Dự thảo về mô hình đại lý thanh toán ngân hàng: Quá cứng và vướng nhiều luật
Mai Phương -
29/06/2021 07:53 (GMT+7)
Dự thảo Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt do Ngân hàng Nhà nước soạn thảo lần đầu tiên có quy định cho phép ngân hàng ủy thác cho các bên thứ ba làm đại lý thanh toán...
Dự thảo quy định về đại lý ngân hàng quá cứng sẽ khó thực hiện
Dự thảo Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt do Ngân hàng Nhà nước soạn thảo lần đầu tiên có quy định cho phép ngân hàng ủy thác cho các bên thứ ba làm đại lý thanh toán, nhưng vẫn còn một số vướng mắc và chưa phù hợp với một loạt quy định khác.
Không thúc đẩy sự cạnh tranh
Luật sư Trần Thành Quyết, Đoàn luật sư Hà Nội nhận xét, luật Các tổ chức tín dụng chỉ quy định các tổ chức tín dụng được thực hiện nghiệp vụ đại lý tại điều 106. Như vậy, cơ sở pháp lý của hoạt động đại lý ngân hàng phải là chế định đại lý thương mại tại Luật Thương mại.
Trong 10 năm trở lại đây, hình thức đại lý NH đã được nhiều quốc gia trong khu vực như Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Thái Lan, Trung Quốc… thực hiện rộng rãi và thu được nhiều thành công. Việt Nam mới chỉ làm thí điểm và nay là lần đầu tiên mô hình này được quy định chính thức
Theo quy định của Luật Thương mại, đại lý thương mại là hoạt động thương mại, bên giao đại lý và bên đại lý thỏa thuận việc bên đại lý nhân danh chính mình mua, bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ của bên giao đại lý cho khách hàng để hưởng thù lao.
Đồng thời, hoạt động đại lý được thực hiện theo sự thỏa thuận của hai bên, trong đó bao gồm cả việc đại lý có quyền hưởng thù lao thông qua chênh lệch giữa giá dịch vụ mình cung cấp với giá của bên giao đại lý. Việc dự thảo mới này buộc các đại lý thanh toán không được thu phí cao hơn mức phí niêm yết của NH giao đại lý là không phù hợp với luật Thương mại.
“Nếu xác định hoạt động đại lý thanh toán là một hình thức đại lý theo quy định của Luật Thương mại, thì hoạt động này không thuộc danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện của luật Đầu tư. Việc cơ quan soạn thảo đặt ra những hạn chế như không cho phép cá nhân làm đại lý thanh toán, giới hạn số lượng đại lý theo số lượng chi nhánh của bên giao đại lý, giới hạn giao dịch hay mức phí dịch vụ… có thể được hiểu là các điều kiện kinh doanh mới cho hoạt động đại lý. Do đó, cần phải sửa đổi, bổ sung Phụ lục IV của Phụ lục IV của luật Đầu tư trước khi Chính phủ có thể quy định điều kiện kinh doanh mới dưới hình thức nghị định”, luật sư Quyết nói.
Còn theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư TP. HCM, đã có khoảng 85% quốc gia trên thế giới đã cho phép mô hình đại lý NH hoạt động từ lâu và có đến 60% trong số đó cho phép các cửa hàng bán lẻ, hợp tác xã... tham gia hoạt động này. Bởi đại lý NH có thể mang lại nhiều lợi ích cho tất cả các bên liên quan.
“Tôi cho rằng Ngân hàng Nhà nước chỉ cần đưa ra một số quy định về việc trở thành đại lý ngân hàng. Còn về số lượng đại lý để các ngân hàng tự quyết định dựa trên nhu cầu phát triển của mình. Bên cạnh đó, mức phí đối với đại lý hay giá trị giao dịch cũng không nên quy định cứng mà có thể đưa ra mức trần tùy theo từng vùng, miền khác nhau. Điều đó sẽ tạo điều kiện cho các ngân hàng phát triển nhanh hơn mạng lưới đại lý phù hợp với mình trong quá trình phát triển để đẩy mạnh thị trường thanh toán tại Việt Nam”, luật sư Hậu chia sẻ thêm.
