Chậm thanh toán 100 triệu USD, tuyến Metro Bến Thành-Suối Tiên sắp bị dừng thi công?

"Hạn cuối" vào tháng 12/2018

Trong thư của Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam gửi tới Bí thư Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh có đoạn viết: Nếu không được giải ngân, dự án đường sắt đô thị (ĐSĐT) tuyến Metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên sẽ buộc phải ngừng thi công trong tháng 12/2018.

Theo ông Umeda Kunio, Đại sứ Nhật Bản, dự án này được triển khai thực hiện bằng vốn vay của Nhật Bản từ năm 2007, tuy nhiên do việc chậm phê duyệt quyết định đầu tư điều chỉnh dẫn tới việc dự án đã không được Chính phủ phân bổ ngân sách kể từ tháng 10/2017 với lý do cần phải xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị và Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sớm phê duyệt quyết định đầu tư điều chỉnh để phân bổ ngân sách cho dự án.

Ngoài ra, Thành phố Hồ Chí Minh đã cam kết sẽ tạm ứng thanh toán bằng ngân sách của thành phố cho đến khi Chính phủ phân bổ ngân sách cho dự án, tuy nhiên thủ tục thanh toán cho các nhà thầu trên thực tế đã không tiến triển. Số tiền chậm thanh toán cho nhà thầu thi công và nhà thầu tư vấn đã lên đến hơn 100 triệu USD.

“Áp lực lên các nhà thầu cũng đã đến mức giới hạn, nếu đến cuối tháng 12 mà các vấn đề này không được giải quyết thì dự án sẽ buộc phải ngừng thi công,” Đại sứ Nhật Bản bày tỏ quan điểm.

Nhùng nhằng trong hợp đồng thanh toán

Đề cập về vấn đề chưa ký kết hợp đồng tư vấn quản lý thi công (Liên danh NJPT), theo Đại sứ Nhật Bản, hợp đồng tư vấn quản lý thi công dự án này của Liên danh NJPT đã hết thời hạn vào tháng 4/2017.

Nhưng cho đến nay, hợp đồng vẫn chưa được sửa đổi và nhà thầu tư vấn buộc phải thực hiện công việc tư vấn mà không được chi trả thù lao trong 19 tháng qua.

“Số tiền chậm thanh toán cho Liên danh NJPT đã lên đến 20 triệu USD, ảnh hưởng đến việc thanh toán cho các nhà thầu khác,” ông Umeda Kunio, Đại sứ Nhật Bản cho biết và đề nghị Thành phố Hồ Chí Minh chỉ đạo Ban Quản lý đường sắt đô thị nhanh chóng ký kết biên bản ghi nhớ về công việc và tạm ứng thanh toán cho Liên danh.

Về gói thầu CP2 mà Liên danh nhà thầu Sumitomo-Cienco đang thực hiện, theo Đại sứ Nhật Bản, việc thi công gói thầu đã bị chậm trễ vì vướng giải phóng mặt bằng dẫn tới việc Liên danh nhà thầu đã thi công vượt quá ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng hiện tại (tháng 1/2018).

Với lý do này, Sở Tài chính Thành phố Hồ Chí Minh đã đưa ra ý kiến không thể thanh toán chi phí thi công sau ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng nên việc thanh toán chi phí thi công từ sau tháng Một đang bị dừng lại.

Tuy nhiên, Đại sư Nhật Bản cho rằng, Bộ Xây dựng đã có văn bản nêu ý kiến về việc có thể thanh toán chi phí thi công dù vượt quá ngày hoàn thành gói thầu theo hợp đồng. Do đó, phía Nhật đề nghị thành phố chỉ đạo các bên liên quan xúc tiến thủ tục để sớm nối lại việc thanh toán chi phí thi công kể từ sau tháng Một cho nhà thầu.

“Mặc dù việc thi công các gói thầu vẫn đang tiến triển nhưng việc thanh toán cho phần khối lượng công việc đã hoàn thành đang bị dừng lại dù trước đó thành phố đã chỉ đạo cho Ban Quản lý đường sắt đô thị ký kết biên bản ghi nhớ và tạm ứng thanh toán 80% giá trị khối lượng công việc cho đến khi thiết kế được phê duyệt,” ông Umeda Kunio cho hay.

“Dự án tuyến đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh tuyến số 1 là dự án biểu tượng cho quan hệ hữu nghị giữa hai nước Nhật Bản-Việt Nam, đồng thời là dự án vô cùng cần thiết góp phần cải thiện môi trường sống cũng như cho sự phát triển kinh tế hơn nữa của Thành phố Hồ Chí Minh. Các nhà thầu đang nỗ lực tối đa để có thể đưa tuyến đường sắt này vào vận hành vào năm 2020 theo đúng kế hoạch, vì vậy Nhật Bản đề nghị Thành phố Hồ Chí Minh chỉ đạo để sớm thực hiện giải ngân cho dự án,” ông Umeda Kunio nhấn mạnh.

Dự án Metro Bến Thành-Suối Tiên được khởi công tháng 8/2012 với chiều dài gần 20km, tuyến đi qua các quận 1, 2, 9, Bình Thạnh, Thủ Đức (Thành phố Hồ Chí Minh) và huyện Dĩ An (Bình Dương). Trong đó 2,6km đi ngầm (3 nhà ga) và hơn 17km trên cao (11 nhà ga). Công trình dự kiến đưa vào khai thác năm 2020.

Được biết, dự án metro số 1 vẫn chưa được Quốc hội chưa xem xét, thông qua việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án từ 17.388 tỷ đồng lên 47.328 tỷ đồng do sự biến động giá của một số nguyên, nhiên vật liệu; tăng khối lượng xây dựng khi điều chỉnh thiết kế cơ sở; thay đổi các điều kiện tính toán tổng mức đầu tư như tỷ giá và các chi phí dự phòng, rủi ro, trượt giá đến năm 2019…