Mua nhà ở xã hội 'chui': Nguy cơ mất trắng tiền tỷ và bị thu hồi nhà
Chuyên gia pháp lý cảnh báo việc mua bán gian dối nhà ở xã hội "suất ngoại giao", thu tiền chênh... có thể phát sinh tình huống bị thu hồi nhà, thậm chí bị xử lý hình sự.

Cuối năm 2022, trong một cuộc trao đổi với Đầu tư Tài chính, Chủ tịch HBC Lê Viết Hải đã chia sẻ rằng, trong 9 tháng năm 2022, hoạt động kinh doanh của tập đoàn vẫn cơ bản được đảm bảo, duy chỉ quý IV/2022 gặp khó khăn do nhiều công trình bị dừng hoạt động. Khi ấy, giới đầu tư có lẽ chưa thể hình dung hết hai chữ “khó khăn” mà ông Hải nói có mức độ như thế nào. Chỉ tới khi kết quả kinh doanh quý IV/2022 được công bố, tất cả mới “ngỡ ngàng, ngơ ngác và bật ngửa”: HBC lỗ sau thuế 1.200 tỷ đồng, khiến cả năm lỗ 1.140 tỷ đồng. Sau kiểm toán, số lỗ sau thuế cả năm 2022 lên tới 2.570 tỷ đồng! Số lỗ này thậm chí còn lớn hơn tổng lợi nhuận sau thuế trong 4 năm đỉnh cao của HBC (2016 – 2019: 2.453 tỷ đồng) và khiến HBC chịu khoản lỗ lũy kế lên tới 2.100 tỷ đồng.
Bước sang năm 2023, vận xui tiếp tục đeo bám HBC khi quý I lỗ sau thuế 445 tỷ đồng. Quý II tưởng chừng như nhen nhóm lên hi vọng khi báo cáo tự lập ghi nhận lãi sau thuế 546 tỷ đồng, nhưng sau soát xét báo cáo nửa đầu năm, HBC đã lỗ sau thuế tới 713 tỷ đồng. Khoản lỗ nặng nề này đã nâng tổng lỗ lũy kế của HBC lên tới 2.813 tỷ đồng – một con số “khủng khiếp”.
Trong cơn cùng quẫn, điểm tựa hi vọng của HBC là gói thầu 5.10 sân bay Long Thành trị giá 35.000 tỷ đồng (cùng với các “chiến hữu” trong liên danh Hoa Lư). Tuy nhiên, kết quả cuối cùng, Hoa Lư lại trượt gói thầu này. Cọc gỗ hóa rễ bèo, HBC lâm vào tình cảnh nhìn trước ngó sau đầy khổ sở.
Cho đến lúc này, giới đầu tư vẫn chưa biết HBC sẽ “sống” như thế nào trong thời gian kế tiếp, bởi 6 tháng đầu năm, doanh thu của công ty chỉ là 3.462 tỷ đồng, giảm 50% so với cùng kỳ năm trước và mới chỉ đạt 28% kế hoạch năm. Điều tồi tệ là hoạt động kinh doanh lỗ thuần tới 709 tỷ đồng, phản ánh sự bế tắc rất lớn.
HBC từng ghi nhận lãi sau thuế 546 tỷ đồng trong báo cáo tự lập quý II/2023 (sau đó, kiểm toán đã “xóa sạch” khoản lãi này). Song, kể cả được ghi nhận, về bản chất, khoản lãi này có được nhờ vào việc bán tài sản, vật tư. Câu hỏi đặt ra là liệu HBC còn có thể bán tài sản, vật tư để có lãi được thêm bao nhiêu lần và bao nhiêu tiền, nếu như biết rằng ở thời điểm khó khăn cùng cực, công ty cũng đã phải dùng chính tài sản, vật tư trong kho để “trừ nợ” cho các thầu phụ?
Lợi nhuận từ bán tài sản chưa bao giờ là một khoản lợi nhuận có chất lượng tốt và bền vững, bởi đó chỉ là hành vi tự cắt thịt mình để ăn chống đói. Công ty phải tìm kiếm lối thoát từ hoạt động kinh doanh cốt lõi của mình là xây dựng. Trên thực tế, HBC những năm gần đây cũng đã nỗ lực mở rộng lĩnh vực hoạt động từ xây dựng dân dụng – thương mại sang xây dựng hạ tầng, công nghiệp.