Quyền mở rộng của ngân hàng nhỏ bị hạn chế
Không chỉ chưa phù hợp với Luật Đầu tư, Thương mại mà theo phân tích của luật sư Phùng Anh Tuấn, luật sư điều hành Hãng luật VCI Legal, Phó chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI), dự thảo Nghị định về quy định thanh toán không dùng tiền mặt là một nghị định có nhiều nội dung chuyên môn và những quy định về đại lý ngân hàng là cần thiết và phù hợp với chủ trương phát triển thanh toán không dùng tiền mặt.
Tuy nhiên, để dự thảo trên khả thi, thì cần tạo hành lang pháp lý thuận tiện hơn nữa. Bên cạnh đó, luật Cạnh tranh năm 2018 có quy định nguyên tắc tổng quát về quyền và nguyên tắc cạnh tranh trong kinh doanh là: “Doanh nghiệp có quyền tự do cạnh tranh theo quy định của pháp luật”, và cam kết “Nhà nước bảo đảm quyền cạnh tranh hợp pháp trong kinh doanh”. Như vậy, luật Cạnh tranh đã liệt kê rõ một số hành vi bị cấm của các cơ quan nhà nước, trong đó có hành vi “Phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp”.
Chưa kể, nghị định hướng dẫn thi hành luật Cạnh tranh cũng làm rõ các trường hợp cơ quan nhà nước có thể tạo ra rào cản pháp lý cho việc gia nhập và mở rộng thị trường của cách DN bằng các quy định. Việc dự thảo quy định hạn chế số lượng đại lý là tổ chức phi ngân hàng không được vượt quá số lượng chi nhánh hiện có, rõ ràng quyền gia nhập và mở rộng thị trường của các ngân hàng có ít chi nhánh bị hạn chế hơn so với các ngân hàng lớn có nhiều chi nhánh.
Nói cách khác quyền tự do cạnh tranh của các ngân hàng ít chi nhánh bị hạn chế ở mức không bao giờ có thể có số lượng đại lý bằng được các ngân hàng lớn vốn có nhiều chi nhánh. Rõ ràng quy định này vô hình trung tạo ra rào cản pháp lý cho các ngân hàng nhỏ.
“Theo quy định của dự thảo, trong mọi trường hợp ngân hàng giao đại lý sẽ chịu trách nhiệm đối với hoạt động của đại lý. Ngoài ra theo quy định hiện tại về quản trị rủi ro, các ngân hàng cũng phải tự đảm bảo việc tuân thủ hệ số an toàn vốn CAR cho toàn bộ hệ thống của mình. Vì vậy, để chính sách có tính khả thi, đem lại hiệu quả, lợi ích thiết thực cho hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, cơ quan soạn thảo nên điều chỉnh dự thảo theo hướng mở để các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán và các đơn vị hữu quan có không gian cơ chế linh hoạt hơn trong việc lựa chọn và giao đại lý theo các điều kiện, khả năng và chiến lược cụ thể của từng đơn vị, thay vì áp dụng những hạn chế cứng như nêu trên”, luật sư Phùng Anh Tuấn nhấn mạnh.
(VNF) - Quy mô đầu tư của dự án gần 70 tỷ USD là quá lớn đối với bất kỳ một DN Việt Nam nào và đối với cả Chính phủ. Bài toán huy động vốn là rất thách thức nhưng thách thức lớn nhất có lẽ không phải nằm ở vấn đề vốn hay tiền mà đó chính là chúng ta cần một cơ chế làm sao để lựa chọn và triển khai một cách minh bạch, chuyên nghiệp, cộng với sự cải cách mạnh mẽ thị trường vốn Việt Nam để huy động sự tham gia của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư bao gồm tổ chức quốc tế. VietnamFinance xin giới thiệu bài viết của ông Nguyễn Quang Thuân – Chủ tịch FiinGroup và FiinRatings về vấn đề này.
