GS Trần Đức Nhiệm: 'Công nghệ sửa mặt cầu Thăng Long không liên quan Trung Quốc'

Đây là khẳng định của GS Trần Đức Nhiệm (Trường Đại học Giao thông vận tải, tư vấn dự án) khi trao đổi với Báo Giao thông về công nghệ áp dụng vào dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long, hiện đang được dư luận quan tâm.

Chuyên gia Việt làm chủ công nghệ châu Âu

- Vừa qua, dư luận có thông tin cho rằng, dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long sử dụng công nghệ của châu Âu. Tuy nhiên, dự án đang gặp khó khi phải đợi chuyên gia Trung Quốc sang chuyển giao công nghệ. Sự thật việc này thế nào, thưa ông?

Trước tiên, tôi phải khẳng định, đây là thông tin không chính xác, bởi công nghệ giải pháp sửa chữa mặt cầu Thăng Long sử dụng công nghệ lõi của châu Âu và hoàn toàn do đội ngũ chuyên gia, kỹ sư trong nước làm chủ được các nội dung chủ yếu của công nghệ công tác thiết kế, thi công, không phải nhận chuyển giao công nghệ từ bất cứ quốc gia nào.

Phải nói rõ, công tác thiết kế dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long được tiến hành theo hai bước: bước lập dự án và bước thiết kế bản vẽ thi công. Trong đó, bước lập dự án do các đơn vị của Trường Đại học Giao thông vận tải (GTVT) và Công ty TECCO 2 đảm nhiệm, còn bước thiết kế bản vẽ thi công do liên danh Công ty TNHH GTVT (Đại học GTVT) và Công ty Cổ phần Tư vấn thiết kế Cầu Lớn - Hầm triển khai.

Do tính chất phức tạp nên Bộ GTVT đã thành lập ban chỉ đạo dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng thành lập ban chỉ đạo dự án, đồng thời lập thêm một tổ cố vấn gồm các chuyên gia đầu ngành của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Rõ ràng, toàn bộ dự án từ bước kiểm định, đánh giá, phân tích nguyên nhân hư hỏng và đề xuất giải pháp; lập dự án rồi đến thiết kế bản vẽ thi công; triển khai tổ chức thi công, công tác giám sát đến đội ngũ cố vấn dự án đều không có sự hiện diện của chuyên gia hay nội dung chuyển giao công nghệ nào của Trung Quốc.

- Ông có nói công nghệ lõi sửa chữa mặt cầu Thăng Long lần này xuất phát từ châu Âu và hoàn toàn do chuyên gia, kỹ sư Việt Nam làm chủ. Vậy, quá trình chuyển giao công nghệ này diễn ra thế nào?

Quá trình sửa chữa mặt cầu Thăng Long lần này sử dụng phương pháp đinh neo bản mặt thép với lớp bê tông siêu tính năng (UHPC). Phương pháp tách thành 3 nhóm công nghệ chính: bê tông siêu tính năng, hàn đinh neo trên mặt thép và giải pháp thiết kế.

Đầu tiên là công nghệ bê tông siêu tính năng, lõi của công nghệ này được nghiên cứu đầu tiên ở châu Âu. Đơn vị tiên phong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ này về Việt Nam là Viện Khoa học công nghệ Xây dựng (Bộ Xây dựng).

Tại Việt Nam hiện đã áp dụng thành công bê tông siêu tính năng tại những công trình cầu thuộc dự án LRAMP.

Thứ hai là công nghệ hàn đinh neo trên mặt thép, công nghệ lõi cũng xuất phát từ châu Âu và được thực nghiệm tại trường Đại học GTVT. Các nhà thầu đã thử nghiệm triển khai và hoàn toàn nắm chắc công nghệ này. Như vậy, hai công nghệ lõi áp dụng vào dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long đều xuất phát từ châu Âu, không liên quan gì đến Trung Quốc.

Tiếp theo là giải pháp thiết kế, cầu đầu tiên được sửa chữa theo phương pháp UHPC là cầu Ka Lan (Hà Lan) vào năm 2007. Chuyên gia của Việt Nam tham gia vào dự án này là GS Nguyễn Viết Tuệ, nguyên là giảng viên bộ môn đường bộ của Trường Đại học GTVT, hiện đang giảng dạy đại học tại Áo.

Sau đó, GS Nguyễn Viết Tuệ cũng tham gia và tiếp tục phát triển phương pháp này vào các công trình sửa chữa cầu khác ở châu Âu, Nhật Bản… có kết cấu tương tự cầu Thăng Long.

Hiện nay, trên thế giới số lượng cầu thép sử dụng mặt cầu liên hợp như cầu Thăng Long không nhiều và chủ yếu được xây dựng vào những năm 1960 - 1980. Tại châu Âu, cơ bản các cầu dạng này đã cơ bản được sửa xong hết từ nhiều năm trước.

