Cao tốc Bắc - Nam: Nhà thầu 'ngồi trên lửa' vì giá vật liệu

Càng thi công càng lỗ

Dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45 dài 63,37 km (đi qua Ninh Bình và Thanh Hóa) có tổng mức đầu tư giai đoạn phân kỳ dự kiến 12.111 tỷ đồng, sử dụng vốn ngân sách. Dự án khởi công tháng 9/2020, dự kiến hoàn thành trong năm 2022. Tuy nhiên, trên thực tế, dự án đang gặp rất nhiều khó khăn vì các đợt tăng giá liên tục của nhiên liệu, nguyên vật liệu đầu vào.

Theo ghi nhận của Tạp chí Đầu tư Tài chính, tại các gói thầu số 11, 12, 13 – XL đoạn qua huyện Hà Trung (tỉnh Thanh Hóa) mặc dù các nhà thầu vẫn triển khai thi công để đảm bảo tiến độ nhưng việc thi công mang tính “cầm chừng” để chờ chính sách giá mới. Ông Nguyễn Trọng Khanh, đại diện ban điều hành gói thầu XL11 thuộc dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45, cho hay từ lúc triển khai, dự án đã gặp khó khăn về vật liệu, cụ thể là thiếu đất đắp, giá đất cao hơn rất nhiều so với dự toán ban đầu. Đặc biệt, từ khi giá xăng dầu tăng cao kéo theo giá xi măng, sắt thép cũng tăng, nhà thầu càng thêm điêu đứng.

“Giá thép vượt 50% so với dự toán, trong khi đó, dự án điều chỉnh giá theo chỉ số của tỉnh, chủ yếu dao động bù giá khoảng 5% - 8%. Mức điều chỉnh này không thể giúp nhà thầu bù được giá thực tế. Đa số các nhà thầu thi công trên tuyến cao tốc Bắc - Nam đều đang lỗ nặng, càng thi công càng lỗ. Gói thầu này sử dụng 5.000 tấn thép, nếu tính theo trúng thầu thì nhà thầu sẽ lỗ khoảng 30 - 40 tỷ đồng”.

Được khởi công từ tháng 5/2021, dự án cao tốc đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt kéo dài gần 50km đi qua 2 tỉnh Nghệ An (44,4km) và Hà Tĩnh (4,9km). Đây là dự án trọng điểm, có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong phát triển kinh tế, tạo liên kết vùng. Ngay từ khi bắt đầu triển khai, hàng loạt nhà đầu tư dự án như Công ty TNHH Hòa Hiệp, Công ty Cổ phần Tập đoàn Cienco4, Công ty TNHH đầu tư Núi Hồng; Tổng công ty xây dựng Trường Sơn; Công ty Cổ phần đầu tư và xây dựng VINA2 và Công ty Cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng đã huy động mọi nguồn lực đảm bảo tiến độ thi công các hạng mục trên công trường. Tuy nhiên, khi giá nhiên, nguyên vật liệu tăng cao, nhiều nhà thầu cũng “kêu trời”.

Ông Phùng Thái Hoà – Chỉ huy trưởng công trình Công ty TNHH Hoà Hiệp, đoạn qua xã Hưng Tây (huyện Hưng Nguyên) cho biết, hiện nay giá xăng dầu lên cao ảnh hưởng rất lớn đến công tác vận chuyển vật liệu thi công. “Doanh nghiệp chúng tôi dù chủ động về nguồn nguyên vật liệu, nhân công… nhưng vẫn chưa dám thi công ồ ạt như trước” - ông Hòa nói. Trong khi đó, một số nhà thầu cho rằng, do chưa thống nhất, thương thảo giá cả vận chuyển và giá nguyên vật liệu nên một số đơn vị đang làm việc cầm chừng để chờ điều chỉnh giá.

Cũng tại dự án này đoạn qua tỉnh Hà Tĩnh, đại diện Công ty Cổ phần Đầu tư Phúc Thành Hưng (chủ đầu tư kiêm nhà thầu) chia sẻ, hiện nay đơn vị vẫn đang thi công tại cao tốc Bắc – Nam nhưng tiến độ chậm hơn. Dù chưa có nhà thầu dừng thi công nhưng các nhà thầu vất vả do vật liệu xây dựng tăng.

