'Việt Nam trở thành cái nôi nguồn nhân lực chất lượng cao'

Mỏ vàng chờ doanh nghiệp quốc tế đến khai thác

Đây là nhận định của ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần FPT khi phát biểu tại hội nghị quốc tế về Trí tuệ nhân tạo và Bán dẫn 2025 (AISC 2025).

Theo ông Trương Gia Bình, Việt Nam đang có 1 triệu kỹ sư công nghệ thông tin, trong đó có một nửa là phần mềm có thể chuyển đổi qua AI và đang hướng tới việc chuyển đổi thành 1 triệu chuyên gia AI.

Trong mục tiêu đào tạo 1 triệu nhân lực AI của Việt Nam, Chủ tịch FPT cam kết doanh nghiệp này sẽ chuyển đổi, đào tạo năng lực AI cho 500.000 người. Các kỹ sư FPT thời gian qua cũng nhận được gần một vạn chứng chỉ của NVIDIA.

Bày tỏ với bạn bè quốc tế hãy nhìn Việt Nam như một trung tâm nhân tài rộng lớn, nơi hội tụ những con người đầy khát vọng và tinh thần cầu tiến mạnh mẽ, ông Bình nhắc lại trong thời kỳ Covid, các kỹ sư Việt Nam đã làm việc không quản ngày đêm, quên ăn quên ngủ để hoàn thành nhiệm vụ.

Việt Nam đang đặt mục tiêu đào tạo 50.000 nhân sự bán dẫn vào 2030 và sẽ tiến đến hàng trăm ngàn nhân sự trong tương lai. Trong bối cảnh cả thế giới và Việt Nam đầu tư đào tạo nhân lực bán dẫn, lãnh đạo FPT cam kết đến năm 2030 sẽ đào tạo 5.000 người và hiện đã có 1.600 sinh viên theo học ngành bán dẫn.

"Thời gian qua, hơn chục trường đại học hàng đầu đã nhanh chóng mở chương trình đào tạo về AI, bán dẫn. Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn lực lượng cho thế hệ chuyên gia mới, hòa mình vào dòng chảy công nghệ toàn cầu. Đây là một mỏ vàng chờ các doanh nghiệp quốc tế đến khai thác", ông Trương Gia Bình nhấn mạnh.

Nhấn mạnh Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc lựa chọn đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, trong đó có AI và bán dẫn làm lộ trình phát triển tương lai, ông Trương Gia Bình bày tỏ: "Tôi tin rằng năm tới, khi quý vị quay lại đây, Việt Nam sẽ khoác lên mình một diện mạo hoàn toàn mới, với tốc độ tăng trưởng hai con số".

Chiến lược phát triển nhân lực chất lượng cao

Thực tế thời gian qua, việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tại nước ta đã được chú trọng. Việt Nam đã hình thành và phát triển nguồn nhân lực có năng lực chuyên môn cao, trong đó nhiều nhà khoa học có uy tín, được thế giới công nhận; dần hình thành một số tổ chức khoa học công nghệ tiên tiến tầm cỡ quốc tế ở cả khu vực công và tư.

Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu khả quan ban đầu, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển, nhất là đội ngũ nhân lực tham gia nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao, đổi mới sáng tạo.

Theo cơ quan thống kê, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ trong quý IV/2024 là 28,6%, tăng 0,1 điểm phần trăm so với quý trước và tăng 1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước; tính chung năm 2024, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ là 28,3%, tăng 1,1 điểm phần trăm; tổng nhân lực ngành công nghệ thông tin của Việt Nam năm 2024 đạt 561.000 người, chỉ chiếm 1,1% tổng số lao động cả nước.

Trước thực trạng này, Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm đã xác định nhiệm vụ "ưu tiên bố trí nguồn lực cho đào tạo nhân lực chất lượng cao đối với những ngành, lĩnh vực mới nổi, trong đó tập trung đào tạo 50.000-100.000 nhân lực chất lượng cao cho ngành nghiên cứu và sản xuất chip bán dẫn đến năm 2025 và năm 2030".

Đây là yếu tố quan trọng để giúp Việt Nam thu hút được các dự án FDI quy mô lớn, nhà đầu tư chiến lược, cũng như phát triển các doanh nghiệp trong nước tham gia vào ngành chíp, bán dẫn.

Với quan điểm đó, cuối năm 2021 Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định phê duyệt chương trình "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050".

Theo đó, chương trình đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam đào tạo được ít nhất 50.000 kỹ sư, cử nhân phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn trong tất cả các công đoạn của chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn như: thiết kế, đóng gói, kiểm thử và sản xuất thiết bị vi mạch, chất bán dẫn...

Để hiện thực hóa mục tiêu này, thời gian qua, các trường đại học đã bắt tay đào tạo nhân lực ngành bán dẫn và đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực đào tạo như cùng xây dựng, định kỳ cập nhật, tổ chức thực hiện chung khung chương trình đào tạo đại học cho cử nhân, kỹ sư lĩnh vực công nghiệp bán dẫn và chương trình chuyển đổi cho sinh viên, cựu sinh viên các ngành gần và ngành liên quan.

TS. Bùi Hải Hưng, Giám đốc Viện Nghiên cứu trí tuệ nhân tạo VinAI cho rằng xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao vô cùng quan trọng. Việt Nam đang ở thời điểm phù hợp để biến những hạn chế thành bệ phóng để bứt phá, biến thách thức thành cơ hội. Song, làm sao để phát triển ngành bán dẫn trong bối cảnh nguồn lực không đủ là bài toán mà đơn vị này đang tập trung giải quyết.

Đưa ra giải pháp về nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành bán dẫn, ông Nguyễn Hữu Dũng cho rằng trong ngắn hạn thì việc thu hút nhân tài người Việt trên thế giới về Việt Nam làm việc là giải pháp tối ưu, rút ngắn được thời gian, chi phí và giải được bài toán ban đầu cho việc tạo ra các sản phẩm theo nhu cầu của thị trường.

Dù vậy, ông Hưng cũng cho rằng việc hợp tác và tuyển dụng như cũng cần có chính sách đãi ngộ tốt từ các doanh nghiệp. Cùng với chính sách tuyển dụng nhân tài thì cần đầu tư ngay cho đào tạo nguồn nhân lực trong nước, xây dựng những lớp sinh viên kế cận và kế hoạch dài hơi trong tương lai.

Trong ngắn hạn, ông Hưng cho rằng nên có chính sách thu hút nhân tài trong lĩnh vực bán dẫn và có tiền đề để thu hút các sinh viên 5-10 năm nữa sẽ ra trường. Để họ có thể tiếp cận và cung ứng cho thị trường AI và bán dẫn trong tương lai.