Tuy vậy, những mảng miếng mới vẫn còn khá khiêm tốn về thị phần cũng như tỷ trọng đóng góp trong tổng doanh thu (chưa nói tới lợi nhuận); trong khi đó mảng dân dụng – thương mại vẫn chìm đắm trong khó khăn vì khủng hoảng vẫn đang càn quét thị trường bất động sản. Mà kể cả khi thị trường bất động sản có sự phục hồi thì ngành xây dựng Việt Nam cũng đã đi qua thời kỳ vàng son trước đó. HBC hay Coteccons có lẽ sẽ không bao giờ còn được trông thấy những năm tháng doanh thu tăng trưởng bằng lần nữa.
2.813 tỷ đồng lỗ lũy kế, tương đương 5 năm lợi nhuận của thời kỳ đỉnh cao, nghĩa là HBC phải cần gấp đôi khoảng thời gian đó mới bù đắp lại được lợi nhuận với bối cảnh ngành xây dựng hiện thời. Sẽ là quá khó và quá lâu để HBC xóa lỗ bằng hoạt động kinh doanh chính, nhưng sẽ là khả thi hơn nhiều nếu như công ty thực hiện được trọn vẹn công tác thu hồi nợ.
Theo báo cáo hợp nhất quý II/2023 của HBC, các khoản phải thu đến ngày 30/6/2022 đã lên 9.433 tỷ đồng, chiếm 68% tổng tài sản; trong đó khoản phải thu đã lập hóa đơn là 5.435 tỷ đồng. Công ty đã trích lập dự phòng nợ phải thu ngắn hạn khó đòi tới 2.479 tỷ đồng, là mức dự phòng lớn nhất ngành xây dựng Việt Nam. Nếu thu hồi được trọn vẹn số công nợ hiện thời, HBC sẽ hoàn nhập 2.479 tỷ đồng dự phòng, qua đó đưa lỗ lũy kế xuống chỉ còn 334 tỷ đồng.
Nhưng vẫn phải nói rằng thu hồi nợ là chuyện “đau đầu” nhất với các nhà thầu Việt Nam nói chung, HBC nói riêng, không chỉ vì nhiều bên nợ là đối tác lớn, đối tác chiến lược mà còn vì các bên nợ đang ở trong tình trạng mất khả năng thanh toán. “Nắm đứa có tóc, ai nắm kẻ trọc đầu”, trong tình cảnh không có gì để trả thì kiện cáo cũng không phải là cách thức có thể giải quyết được vấn đề, dù cho HBC nổi tiếng là đơn vị “chịu khó” đi kiện và hầu như đã kiện là thắng.

Bối cảnh của HBC hiện nay đòi hỏi “người Hòa Bình” phải hi sinh nhiều hơn cho công ty. Tại đại hội đồng cổ đông thường niên 2023, ông Lê Viết Hải đã “trần tình” với cổ đông về sự hi sinh quyền lợi của ông trong những năm tháng qua cho HBC. Ví dụ, ông Hải sở hữu mảnh đất 7.000m2 tại quận 12, TP. HCM, trên đất có nhà kho, nhà xưởng và đã cho các công ty con của HBC thuê miễn phí từ năm 1993; hay như ông Hải đã thế chấp toàn bộ cổ phiếu của mình để đảm bảo cho việc phát hành trái phiếu của HBC. Sự hi sinh cho HBC của ông Hải có lẽ sẽ còn phải kéo dài thêm nữa và có lẽ điều này cũng cần diễn ra với tất cả “người Hòa Bình”. Bởi để HBC có nguồn lực chống đỡ với những khó khăn, trước mắt, việc tăng vốn gần như là bắt buộc.
Đại hội đồng cổ đông thường niên 2023 của HBC vừa qua đã thông qua phương án phát hành riêng lẻ 274 triệu cổ phiếu (tương đương 2.740 tỷ đồng tính theo mệnh giá) để bổ sung nguồn vốn kinh doanh, hoán đổi nợ với đối tác, thanh toán các khoản nợ vay và đầu tư phát triển dự án. Chi tiết phương án phát hành đã được nêu ra tại tài liệu của đại hội đồng cổ đông bất thường lần 1 năm 2023 như sau: phát hành riêng lẻ để hoán đổi nợ 107 triệu cổ phiếu (tỷ lệ hoán đổi nợ là 1,2:1, tức 12.000 đồng nợ hoán đổi 1 cổ phiếu); chào bán riêng lẻ đợt 1 là 120 triệu cổ phiếu (để thanh toán nợ và bổ sung vốn kinh doanh, giá 12.000 đồng/cổ phiếu); phát hành riêng lẻ đợt 2 là 47 triệu cổ phiếu (để bổ sung vốn kinh doanh, giá 12.000 đồng/cổ phiếu).