Để tiếp cận công nghệ này, từ thời điểm trước khi được giao nhiệm vụ làm tư vấn dự án, đầu năm 2018, Trường Đại học GTVT đã thành lập nhóm nghiên cứu gồm các nhà khoa học của trường và có mời thêm các chuyên gia đầu ngành, trong đó có GS Nguyễn Viết Tuệ cùng tham gia.

Cuối năm 2018, chúng tôi tổ chức đoàn đi khảo sát các công trình đã thi công sửa chữa bằng công nghệ này tại châu Âu. Đoàn đã đến tận phòng thí nghiệm lớn nhất châu Âu về công nghệ UHPC đặt tại Hà Lan để nghiên cứu, học hỏi công nghệ.

Sau khi nghiên cứu tình hình triển khai công nghệ lõi thực tế tại một số cầu có kết cấu tương tự cầu Thăng Long, điều kiện khí hậu, thời tiết giống Việt Nam, về nước chúng tôi đã tiến hành hai nhóm thí nghiệm về kết cấu và thí nghiệm lớp bê tông UHPC trên mọi kịch bản đều đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật để đưa vào dự án sửa chữa mặt cầu Thăng Long.

Tôi khẳng định, toàn bộ giải pháp thiết kế từ tính toán, kiểm nghiệm trong phòng thí nghiệm đều do các chuyên gia của Việt Nam làm, không có liên quan hay phụ thuộc gì vào công nghệ của Trung Quốc.

Nhà thầu dùng kỹ thuật viên nước ngoài

Toàn bộ giải pháp thiết kế, sửa chữa cầu Thăng Long đều do các chuyên gia của Việt Nam thực hiện, không có liên quan hay phụ thuộc gì vào công nghệ của Trung Quốc (Trong ảnh: Việc cào bóc lớp bê tông nhựa và làm sạch bản mặt thép cầu Thăng Long đã hoàn tất). Ảnh: Thanh Bình

- Công nghệ không liên quan đến Trung Quốc, song vật liệu hay máy móc thiết bị phục vụ thi công dự án có yếu tố xuất phát từ Trung Quốc hay không?

Sau khi hoàn thiện công nghệ và hồ sơ thiết được phê duyệt, tiếp theo là bước của các nhà thầu tổ chức thi công, vai trò của Đại học GTVT là giám sát, làm sao để kiểm soát được chất lượng tốt nhất theo hồ sơ thiết kế. Ngoài trách nhiệm tư vấn giám sát, nhà thầu làm tốt thì tư vấn thiết kế cũng phải lên đó để kiểm tra, cái gì cần điều chỉnh sẽ điều chỉnh ngay.

Về vật tư thi công dự án chủ yếu là nguồn vật liệu trong nước, chỉ có máy đầm gạt bê tông, nhà thầu có thể phải nhập từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu… hoặc có thể tự chế tạo.

Với vai trò là tư vấn giám sát, chúng tôi không thể phản đối nhà thầu mua từ đâu, miễn sao đảm bảo thi công dự án đúng chỉ dẫn kỹ thuật. Dự án có tính pháp lý rất cao, nhà thầu mua thiết bị và mời phía cung cấp thiết bị sang để hướng dẫn vận hành máy móc là việc rất bình thường.

Còn việc cán bộ kỹ thuật của nhà cung cấp thiết bị chưa sang kịp để hướng dẫn nhà thầu vận hành máy đầm gạt bê tông hiện chưa ảnh hưởng đến tiến độ thi công dự án.

Theo quy trình, ban đầu chúng ta phải làm sạch bản mặt cầu, tiến hành hàn đinh neo, vận hành thử rồi mới đưa lên cầu làm đại trà. Ở bước vận hành thử nếu có cán bộ kỹ thuật sang hướng dẫn nhà thầu vận hành thử máy đầm gạt bê tông sau đó mới làm thật là điều tốt cho dự án.

Trong bước này, chúng tôi sẽ giám sát rất kỹ lưỡng để làm sao khi đưa lên cầu làm thật phải đảm bảo đúng chỉ dẫn kỹ thuật, chất lượng cho dự án.

- Vì sao công nghệ này đã áp dụng 30 năm ở nhiều nước nhưng lại không phổ biển ở Việt Nam?

Công nghệ này không chỉ đã đưa vào giảng dạy mà đã có luận án tiến sỹ bảo vệ thành công tại nhà trường với đề tài “Nghiên cứu lớp mặt cầu bằng bê tông tính năng siêu cao gia cường cốt sợi thép trên bản thép trực hướng” từ mấy năm trước.

Tuy nhiên, tại Việt Nam chỉ có hai cầu liên quan đến công nghệ này là cầu Thăng Long và cầu Thuận Phước. Vì vậy, đến nay công nghệ này mới được nghiên cứu, trong trường hợp Việt Nam có nhiều cầu dạng này thì sẽ được nghiên cứu từ nhiều năm trước.

Cảm ơn ông!