Chủ tịch Quốc hội: 'Luật Dầu khí cần khắc phục tình trạng 'cát cứ' trong điều tra cơ bản'

Sáng 16/8, tiếp tục phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 8/2022, dưới sự điều hành của Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Dầu khí (sửa đổi).

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Dầu khí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Dầu khí (sửa đổi).

Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, về đề nghị quy định rõ nội dung nào áp dụng Luật Dầu khí, nội dung nào áp dụng và nguyên tắc áp dụng các luật khác có liên quan, dự thảo luật được tiếp thu theo hướng quy định rõ: các trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Dầu khí và luật khác về cùng một vấn đề cụ thể liên quan đến điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí thì áp dụng Luật Dầu khí.

Đối với đề nghị quy định rõ hơn về chuỗi các hoạt động dầu khí để bảo đảm tính thực thi của dự thảo luật, dự thảo luật chỉnh sửa quy định trong quá trình lập kế hoạch đại cương phát triển mỏ dầu khí (ODP), nếu xét thấy cần thiết xây dựng “các hạng mục công trình, thiết bị dầu khí trên đất liền ngoài diện tích hợp đồng ban đầu phục vụ khai thác, xử lý và vận chuyển dầu khí theo hình thức chuỗi đồng bộ để sản xuất ra dầu khí thương phẩm nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế của dự án phát triển mỏ dầu khí”, PVN báo cáo Bộ Công Thương thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tiếp thu ý kiến đề nghị hoàn thiện thêm để phân định rõ hai tư cách của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) là nhà thầu độc lập và thực hiện nhiệm vụ do Thủ tướng Chính phủ giao, dự thảo luật được chỉnh sửa theo hướng sửa đổi quy định tách bạch rõ các chức năng của PVN; quy định về quyền và nghĩa vụ của PVN; quy định về phê duyệt việc sử dụng vốn của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và doanh nghiệp 100% vốn của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam trong hoạt động dầu khí; bổ sung quy định về trách nhiệm của Bộ Công Thương chủ trì kiểm tra, giám sát việc thực hiện của PVN theo quy định của luật, bảo đảm chặt chẽ.

Thường trực Ủy ban Kinh tế cũng thống nhất quy định Thủ tướng Chính phủ chỉ phê duyệt nội dung chính của hợp đồng dầu khí; giao Bộ Công Thương phê duyệt nội dung hợp đồng dầu khí, trên cơ sở đó, PVN ký kết và quản lý hợp đồng dầu khí; đồng thời, bỏ quy định về Chính phủ ban hành hợp đồng dầu khí mẫu để bảo đảm sự thống nhất về chính sách; đồng thời không cần quy định về việc tách riêng khoản thuế tài nguyên và thuế xuất khẩu dầu khí nộp về ngân sách nhà nước trước khi thực hiện thu nộp ngân sách nhà nước khoản chênh lệch giữa doanh thu và chi phí thực hiện hoạt động này.

Phát biểu thảo luận, đánh giá cao dự thảo luật đã có chất lượng hoàn thiện tốt, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị báo cáo thẩm tra dự án Luật Dầu khí (sửa đổi) và các dự án luật khác cần rà soát tổng thể mục tiêu, quan điểm, định hướng chính sách lớn đến nay đã đạt được mục tiêu gì; rà soát, đánh giá khi ban hành luật sửa đổi có giải quyết được những vướng mắc, tồn tại hiện nay và liệu có phát sinh thêm bất cập.

Nhận định việc quản lý tổng hợp về điều tra cơ bản dầu khí còn mờ nhạt, Chủ tịch Quốc hội cho rằng phải khắc phục được tình trạng “cát cứ” giữa các chủ thể trong điều tra cơ bản tài nguyên thiên nhiên, khoáng sản. Bên cạnh đó, dự thảo luật cần làm rõ quan điểm kinh tế hóa ngành tài nguyên; việc quản lý, khai thác, sử dụng cơ sở dữ liệu điều tra cơ bản dầu khí; làm rõ nguyên tắc sử dụng kinh phí điều tra cơ bản dầu khí; rà soát thể hiện rõ hơn nữa để thể hiện tính đặc thù của hoạt động điều tra cơ bản dầu khí; bảo đảm thống nhất, nhất quán giữa các điều khoản trong dự thảo luật.

Đối với phê duyệt hợp đồng dầu khí, Chủ tịch Quốc hội cho rằng lựa chọn của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội sẽ phát sinh bất cập, khi trong một việc lại có hai chủ thể (Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương) phê duyệt, chưa rành mạch trách nhiệm giữa hai chủ thể, khó thực hiện phân cấp và bảo đảm cải cách hành chính. “Nên chăng quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ về hợp đồng dầu khí”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói.

Về trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Dầu khí và luật khác về cùng một vấn đề cụ thể liên quan đến điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí thì áp dụng Luật Dầu khí, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng có thể gây ra “luật độc tôn”, luật ban hành trước và ban hành sau Luật Dầu khí sẽ không có tác dụng, rất mâu thuẫn và khó áp dụng.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới và Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nhận định, dự thảo luật chỉ đề cập đến vấn đề thăm dò, khai thác dầu khí (thượng nguồn), chưa đề cập công nghiệp lọc, hóa dầu (trung, hạ nguồn); trong khi hoạt động khai thác dầu khí cũng nhằm mục đích phục vụ cho ngành lọc, hóa dầu trong nước.

Ông Lê Tấn Tới cũng cho rằng, hoạt động lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí là vấn đề quan trọng, liên quan đến chủ quyền quốc gia, từ đó đề nghị cần nghiên cứu bổ sung thêm đánh giá tác động về quốc phòng, an ninh để bảo đảm chặt chẽ.

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ về hợp đồng dầu khí phù hợp với thực tiễn hoạt động dầu khí tại Việt Nam.

Về phạm vi điều chỉnh của luật, Bộ trưởng cho rằng hoạt động dầu khí thượng nguồn có đặc thù về triển khai hoạt động và gắn kết chặt chẽ với các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại nên cần được điều chỉnh trong dự luật riêng; còn hoạt động dầu khí trung và hạ nguồn đã được điều chỉnh trong các văn bản pháp luật khác.

Kết luận phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất sau khi chỉnh lý, dự án Luật Dầu khí (sửa đổi) đã đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ tư.