Cố vấn chống rửa tiền UNODC nêu 5 điều ‘hoang đường hay gặp’ về rửa tiền

Tại hội thảo “Nâng cao nhận thức tuân thủ về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và quy trình đánh giá đa phương”, ông Chris Batt cho hay mỗi năm lợi nhuận do phạm tội mà có ở khu vực song Mekong ước tính khoảng 100 tỷ USD, riêng lợi nhuận từ buôn người là 9,1 tỷ USD. “Tất cả những lợi nhuận do phạm tội này mà có đều cần phải rửa”, ông nói.

Theo ông Chris Batt, việc rửa tiền được thực hiện qua ba bước: đưa tiền bẩn vào nền kinh tế, tạo khoảng cách giữa lợi nhuận và tội phạm gốc, lợi nhuận quay trở lại theo cách trông có vẻ chính đáng.

Việc rửa tiền có thể thực hiện thông qua các định chế tài chính truyền thống, các hệ thống chuyển tiền thay thế hoặc không chính thức, các ngân hàng trực tuyến/tiền kĩ thuật số, rửa tiền dựa vào thương mại hoặc các tác phẩm nghệ thuật/đồ cổ…

Tuy nhiên, ông Chris Batt cho rằng có 5 điều “hoang đường hay gặp” về rửa tiền.

Một là quan niệm rửa tiền phải liên quan đến tiền. Theo ông, một trong những tội danh về rửa tiền theo quy định trong luật của Anh là “kí kết hoặc có liên quan đến việc dàn xếp mà bạn biết hoặc nghi ngờ là để tạo điều kiện thuận lợi cho rửa tiền”. Trong tội danh này có bao quát nhiều tội, trong đó có tội tư vấn về cách tổ chức sắp xếp để trốn thuế hoặc đề xuất một quốc gia nào đó sẽ che giấu thông tin chi tiết về công ty của khách hàng để che mắt các điều tra viên.

“Các bên cũng cấp dịch vụ tư vấn chuyên ngành, ví dụ kế toán viên, có thể bị kết tội rửa tiền mà chưa bao giờ sờ đến một đồng xu tiền bẩn”, ông Chris cho hay.

Quan niệm sai lầm thứ hai là chỉ khi rửa đạt thành công mới cần báo cáo hoạt động đáng ngờ. Ông Chris cho rằng hầu hết mọi người biết rằng nếu ai đó đã rửa tiền qua công ty của họ thì họ phải làm báo cáo hoạt động đáng ngờ (SAR).

“Nhưng các bạn có biết rằng các bạn cũng phải làm SAR nếu như việc rửa tiền đó không thành công? Nếu lộ ra là bạn đã phát hiện và đã phá tan một âm mưu rửa tiền mà lại không làm SAR, bạn có thể bị kết tội không khai báo”.

Quan niệm sai lầm thứ ba là “bạn sẽ biết khi có ai đó là đối tượng rửa tiền”. Theo ông Chris Batt, nhiều người làm việc lâu năm trong lĩnh vực kết toán cho rằng họ có thể cảm nhận một khách hàng không trung thực hoặc một giao dịch đáng ngờ nào đó. Nhưng ông Chris nhấn mạnh họ không thể làm được điều đó.

“Nhiều đối tượng rửa tiền chuyên nghiệp có thể dành nhiều năm để có được cách rửa tiền hoàn hảo và làm cho mọi người không có ý kiến gì. Bạn sẽ không thể biết ngay chúng là đối tượng phạm tội, mặc dù những hành động sau đó có thể khiến chúng bị phát giác”, ông Chris Batt nói.

Quan niệm sai lầm thứ tư là nghĩ rằng báo cáo giao dịch đáng ngờ (STRs) được sử dụng chỉ để điều tra rửa tiền. Trên thực tế, cảnh sát có thể tiếp cận thông tin STRs để giúp điều tra mọi loại tội phạm, từ buôn ma túy đến buôn người, từ tham nhũng, trốn thuế đến tài trợ khủng bố.

Quan niệm sai lầm thứ năm là cho rằng công tác phòng chống rửa tiền là sự lãng phí thời gian và tiền bạc. Theo ông Chris, một điều không thể phủ nhận là việc chống rửa tiền đòi hỏi công sức và nguồn lực. Tuy nhiên việc truy tố tội rửa tiền sẽ dẫn đến việc thu hồi các nguồn tiền do phạm tội mà có.

“Rửa tiền là một lĩnh vực kinh doanh lớn và công tác phòng chống rửa tiền tốn thời gian và tiền bạc. Song các chiến thuật phòng chống rửa tiền đang phát huy tác dụng. Vậy thì tất cả mọi người hãy thực hiện phần việc của mình để có thể khiến các tội phạm rửa tiền phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn”, ông Chris Batt nhìn nhận.