Tất nhiên, hầu như sẽ không có cổ đông nào cảm thấy “vui vẻ” khi phải bỏ thêm tiền vào công ty chỉ để trả nợ và tạo dựng vốn làm ăn trong khi hơn 2.800 tỷ đồng lỗ lũy kế vẫn đang treo trước mặt – đồng nghĩa cổ tức xa vời - nhưng nếu lúc này không chấp nhận hi sinh thì HBC rất khó có cơ hội phục hưng.
HBC đã được 35 tuổi, không nhiều công ty ở Việt Nam có được số tuổi này. Trong rất nhiều năm, HBC là đối thủ duy nhất tranh đua ngôi vị với Coteccons và đã từng là doanh nghiệp xây dựng số 1 Việt Nam về doanh thu. Công ty cũng đang có nhiều kế hoạch lớn, trong đó có cả việc “đem chuông đi đánh xứ người” gây được tiếng vang không nhỏ. Nếu một đế chế như vậy đi xuống hoặc tệ hơn là lụi tàn, đó ắt hẳn là nỗi buồn không chỉ với “người Hòa Bình” mà còn với cả ngành xây dựng Việt Nam.
Chuyên gia pháp lý cảnh báo việc mua bán gian dối nhà ở xã hội "suất ngoại giao", thu tiền chênh... có thể phát sinh tình huống bị thu hồi nhà, thậm chí bị xử lý hình sự.
(VNF) - UBND TP. Hà Nội vừa có văn bản gửi Bộ Xây dựng xác định danh mục 9 dự án đầu tư nhà ở xã hội đủ điều kiện vay vốn ưu đãi.
(VNF) - Dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai đang mở ra khả năng hợp thức hóa nhiều trường hợp sử dụng đất vi phạm trước đây, nếu đáp ứng điều kiện sử dụng ổn định, qua đó tháo gỡ vướng mắc kéo dài trong cấp “sổ đỏ” và công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.
(VNF) - Đà Nẵng mời các đơn vị tham gia gói thầu tư vấn xác định giá đất đối với 4 tòa tháp thuộc dự án Đà Nẵng Times Square (phường An Hải).
(VNF) - Trong tự nhiên, dòng thác không khởi sinh từ độ cao mà từ dòng chảy. Nó bắt đầu lặng lẽ từ suối nguồn, tích tụ năng lượng qua từng tầng địa hình, để rồi đổ xuống mạnh mẽ, liên tục và không ngừng tái sinh. Triết lý ấy về chuyển động, về sự sống và về nhịp điệu tự nhiên chính là hình ảnh ẩn dụ, dẫn dắt toàn bộ tư duy cảnh quan tại Rivea Residences.
(VNF) - Tổng Công ty Xây dựng số 1 – CTCP (UPCoM: CC1) đã công bố định hướng chiến lược tăng vốn thông qua phát hành thêm cổ phần, nhằm chủ động tham gia vào các dự án hạ tầng theo phương thức đối tác công tư (PPP).
(VNF) - Khi kết thúc năm 2024, điều đọng lại trong cảm nhận của giới quan sát là thị trường bất động sản đã phục hồi tích cực, mang đến kỳ vọng tăng trưởng mạnh trong năm 2025. Song, điều bất ngờ là thị trường bất động sản năm 2025 đã vượt qua cả kỳ vọng, khi không những tăng trưởng mạnh mà còn đạt đến cấp độ “bùng nổ”.
(VNF) - Ngày 19/12/2025, tại Đặc khu Vân Đồn, Công ty cổ phần Everland Vân Đồn (thành viên Everland Group) Khánh thành và gắn biển “Công trình chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng” cho Giai đoạn 1 Tổ hợp du lịch, nghỉ dưỡng và giải trí Crystal Holidays Harbour Vân Đồn (Tòa tháp A-B).
(VNF) - Dự án Khu nhà ở xã hội tổ dân phố Nam Ngạn, Phường Nếnh tại tỉnh Bắc Ninh do Công ty cổ phần Phát triển nhà và đô thị New Star có quy mô hơn 3,3ha, tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng.
(VNF) - Dự án Khu dân cư Trung tâm Sài Gòn - Saigon Downtown Residence chính thức được khởi công vào ngày 19/12 vừa qua. Đây là dự án chung cư duy nhất được TP. HCM lựa chọn khởi công trong dịp này.
(VNF) - Thanh tra Chính phủ sẽ tiến hành thanh tra Tổng công ty Đầu tư và phát triển Nhà Hà Nội (HANDICO) trong quý III/2026. Nội dung thanh tra về phòng chống lãng phí trong quản lý, sử dụng các cơ sở nhà, đất,....