(VNF) - Theo đánh giá của các doanh nghiệp, Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân vừa được Bộ Chính trị ban hành sẽ hoá giải nỗi sợ "ma trận" thủ tục hành chính rườm rà, phức tạp, kéo dài, đặc biệt doanh nghiệp bất động sản mất 3 - 5 năm hoặc lâu hơn để thực hiện các thủ tục.
(VNF) - Sự ra đời của Nghị quyết 68 tạo cho doanh nghiệp một động lực mới, một luồng sinh khí mới đã bắt đầu. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, điểm yếu của khu vực tư nhân thể hiện qua sự thiếu vắng các doanh nghiệp lớn, có khả năng dẫn dắt. Do đó, để khu vực kinh tế tư nhân thực sự lớn mạnh, phải cần các sếu đầu đàn tiên phong.
(VNF) - Theo đánh giá của các chuyên gia, các chính sách phát triển khu vực kinh tế tư nhân phải thông thoáng, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động kinh doanh nên chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm để giảm bớt thủ tục, gây phiền hà, mất thời gian cho doanh nghiệp. Việc này sẽ giảm bớt áp lực về sự can thiệp của nhà nước vào hoạt động làm ăn của khối tư nhân.
(VNF) - Theo đánh giá của các chuyên gia, việc Nghị quyết 68 khẳng định rõ tinh thần không hình sự hoá các mối quan hệ kinh tế sẽ khiến doanh nhân yên tâm kinh doanh. Sẵn sàng chấp nhận rủi ro, tiếp cận cái mới để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển
(VNF) - TS. Nguyễn Quốc Việt, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách cho rằng, các Báo cáo Kinh tế thường niên cho thấy: cần nhìn nhận lại vai trò của đất đai - một trong những yếu tố sống còn, dưới góc nhìn của khu vực tư nhân.
(VNF) - Theo Luật sư Bùi Văn Thành, “Cách hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp chính là tạo ra môi trường để họ tự đứng vững, tự vươn lên chứ không phải chờ hỗ trợ từ các khoản vay hay ưu đãi một chiều”.
(VNF) - Theo PGS.TS Nghiêm Thị Thà, Tổng thư ký Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam, hệ thống tài chính cần những cải cách mạnh mẽ để giúp doanh nghiệp tư nhân tiếp cận vốn thuận lợi, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của khu vực này.
(VNF) - Nhấn mạnh doanh nghiệp muốn phát triển bền vững thì trước hết phải có một điểm tựa, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả Hồ Minh Hoàng cho rằng điểm tựa ấy chính là Nghị quyết 68.
(VNF) - Lần đầu tiên, một Nghị quyết của Đảng xác lập kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc dân. Khu vực này không chỉ góp phần vào tăng trưởng và giảm nghèo, mà còn là chỗ dựa cho an sinh xã hội. Tuy nhiên, để thực sự bứt phá, cần cải cách thể chế mạnh mẽ và hành động quyết liệt từ phía Nhà nước.
(VNF) - Theo ông Trần Văn Lê, Chủ tịch Tập đoàn Phương Linh, nếu Việt Nam không thay đổi tư duy trong phát triển doanh nghiệp, thì sẽ rất khó để nuôi dưỡng và giữ chân “đại bàng”.
(VNF) - Với Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw khẳng định Nghị quyết có bước tiến mang tính nhân văn, bởi trên thực tế, nhiều sai phạm kinh tế của doanh nhân – nhất là doanh nhân tư nhân – khi bị hình sự hóa sẽ kéo theo sự sụp đổ của cả doanh nghiệp
(VNF) - Nhấn mạnh cần tin tưởng giao nhiệm vụ và đặt hàng các cho các doanh nghiệp trong nước, lãnh đạo Đèo Cả cho rằng, các dự án như đường sắt tốc độ cao nếu không mạnh dạn giao các DN trong nước thì không thể làm được.
