tính thực tiễn cao.

“Chuyên ngành này không chỉ mở ra cơ hội làm việc tại các ngân hàng, công ty bảo hiểm, công ty chứng khoán…, mà còn tạo tiền đề để người học có thể tự tạo việc làm, khởi nghiệp trong lĩnh vực tư vấn tài chính cá nhân”, bà Hoa nói.

Bà Phạm Thị Mai Phương, Chủ tịch điều hành kênh Alpha của AIA Việt Nam: Đầu tư vào chất lượng con người là hướng đi then chốt

“Với 25 năm gắn bó trong ngành bảo hiểm, tôi nhận thấy 2023 là một năm đầy biến động, khi toàn ngành phải đối mặt với cú sốc lớn về niềm tin từ phía khách hàng. Nhiều vụ việc nổi cộm đã khiến niềm tin bị lung lay nghiêm trọng, kéo theo hệ quả rõ rệt: tỷ lệ tham gia bảo hiểm giảm tới 44% trong vòng một thập kỷ. Nhiều khách hàng hủy hợp đồng, trong khi số lượng tư vấn viên rời bỏ nghề cũng tăng cao”, bà Phạm Thị Mai Phương nêu góc nhìn.

Trước thực trạng đó, Bộ Tài chính trở nên thận trọng hơn trong việc cấp phép hoạt động, buộc các công ty bảo hiểm phải nâng cao chất lượng đội ngũ. Điều này cũng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với tư vấn viên – họ không chỉ cần kiến thức chuyên môn vững vàng mà còn phải có kỹ năng tư vấn chuyên nghiệp, sâu sát và đáng tin cậy hơn bao giờ hết“.

Trong bối cảnh đó, AIA nhận ra rằng đầu tư vào chất lượng con người là hướng đi then chốt – không chỉ đối với AIA mà còn cho toàn ngành bảo hiểm. Đây là yếu tố quyết định trong quá trình tái định hình và phát triển bền vững”, bà Phương chia sẻ, đồng thời tiết lộ rằng AIA đã thực hiện một bước đi táo bạo: đưa toàn bộ đội ngũ lãnh đạo trực tiếp xuống gặp gỡ, tư vấn và trò chuyện với khách hàng.

“Thay vì tiếp cận theo cách truyền thống – “bán cái mình có” – chúng tôi chuyển sang phương pháp tư vấn dựa trên bức tranh tài chính cá nhân của từng khách hàng, giúp họ hiểu rõ cách phân bổ đầu tư và phân phối tài sản một cách hợp lý. Chính sự thay đổi này đã mang lại hiệu ứng tích cực. Khách hàng đánh giá cao khi không chỉ được tư vấn về bảo hiểm, mà còn được hỗ trợ hoạch định tài chính cá nhân một cách toàn diện và thực tế hơn”, bà Phương nói.

"Khai thác rủi ro là khai thác cảm xúc của khách hàng, nếu chúng ta khai thác theo hướng mới thì khách hàng sẽ cảm thấy thoải mái hơn. Đó là động lực của chúng tôi, cũng là khoảnh khắc tôi tự tin rằng mình đã “đúng đường” khi theo đuổi mô hình hoạch định tài chính cho đội ngũ tư vấn viên", đại diện AIA Việt Nam bày tỏ.

Ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên thường trực Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội: Nâng cao đạo đức nghề nghiệp rất quan trọng

Theo ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên thường trực Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, nhu cầu của người dân đối với các giải pháp tài chính an toàn và phát triển bền vững hiện nay là rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng mở rộng và đa dạng hóa các kênh đầu tư. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để huy động hiệu quả nguồn vốn trong dân một cách an toàn, vừa góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, vừa kiểm soát tốt rủi ro cho cá nhân. Đây là một lĩnh vực hết sức quan trọng, nhưng thực tế cho thấy vẫn chưa được đáp ứng đầy đủ, đòi hỏi phải làm rõ nguyên nhân và đưa ra những giải pháp cụ thể.

Một thách thức lớn hiện nay là chúng ta vẫn chưa có cái nhìn toàn diện về khung pháp lý trong lĩnh vực này. So với các quốc gia phát triển như Mỹ, nơi có hệ thống tiêu chuẩn và quy định rõ ràng cho từng loại dịch vụ tài chính và từng nhóm khách hàng cụ thể, khung pháp lý của Việt Nam còn nhiều khoảng trống. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý phù hợp, đồng thời tăng cường tính minh bạch trong hoạt động tư vấn tài chính. Việc cấp chứng chỉ hành nghề cho các tư vấn viên cần được kiểm soát chặt chẽ hơn nữa nhằm đảm bảo họ có đạo đức nghề nghiệp và kinh nghiệm thực tiễn vững vàng.