Cùng rơi vào tình cảnh trên, hàng loạt nhà thầu tại dự án cao tốc Cam Lộ - La Sơn cũng đang giảm nhiệt thi công do sự tăng vọt của giá nguyên, vật liệu. Theo đại diện chủ đầu tư, dự án được khởi công từ tháng 9/2019 và mục tiêu đến tháng 9/2022 sẽ hoàn thành đưa vào vận hành nhưng các nhà thầu đang lỗ nặng khi thi công mà chưa có phương án hỗ trợ do giá cả vật liệu leo thang. Ông Thái Văn Linh – Chính ủy Lữ đoàn 384 (Binh đoàn 12 – Bộ Quốc phòng) là nhà thầu thi công hạng mục gia cố xi măng và bê tông tại dự án cao tốc Cam Lộ - La Sơn cho biết: “Khó khăn do mặt bằng chậm và nhân công tăng cao.

Đặc biệt, địa bàn Quảng Trị thời tiết mưa nhiều khiến việc thi công nhiều lúc bị đình trệ, chi phí đội lên rất lớn. Chỉ tính đơn giản, thời điểm bắt đầu thi công cao tốc, xi măng tùy loại, dao động từ 1,1 triệu – 1,3 triệu/tấn thì nay đã tăng lên 1,5 - 1,7 triệu/tấn. Đáng nói, do nhiên liệu tăng cao, mỗi tấn xi măng phải ‘cõng’ thêm nhiều tiền cước. Ảnh hưởng của thị trường cũng khiến giá sắt thép tăng lên rất cao khi vượt tới 21% so với giá trị dự toán ban đầu”, ông Linh chia sẻ.

Cũng theo ông Linh, giá vật liệu, nhiên liệu xăng dầu hiện nay biến động, “nhảy múa” theo ngày. Có thể nói, thời điểm hiện tại giá đã tăng khoảng 40% - 50% so với thời điểm trúng thầu và nhà thầu trước mắt chấp nhận bù lỗ mới có thể thi công.

“Giảm nhiệt” thi công, chờ điều chỉnh giá

Có thể nói, với mức tăng phi mã của nguyên vật liệu, nhiên liệu trong thời gian qua đẩy các nhà thầu thi công cao tốc Bắc – Nam rơi vào thế khó khăn, nhiều đơn vị “sống dở, chết dở” và nhiều nhà thầu không đủ tiềm lực tài chính đã phải tạm dừng hoặc giảm nhiệt thi công chờ điều chỉnh giá.

Theo một số đơn vị thi công tuyến cao tốc Mai Sơn – Quốc lộ 45, những khó khăn này không chỉ riêng một đơn vị nào mà là thực trạng chung của cả tuyến. Họ mong muốn có cơ chế, chính sách mới của Chính phủ để các đơn vị thi công đảm bảo tiến độ.

Ông Trần Văn Thành – Chỉ huy trưởng gói thầu số XL09 (Công ty Cổ phần Tập đoàn Cienco4) thi công cao tốc Cam Lộ - La Sơn đoạn qua tỉnh Thừa Thiên-Huế, cho rằng, hiện nhiều nhà thầu thi công cao tốc Bắc – Nam đang phải bù lỗ do chi phí vượt cao so với dự toán ban đầu. “Tuy nhiên, trước áp lực tiến độ và để đảm bảo uy tín của đơn vị, nhiều nhà thầu vẫn phải huy động nhân lực, vật lực để hoàn thành gói thầu của mình kịp tiến độ dự án. Trong thời gian qua, các bên liên quan đã có đề xuất gửi chủ đầu tư và cơ quan liên quan xin điều chỉnh giá, hỗ trợ cho nhà thầu nhưng đến nay vẫn chưa có hướng xử lý cụ thể”, ông Thành lo lắng.

Một lãnh đạo Ban quản lý dự án 6 (thuộc Bộ Giao thông Vận tải) cho biết, trước tình hình giá nguyên vật liệu tăng phi mã, thời gian qua, đơn vị đã có văn bản kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải đề xuất Bộ Xây dựng có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Xây dựng công bố kịp thời giá vật liệu xây dựng.

Theo cán bộ ban quản lý dự án thì cần sớm có chỉ số giá xây dựng theo tháng, phù hợp giá cả thực tế của thị trường làm cơ sở cho chủ đầu tư, nhà thầu thực hiện việc điều chỉnh giá hợp đồng. Và đối với việc biến động sắt, thép, xăng dầu đột biến như hiện nay, ngoài việc các địa phương công bố giá hàng tháng phải theo kịp diễn biến thị trường, chủ đầu tư đang tính đến phương án kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét cho phép chuyển sang hình thức bù trừ trực tiếp (hình thức truyền thống trước đây đã áp dụng), khi đó mới bù đắp được chi phí thực tế của nhà thầu bỏ ra khi thực hiện công trình.