Đại biểu Quốc hội: ‘Không thể giao trách nhiệm cung cấp nước sạch cho một hay một nhóm doanh nghiệp’

Đại biểu Thạch Phước Bình cho hay theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nước sạch thuộc lĩnh vực nhà nước không cần nắm quyền chi phối, tỷ lệ sở hữu được giảm xuống còn dưới 50% và năm 2020 nhà nước có thể thoái vốn toàn bộ.

Số liệu của Hội cấp thoát nước Việt Nam cho biết hiện đã có hơn 100 doanh nghiệp nhà nước kinh doanh nước sạch thoái vốn trên 63 tỉnh, thành cả nước.

Làn sóng mua bán các doanh nghiệp nước sạch diễn ra rầm rộ với sự nhập cuộc của các đại gia trong nước và cả doanh nghiệp nước ngoài. Chẳng hạn, Công ty Cổ phần Đầu tư nước sạch Sông Đà mua lại Công ty TNHH một thành viên nước sạch VINACONEX thuộc Bộ Xây dựng; Công ty nhựa Đồng Nai mua hàng loạt công ty tại nhiều địa phương trên cả nước như Công ty Nước sạch 3 Hà Nội, Công ty Cấp thoát nước Bình Thuận, Tây Ninh, Bắc Giang, Long An.

“Sự xuất hiện ồ ạt của các doanh nghiệp tư nhân từ đủ mọi ngành nghề đã biến thị trường nước sạch được định giá hàng chục tỷ USD trở thành cuộc giành giật khốc liệt và để lại nhiều hệ lụy tiêu cực”, đại biểu Bình nói.

Nhắc đến sự cố ô nhiễm nước sông Đà, đại biểu Thạch Phước Bình cho rằng, sự việc này đã làm bộc lộ rất nhiều yếu kém và sự tắc trách của doanh nghiệp cũng như chính quyền từ trung ương đến địa phương khi đá trách nhiệm cho nhau, lúng túng trong giải quyết hậu quả.

Không chỉ vụ nước sạch sông Đà, đại biểu Bình cũng nhắc đến sự việc của nhà máy nước sạch sông Đuống. Cụ thể, trước ngày khánh thành nhà máy nước mặt sông Đuống giai đoạn 1, Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, Bộ Xây dựng đã gửi văn bản cảnh báo nhà máy này chưa cung cấp thiết kế ống qua đường cao tốc, kết quả thử áp chưa bổ sung đầy đủ với các chủng loại ống.

Từ hai sự việc này, đại biểu Bình kiến nghị Chính phủ không nên thoái vốn toàn bộ mà cần phải có lộ trình và nắm một phần vốn nhất định trong các công ty cấp thoát nước.

“Bởi vì nước sạch là một loại sản phẩm hàng hóa đặc biệt phục vụ nhu cầu thiết yếu của cuộc sống con người và phát triển kinh tế - xã hội. Đây là quyền con người đã được khẳng định trong Hiến pháp, do đó việc bảo đảm nước sạch cho cộng đồng phải là của Nhà nước, không thể giao trách nhiệm cho một hay một nhóm doanh nghiệp làm thay”, đại biểu Thạch Phước Bình nhấn mạnh.

Mặt khác, theo đại biểu Bình, nếu để doanh nghiệp tư nhân kiểm soát toàn bộ hệ thống nước sạch từ sản xuất, phân phối đến bán lẻ cho người dân, trong khi khung pháp lý, hệ thống chính sách chưa hoàn chỉnh, chưa theo kịp và còn nhiều lỗ hổng sẽ để lại những hậu quả khôn lường.

“Chính vì vậy đối với các doanh nghiệp trước đã thoái vốn dưới 50% sẽ giữ nguyên không hồi tố, còn đối với các doanh nghiệp chưa cổ phần hóa thì nhà nước vẫn nên giữ tỷ lệ cổ phần trên 50%, có như vậy mới bảo đảm an ninh nguồn nước sạch cho người dân”, đại biểu Bình nêu quan điểm.