Non Pre-funding kích hoạt dòng vốn tỷ USD, 'nín thở' chờ quyết định nâng hạng

Ngày 18/09/2024, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC, cho phép giao dịch mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài. Theo đó, nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mua chứng khoán ngay trong ngày (T+0) và thanh toán vào các ngày sau (T+1/T+2).

Trước sự ra đời của Thông tư mới, Mirae Asset bình luận: "Điều này không chỉ giúp giảm chi phí tài chính và tăng tính linh hoạt cho nhà đầu tư mà còn là tiêu chí quan trọng để nâng cấp thị trường Việt Nam lên trạng thái thị trường mới nổi theo chuẩn FTSE Russell".

Tương tự, SSI Research đánh giá, thị trường chứng khoán Việt Nam đã tiến gần hơn tới các tiêu chí đánh giá thị trường mới nổi của FTSE Russell.

Cả hai đơn vị này cùng duy trì kịch bản thị trường Việt Nam sẽ được FTSE Russell nâng hạng trong kỳ đánh giá tháng 9/2025.

Kích hoạt dòng vốn tỷ USD

Theo các chuyên gia, việc chuyển từ thị trường cận biên lên mới nổi không chỉ là thay đổi tên gọi, mà còn là sự thay đổi về chất với dòng vốn chủ yếu đến từ các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài chuyên nghiệp.

Mirae Asset dự báo, sau khi được nâng hạng, Việt Nam có thể thu hút dòng tiền từ các quỹ lớn, chẳng hạn như Vanguard FTSE Emerging Markets ETF.

Đơn vị này phân tích, quy mô vốn hóa của VN-Index đạt hơn 213 tỷ USD (17/09/2024), khá tương đồng với vài quốc gia được phân bổ tỷ trọng thấp trong danh mục FTSE Emerging Markets Index.

Theo Mirae Asset, với tỷ trọng ước tính khoảng 0,6% (tương đương tỷ trọng đầu tư của FTSE vào thị trường Chile, khi thị trường này có vốn hóa tương tự Việt Nam), Việt Nam có thể được giải ngân ở khoảng 474 triệu USD từ Vanguard FTSE Emerging Markets ETF.

"Dòng tiền ngoại chảy vào Việt Nam không những đến từ những quỹ sử dụng chỉ số FTSE Emerging Markets Index làm tham chiếu, mà còn những quỹ khác khi thị trường được nâng hạng", Mirae Asset nhấn mạnh.

Tổng hợp một số quỹ ETF sử dụng FTSE Emerging Markets Index làm tham chiếu, với tỷ trọng phân bổ 0,6%, Mirae Asset ước tính, Việt Nam có thể nhận đầu tư khoảng 516 triệu USD (gần 12.500 tỷ đồng).

Rộng hơn, SSI Research dự báo, dòng vốn đầu tư từ các quỹ ETF đổ về có thể lên đến 1,7 tỷ USD. Đó là chưa kể dòng vốn từ các quỹ chủ động, với giá trị cao gấp 5 lần so với các quỹ ETF.

Thị trường bật tăng, cổ phiếu nào hưởng lợi?

Nói thêm về triển vọng thị trường, Mirae Asset chỉ ra rằng, đa phần các thị trường trước thời điểm nâng hạng chính thức 1-2 năm, thị trường chứng khoán đều có dấu hiệu bật tăng. Cụ thể, Qatar tăng hơn 45% từ (tháng 9/2013 - tháng 9/2014), Saudi Arabia tăng hơn 23% (tháng 3/2017 - tháng 3/2018), Romania tăng hơn 18% (tháng 9/2018 - tháng 9/2019).

Đơn vị này cũng kỳ vọng, các mã trong danh mục hiện tại của FTSE sẽ được hưởng lợi nếu được FTSE Russell nâng hạng thành công.

Trong danh sách mà Mirae Asset đưa ra có sự góp mặt của nhiều mã cổ phiếu bất động sản như VIC, VHM, VRE, KBC, DIG, DXG. Trong khi đó, đại diện của nhóm chứng khoán có nhiều đại diện dự báo gồm có SSI, VND, VCI, VIX,...

Ngoài ra, còn có sự xuất hiện của một số mã cổ phiếu ngân hàng, thực phẩm, điện, thép, dầu khí,...

SSI Research dự báo, nếu thị trường được nâng hạng, sẽ có một số cổ phiếu được hưởng lợi. Danh sách này bao gồm: VNM, VHM, VIC, HPG, VCB, SSI, MSN, VND, DGC, VRE, VCI.

“Nín thở” chờ FTSE Russell

Cuối tháng 8 vừa qua, FTSE Russell đã công bố báo cáo “Phân loại thị trường chứng khoán quốc gia thường niên năm 2024” (Equity Country Classification – Timing of 2024 Annual Announcement).

Tại đây, FTSE Russell cho biết kết quả xếp hạng thị trường chứng khoán thường niên 2024 sẽ được công bố sau khi thị trường chứng khoán Mỹ đóng cửa phiên 8/10/2024.

Hiện tại, Việt Nam vẫn được giữ trong danh sách theo dõi để nâng hạng. Đáng nói, thị trường chứng khoán Việt Nam đã được đưa vào danh sách này từ năm 2018.

Tại kỳ đánh giá tháng 3/2024, FTSE Russell tiếp tục duy trì các đánh giá về tiêu chí “chu kỳ thanh toán (DvP)”, quá trình đăng ký tài khoản mới, và việc tạo điều kiện cho hoạt động giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài ở các cổ phiếu đã cạn room hoặc sắp cạn room nước ngoài.

Tổ chức này cũng nói thêm, để đạt được mục tiêu nâng hạng vào năm 2025, Việt Nam phải sớm xác nhận và phổ biến rộng rãi về mô hình thanh toán mới, bao gồm hoàn thiện các vai trò và trách nhiệm cần thiết trong mô hình thanh toán. Cùng với đó là đưa ra lộ trình, với các cột mốc quan trọng cụ thể.

Liên quan đến vấn đề này, theo Bộ Tài chính, quy định không yêu cầu nhà đầu tư tổ chức nước ngoài phải có đủ tiền khi đặt lệnh mua cổ phiếu chỉ là giải pháp triển khai trước mắt để đáp ứng tiêu chí nâng hạng.

Về dài hạn, để duy trì thứ hạng cũng như được xếp hạng cao hơn, Việt Nam cần tiếp tục triển khai giải pháp tháo gỡ các rào cản còn lại cũng như cải thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của thị trường, trong đó bao gồm việc triển khai cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường chứng khoán cơ sở phù hợp với thông lệ quốc tế.