Ông Phan Đức Hiếu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm tra tính xác thực của các chứng chỉ cũng như năng lực thực tế của tư vấn viên, nhất là trong bối cảnh đã có nhiều khách hàng bị lừa đảo do thiếu sự giám sát đầy đủ. Bên cạnh đó, cần có một văn bản tổng hợp toàn diện, đánh giá thực trạng cung - cầu trong lĩnh vực tư vấn tài chính tại Việt Nam, đồng thời phân tích các điểm còn thiếu trong khung pháp lý hiện hành để từ đó đưa ra kiến nghị cụ thể.

Thêm vào đó, vai trò của các hiệp hội nghề nghiệp cũng hết sức quan trọng trong việc xây dựng và duy trì các tiêu chuẩn về đạo đức và chuyên môn của ngành. Theo đó, nên khuyến khích những người tư vấn có chứng chỉ hành nghề được hiệp hội công nhận, còn những người không đủ tiêu chuẩn cần bị loại khỏi lĩnh vực này nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của khách hàng.

TS. Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA): Diễn đàn đã đạt được những kết quả quan trọng

Khép lại Diễn đàn thường niên Hoạch định Tài chính Cá nhân 2025, TS. Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA), khẳng định sự kiện năm nay đã đạt được những kết quả quan trọng, tiếp tục đặt nền móng cho sự chuyên nghiệp hóa nghề hoạch định tài chính cá nhân tại Việt Nam.

Với chủ đề “Chân dung và vai trò của nhà hoạch định tài chính cá nhân trong phát triển thị trường tài chính bền vững”, Diễn đàn đã đi sâu phân tích vai trò thiết yếu của đội ngũ tư vấn tài chính cá nhân – mảnh ghép không thể thiếu để xây dựng hệ sinh thái tài chính hiện đại, minh bạch và có trách nhiệm.

Theo TS. Lê Minh Nghĩa, phát triển nghề hoạch định tài chính chuyên nghiệp và lực lượng nhà hoạch định tài chính cá nhân đạt tiêu chuẩn quốc tế là xu hướng tất yếu để phát triển thị trường tài chính bền vững tại Việt Nam.

Diễn đàn năm nay cũng tiến thêm một bước trong việc định hình bức chân dung nhà hoạch định tài chính cá nhân, không chỉ ở cấp độ tổng quan mà còn trong từng lĩnh vực cụ thể như ngân hàng, bảo hiểm và chứng khoán. Dù hoạt động trong môi trường nào, điểm chung của họ vẫn là tinh thần đồng hành dài hạn cùng khách hàng, cam kết đạo đức và năng lực chuyên môn nhằm giúp mỗi người dân kiến tạo tương lai tài chính an toàn, bền vững.

Điểm nhấn của Diễn đàn là sự thống nhất cao về việc cần thiết lập một bộ tiêu chuẩn hành nghề cho nghề hoạch định tài chính cá nhân tại Việt Nam, tham chiếu theo chuẩn quốc tế do Tổ chức FPSB xây dựng.

“Để bộ tiêu chuẩn này thực sự phù hợp với điều kiện thực tiễn ở Việt Nam, tất cả các bên có liên quan đến thị trường tài chính Việt Nam còn cần nhiều bước đi tiếp theo, vừa nỗ lực triển khai, vừa tổng kết, rút kinh nghiệm”, TS. Lê Minh Nghĩa nhấn mạnh.

Từ các tham luận và thảo luận tại Diễn đàn, Ban tổ chức xác định ba hướng hành động ưu tiên sẽ được triển khai ngay sau sự kiện. Trước tiên là đề xuất khung pháp lý chính thức cho nghề hoạch định tài chính cá nhân, nhằm xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch, bảo vệ cả người hành nghề lẫn người tiêu dùng. Kế đến là thúc đẩy chuẩn hóa đào tạo, cấp chứng nhận và giám sát đạo đức hành nghề. Cuối cùng là tăng cường truyền thông và giáo dục cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức tài chính trong toàn xã hội.

Diễn đàn cũng đưa ra các khuyến nghị cụ thể cho từng nhóm đối tượng. Với các cơ quan quản lý nhà nước, cần sớm công nhận nghề hoạch định tài chính cá nhân như một cấu phần thiết yếu trong chiến lược tài chính toàn diện quốc gia. Các tổ chức đào tạo được kêu gọi xây dựng chương trình gắn với chuẩn nghề nghiệp và hợp tác chặt chẽ cùng hiệp hội. Doanh nghiệp tài chính – ngân hàng – bảo hiểm nên xem tư vấn tài chính cá nhân như một dịch vụ giá trị gia tăng chiến lược. Trong khi đó, giới chuyên gia và những người đang học nghề cần giữ vững đạo đức, cập nhật kiến thức và lan tỏa tư duy tài chính bền vững đến từng gia đình Việt Nam.

“Trong một kỷ nguyên nơi mỗi người dân phải tự chủ và thông minh về tài chính, ai sẽ là người đồng hành đáng tin cậy? Việt Nam cần một lực lượng tư vấn tài chính cá nhân đúng chuẩn – không chỉ giỏi nghề, mà còn cam kết đồng hành vì lợi ích cộng đồng”, Chủ tịch VFCA kết luận.