Hệ thống tỷ giá hối đoái cố định (fixed exchange rate system) là phương pháp điều chỉnh tỷ giá hối đoái giữa các đồng tiền. Trong hệ thống này, đồng tiền trong nước (nội tệ) có giá trị danh nghĩa cố định tính bằng đồng tiền khác (ngoại tệ) và chính phủ cam kết mua bán ngoại tệ theo tỷ giá quy định khi có nhu cầu. Chẳng hạn, từ năm 1949 đến 1967, nước Anh cố định tỷ giá hối đoái của đồng bảng so với đô la Mỹ là 1 bảng = 2/8 đô la. Nếu giá của đồng bảng trên thị trường ngoại hối tăng, cơ quan hữu trách của Anh sẽ bán đồng bảng và mua đồng đô la. Ngược lại, nếu giá của đồng bảng trên thị trường ngoại hối giảm, cơ quan hữu trách của Anh sẽ mua bảng và bán đô la.
Trong chế độ tỷ giá hối đoái cố định, các hợp đồng thương mại và tài chính quốc tế được ký kết bằng đồng tiền có giá trị cố định, cho phép tránh những rủi ro do sự thay đổi tỷ giá hối đoái gây ra. Điều này hàm ý chế độ tỷ giá hối đoái cố định góp phần thúc đẩy các mối quan hệ thương mại và tài chính quốc tế. Tuy nhiên, nó có những nhược điểm cơ bản như:
Có thể xa rời xu thế cơ bản của thị trường, không phản ánh đúng các lực lượng cung cầu trên thị trường, do đó cung cấp những tín hiệu sai lệch về lợi thế so sánh của các nước.
Gây ra những vấn đề nghiêm trọng về cán cân thanh toán do các nước áp dụng chế độ tỷ giá hối đoái này phải bảo vệ tỷ giá phi thực tế.
Có thể bị các nhà đầu cơ tấn công khi tỷ giá hối đoái cố định quá xa rời thực tế (chẳng hạn bị định giá quá cao) hoặc khi khả năng bảo vệ tỷ giá hối đoái cố định của chính phủ bị thu hẹp (dự trữ ngoại tệ mỏng).
Để giảm thiểu các điểm bất lợi và nguy cơ này, chính phủ có thể định kỳ đánh giá lại tỷ giá hối đoái thông qua các biện pháp như phá giá hay tăng giá. Khi hệ thống tiền tệ quốc tế còn tồn tại với tư cách một chế độ tỷ giá hối đoái cố định đa phương, nó vẫn cho phép các nước định giá lại giá trị danh nghĩa đồng tiền của họ.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
