Vướng bê bối chỉnh sửa dữ liệu để nâng hạng cho Trung Quốc, WB ‘dẹp’ báo cáo Doing Business

Doing Business là báo cáo về môi trường kinh doanh hàng năm, trong đó đánh giá các quy định có tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh tại khoảng 200 quốc gia và nền kinh tế.

Cụ thể, được xuất bản đều đặn từ năm 2013, báo cáo sử dụng dữ liệu về các chính sách thuế, khuôn khổ quy định và các biện pháp khác của mỗi quốc gia để xếp hạng mức độ dễ dàng mà một công ty có thể tiến hành hoạt động trong từng khu vực pháp lý. Thứ hạng càng cao thì môi trường kinh doanh càng tích cực với doanh nghiệp. Vì thế, các quốc gia đều muốn có vị trí cao để thu hút các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, trong báo cáo điều tra do công ty luật WilmerHale (Mỹ) vừa gửi cho ban giám đốc World Bank ngày 15/9 mới đây, WilmerHale cho biết các nhân viên World Bank đã bị bà Kristalina Georgieva (từng là Giám đốc điều hành World Bank từ tháng 1/2017, trước khi trở thành Tổng giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) từ tháng 10/2019) và Chủ tịch World Bank lúc bấy giờ là ông Jim Yong Kim gây áp lực “gián tiếp lẫn trực tiếp” để thay đổi dữ liệu về Trung Quốc, nhằm cải thiện thứ hạng của nước này.

Theo cuộc điều tra, nhân viên của ông Jim Yong Kim đã tổ chức các cuộc họp để tìm cách cải thiện xếp hạng của Trung Quốc. Bà Georgieva cũng tham gia và làm việc với một trợ lý để đề ra một phương pháp làm cho Trung Quốc lên hạng mà không ảnh hưởng đến thứ hạng của các quốc gia khác.

Sự việc diễn ra vào thời điểm World Bank đang cần sự hỗ trợ của Trung Quốc để tăng vốn.

"Những thay đổi đối với dữ liệu của Trung Quốc trong báo cáo Doing Business 2018 dường như là kết quả của hai loại áp lực riêng biệt mà ban lãnh đạo ngân hàng áp dụng đối với nhóm làm báo cáo”, theo tuyên bố của World Bank hôm 16/9.

Theo đó, trong báo cáo Doing Business 2018 (được công bố vào tháng 10/2017), Trung Quốc được World Bank xếp hạng ở vị trí 78, tăng 7 bậc so với vị trí 85, sau khi thực hiện các thay đổi về phương pháp dữ liệu so với dự thảo ban đầu, World Bank cho biết trong một đánh giá lần đầu công bố vào tháng 12 năm ngoái.

Báo cáo của WilmerHale cho hay nhiều nhân viên của World Bank lúc bấy giờ cho rằng việc thay đổi số liệu "là không phù hợp", song họ sợ bị các nhân viên của bà Georgieva “trả thù".

Một giám đốc cấp cao của World Bank cũng thừa nhận mình từng bị lãnh đạo của tổ chức gây áp lực để thực hiện những thay đổi và "đẩy dữ liệu theo một hướng nhất định".

Phản ứng trước kết quả điều tra vừa công bố, cựu Chủ tịch World Bank Jim Yong Kim hiện chưa đưa ra bình luận nào.

Còn bà Kristalina Georgieva cho biết bà “cơ bản không đồng ý” với kết luận và cách diễn giải cuộc điều tra về những bất thường dữ liệu liên quan đến vai trò của bà trong Báo cáo Doing Business 2018.

Được biết, bà đã báo cáo với ban lãnh đạo của IMF về tình hìn và ban lãnh đạo IMF dự kiến sẽ họp để bàn về vấn đề này trong thời gian tới.

Cáo buộc này có thể tổn hại đến uy tín của bà, đồng thời tạo thêm cơ sở cho cáo buộc lâu nay của Mỹ về cách các tổ chức đa phương ứng xử với Trung Quốc.

Trong tuyên bố ngày 17/8, Bộ Ngoại giao Trung Quốc bày tỏ hy vọng World Bank sẽ "tiến hành một cuộc điều tra toàn diện" để "duy trì tốt hơn sự chuyên nghiệp và uy tín của tổ chức.

Ngoài những dữ liệu liên quan tới Trung Quốc, thông qua cuộc điều tra, WilmerHale cũng trích dẫn những bất thường trong dữ liệu được sử dụng để xác định thứ hạng cho Saudi Arabia và Azerbaijan trong báo cáo Doing Business 2020 (được công bố vào năm 2019).

Tuy nhiên, họ không tìm ra bằng chứng nào cho thấy bất kỳ thành viên nào trong Văn phòng Chủ tịch hoặc ban điều hành của ngân hàng có liên quan đến những thay đổi này.

Trong báo cáo của mình, World Bank cho biết sau những sự bất thường về dữ liệu trong báo cáo Doing Business 2018 và 2020 được đưa ra trong tháng 6/2020, Ban lãnh đạo World Bank tạm dừng báo cáo Doing Busness tiếp theo và kết thúc một loạt bài đánh giá về báo cáo và phương pháp luận của báo cáo

World Bank cam kết kiên quyết thúc đẩy vai trò của khu vực tư nhân trong phát triển và hỗ trợ các chính phủ thiết kế môi trường pháp lý hỗ trợ điều này. Trong tương lai, World Bank sẽ nghiên cứu một cách tiếp cận mới để đánh giá môi trường đầu tư và kinh doanh.

Xem thêm >> Trung Quốc muốn gia nhập CPTPP, Mỹ-Nhật yêu cầu ‘xem xét cẩn trọng’