(VNF) - Nhìn nhận vai trò của kinh tế tư nhân ở thời điểm hiện tại, TS Bùi Thanh Minh - Phó giám đốc chuyên môn, Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) khẳng định, đã đến lúc cần trả doanh nghiệp tư nhân về đúng vị trí mà họ xứng đáng được hưởng và Nghị quyết 68 được xây dựng với một cách tiếp cận khác biệt
(VNF) - Về sự phát triển của kinh tế tư nhân trong thời gian tới, TS Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, đánh giá thể chế là yếu tố quyết định.
(VNF) - Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nói, với Nghị quyết số 68 về kinh tế tư nhân thì "lệnh mở đường" đã có nhưng điều khó nhất ở thời điểm hiện tại nằm ở khâu thực thi, tức thể chế hoá Nghị quyết để đi vào cuộc sống.
(VNF) - Nói về Nghị quyết 68, TS Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh, trong số các giải pháp, tôi rất ấn tượng với việc không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự.
(VNF) - TP.HCM mới sẽ vượt Kuala Lumpur và tiệm cận Bangkok về dân số lẫn kinh tế, hướng tới hình thành trung tâm đô thị - công nghiệp - cảng biển phát triển như Singapore, Thượng Hải.
(VNF) - Với định hướng xây dựng trung tâm tài chính, TS Nguyễn Tiến Chương cho rằng Việt Nam cần một lộ trình phát triển khôn ngoan, không sao chép máy móc mô hình của nước khác mà kết hợp linh hoạt để tạo lợi thế cạnh tranh riêng.
(VNF) - Kinh tế tư nhân chính là người dân làm kinh tế vì sự phát triển của bản thân, gia đình và đất nước dựa trên nguồn vốn tài chính của cá nhân, gia đình và vốn vay từ nhiều nguồn.
(VNF) - Quyết định áp thuế đối ứng 46% của Mỹ với hàng hóa Việt Nam dù đã được tạm hoãn trong 90 ngày, nhưng vẫn là thách thức với các doanh nghiệp nông sản. Theo chuyên gia kinh tế Huỳnh Thị Mỹ Nương, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đào tạo Lãnh đạo và Dịch vụ Phát triển Bền vững, đây là phép thử lớn cho năng lực ứng phó và tái định vị thị trường xuất khẩu của ngành nông sản Việt Nam.
(VNF) - TP. HCM có cơ hội phát triển thành trung tâm tài chính quốc tế nếu biết tận dụng bài học từ các mô hình đi trước và phát huy hiệu quả nguồn lực sẵn có trong nước.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Huỳnh Thị Mỹ Nương, muốn giữ vững vị thế xuất khẩu và hình ảnh quốc gia, nông sản Việt không chỉ cần chuẩn hóa chất lượng, ứng dụng công nghệ, mà còn phải được bảo vệ bằng một hệ thống chính sách chủ động, đủ sức ứng phó với làn sóng bảo hộ thương mại toàn cầu.
(VNF) - Nếu một thể chế không tốt có nguy cơ tạo những rào cản tác động đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, cải cách thể chế không chỉ là cắt giảm thủ tục hành chính mà còn là cắt giảm chi phí tuân thủ.
(VNF) - Quy mô đầu tư của dự án gần 70 tỷ USD là quá lớn đối với bất kỳ một DN Việt Nam nào và đối với cả Chính phủ. Bài toán huy động vốn là rất thách thức nhưng thách thức lớn nhất có lẽ không phải nằm ở vấn đề vốn hay tiền mà đó chính là chúng ta cần một cơ chế làm sao để lựa chọn và triển khai một cách minh bạch, chuyên nghiệp, cộng với sự cải cách mạnh mẽ thị trường vốn Việt Nam để huy động sự tham gia của người dân, doanh nghiệp, nhà đầu tư bao gồm tổ chức quốc tế. VietnamFinance xin giới thiệu bài viết của ông Nguyễn Quang Thuân – Chủ tịch FiinGroup và FiinRatings về vấn đề này.
(VNF) - Cầu vượt Ngã ba Huế hơn 2.000 tỷ đồng đã dùng gần 10 năm nhưng vẫn chưa quyết toán xong, doanh nghiệp tiếp tục gánh lãi vay và ngóng chờ được tháo gỡ vướng mắc.