(VNF) - Đề xuất xem xét cấp sổ đỏ với đất vi phạm trước 1/7/2014; chính thức vận hành các nền tảng số quốc gia ngành xây dựng từ 2026; Đà Nẵng lấy ý kiến quy định giao đất ở không qua đấu giá cho cá nhân... là những tin tức đáng chú ý về thị trường bất động sản ngày 22/12.
(VNF) - Từ 2026, chuyển đất nông nghiệp, đất vườn, ao trong cùng thửa có đất ở sang đất ở chỉ phải nộp 30-50% phần chênh lệch tiền sử dụng đất, thay vì 100% như hiện nay.
(VNF) - Giữa áp lực nợ vay và thanh khoản chưa được cải thiện, Novaland tiếp tục trình cổ đông phương án vay thêm tối đa 10.000 tỷ đồng để bổ sung vốn và tái cơ cấu tài chính.
(VNF) - Đề xuất loạt quy định mới về bảng giá đất áp dụng từ năm 2026, Cloud Gate triển khai ba dự án nhà ở tại phía đông Đăk Lăk, TP. HCM thí điểm 6 dự án nhà ở thương mại tại xã Long Điền... là những tin tức nổi bật về thị trường bất động sản ngày 21/12.
(VNF) - Các phương án xây dựng bảng giá đất và các trường hợp sửa đổi, bổ sung do cơ quan soạn thảo đề xuất được kỳ vọng sẽ tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình áp dụng Luật Đất đai 2024.
(VNF) - Hà Tĩnh chính thức gọi vốn hơn 310 tỷ đồng cho hai dự án khu dân cư tại TP Hà Tĩnh và huyện Hương Sơn, lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đấu thầu rộng rãi, mở thêm quỹ đất phát triển đô thị ngay đầu năm 2026.
(VNF) - BIM Group khởi công 3 dự án gần 10.500 tỷ đồng tại Quảng Ninh, Sun Group khởi công dự án casino hơn 2 tỷ USD tại Vân Đồn, TP. HCM chuẩn bị chọn chủ đầu tư 8 khu đất nhà ở xã hội đầu năm 2026... là những tin tức đáng chú ý về thị trường bất động sản ngày 20/11.
(VNF) - Công ty cổ phần Hạ tầng GELEX làm chủ đầu tư dự án khu đô thị nhà ở thấp tầng ANmaison tại Hải Phòng thông qua công ty thành viên là Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu vật liệu Kim Trang.
(VNF) - Ngày 19/12/2025, UBND TP. HCM phối hợp với Tập đoàn Sun Group tổ chức Lễ khởi động Tổ hợp dự án tại phường Tây Nam và Phú An quy mô 724 ha, tổng mức đầu tư 51.160 tỷ đồng, gồm ba khu đô thị hiện đại (Đông An Tây, Bắc An Tây, Tây An Tây) và Cảng Tổng hợp An Tây.
(VNF) - Ngày 19/12/2025, tại Quần thể nghỉ dưỡng quốc tế Mường Hoa, lễ cất nóc dự án Sofitel Sapa Hotel & Residences đã chính thức diễn ra, đánh dấu cột mốc quan trọng trong hành trình hiện thực hóa tổ hợp nghỉ dưỡng hạng sang tại thung lũng Mường Hoa.
(VNF) - Sở Xây dựng TP. HCM vừa có văn bản thông báo dự án cao ốc An Khang với tên thương mại là A&K Tower tại phường An Phú đủ điều kiện được bán, cho thuê nhà hình thành trong tương lai.
(VNF) - Ngày 19/12, Công ty cổ phần Chương Dương (CDC) cùng liên danh các đối tác đã chính thức khởi động dự án nhà ở xã hội tại khu dân cư Nam cầu Cẩm Lệ với tổng vốn đầu tư 1.015 tỷ đồng.
(VNF) - Sáng 19/12, Tập đoàn Vingroup đồng loạt xúc tiến 11 dự án lớn trên toàn quốc. Đây là các dự án nền tảng trong lĩnh vực phát triển đô thị, hạ tầng, năng lượng xanh và công nghiệp nặng, góp phần tạo động lực tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai.
(VNF) - Ngày 19/12, hệ sinh thái đầu tư SGO Group chính thức khởi công dự án nhà ở xã hội SGO We City Hạ Long tại phường Hà Tu, tỉnh Quảng Ninh. Dự án đánh dấu bước đi đầu tiên của SGO Group trong chiến lược phát triển chuỗi nhà ở xã hội mang thương hiệu “SGO We City” trên phạm vi cả nước.
Chuyên gia pháp lý cảnh báo việc mua bán gian dối nhà ở xã hội "suất ngoại giao", thu tiền chênh... có thể phát sinh tình huống bị thu hồi nhà, thậm chí bị xử lý hình sự.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.