Một trong các giải pháp cơ cấu lại tổ chức tín dụng là Ngân hàng Nhà nước tiếp tục thúc đẩy việc mua bán, sáp nhập trên cơ sở tự nguyện các tổ chức tín dụng thành các định chế có quy mô lớn và quản trị tốt hơn. Do đó, trong thời gian tới, “làn sóng” M&A lĩnh vực ngân hàng sẽ tiếp tục diễn ra sôi nổi, ông Bùi Huy Thọ, Vụ trưởng Vụ Quản lý cấp phép các tổ chức tín dụng và hoạt động ngân hàng, Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chia sẻ với Đầu tư Chứng khoán.
Trong thập kỷ qua, không ít thương vụ M&A ngành ngân hàng đã diễn ra, gắn với Đề án tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng. Ông có thể chia sẻ những điểm nhấn trong quá trình này?
Một trong những kết quả nổi bật của việc tái cơ cấu hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011 - 2015 là số lượng các tổ chức tín dụng đã giảm 19 tổ chức (trong đó giảm 9 ngân hàng, 2 tổ chức tín dụng phi ngân hàng và 8 chi nhánh ngân hàng nước ngoài) thông qua hàng loạt hình thức như: Sáp nhập, hợp nhất, mua lại, giải thể, thu hồi giấy phép. Hoạt động M&A giai đoạn này chủ yếu tập trung vào nhóm các ngân hàng thương mại cổ phần.
Ông Bùi Huy Thọ, Vụ trưởng Vụ Quản lý cấp phép các tổ chức tín dụng và hoạt động ngân hàng, Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Trong năm 2016, hoạt động M&A tập trung tại khối các công ty tài chính. Theo đó, có 3 thương vụ ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam mua lại các công ty tài chính do tập đoàn, tổng công ty nhà nước là chủ sở hữu hoặc là cổ đông lớn theo chủ trương thoái vốn đầu tư ngoài ngành của Chính phủ tại Nghị quyết số 15/NĐ-CP ngày 6/3/2014 về một số giải pháp đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp (sau đây gọi là Nghị quyết 15).
Cụ thể, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam mua lại Công ty tài chính cổ phần Dệt may và đổi tên thành Công ty tài chính TNHH MTV Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam, Ngân hàng TMCP Kỹ Thương mua lại Công ty tài chính cổ phần Hóa chất và đổi tên thành Công ty tài chính TNHH MTV Kỹ thương, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng mua lại Công ty tài chính Than - Khoáng sản và đổi tên thành Công ty tài chính TNHH MTV Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng.
Có 2 thương vụ ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam nhận sáp nhập các công ty tài chính yếu kém để xử lý dứt điểm các tồn tại, yếu kém trên cơ sở định hướng và giải pháp cơ cấu lại tổ chức tín dụng yếu kém tại Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng. Cùng với việc sáp nhập này, Ngân hàng Nhà nước đồng thời cho phép các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam tham gia xử lý các tổ chức tín dụng phi ngân hàng yếu kém nêu trên được thành lập mới các công ty con là các công ty tài chính hoạt động chuyên ngành lĩnh vực tài chính tiêu dùng.
Cụ thể: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội nhận sáp nhập Công ty tài chính Vinaconex Viettel, trên cơ sở đó thành lập mới Công ty tài chính TNHH MTV Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội; Ngân hàng TMCP Quân đội nhận sáp nhập Công ty tài chính Vinaconex Viettel trên cơ sở đó thành lập mới Công ty tài chính TNHH MTV Ngân hàng TMCP Quân đội.
Trong năm 2017 và nửa đầu năm 2018, trên cơ sở các nội dung của Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016 - 2020 ban hành kèm theo Quyết định số 1058/QĐ-TTg ngày 19/7/2017 (Đề án 1058), Ngân hàng Nhà nước tiếp tục triển khai các giải pháp cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, trong đó khuyến khích thực hiện hoạt động M&A, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư trong nước, nước ngoài, các định chế tài chính nước ngoài mua lại, sáp nhập tổ chức tín dụng yếu kém của Việt Nam.
Theo đó, tình hình M&A đối với các tổ chức tín dụng yếu kém như sau: Đối với 3 ngân hàng mua bắt buộc và Ngân hàng TMCP Đông Á, đã có một số nhà đầu tư trong và ngoài nước tìm hiểu hoặc đang triển khai xây dựng phương án nhận chuyển nhượng, tham gia tái cơ cấu các ngân hàng này.
Đối với tổ chức tín dụng phi ngân hàng: Trên cơ sở kết quả đấu giá việc thoái vốn của Tập đoàn Bưu chính viễn thông Việt Nam (VNPT) theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng TMCP Đông Nam Á đã trúng đấu giá và Ngân hàng Nhà nước đã có quyết định chấp thuận việc chuyển nhượng toàn bộ vốn góp của VNPT tại Công ty Tài chính Bưu điện cho Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (năm 2018).
Thực tế thị trường cho thấy, không chỉ đối với các tổ chức tín dụng yếu kém, hoạt động M&A còn diễn ra tại các tổ chức tín dụng lành mạnh. Ông có thể chia sẻ gì về vấn đề này?
Đúng là hoạt động M&A diễn ra mạnh mẽ ở cả các tổ chức tín dụng yếu kém, cũng như tại các tổ chức tín dụng lành mạnh. Đối với khối ngân hàng thương mại: Ngân hàng TMCP Xăng dầu đang đề nghị Ngân hàng Nhà nước cho phép sáp nhập vào Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM.
Đối với tổ chức tín dụng phi ngân hàng: Thực tế, các ngân hàng thương mại cổ phần là chủ sở hữu của các công ty tài chính tín dụng tiêu dùng và công ty cho thuê tài chính hiện đang thiếu kinh nghiệm vận hành chuyên nghiệp trong các lĩnh vực này.
Với mục tiêu lành mạnh hóa, nâng cao năng lực tài chính cả về quy mô và chất lượng, hiệu quả hoạt động nêu tại Đề án 1058, các ngân hàng thương mại đang có xu hướng tìm kiếm các đối tác là các nhà đầu tư nước ngoài tham gia làm thành viên góp vốn tại các công ty tài chính tín dụng tiêu dùng, công ty cho thuê tài chính. Việc này nhằm hai mục đích.
Thứ nhất, thực hiện chiến lược phát triển chuyên nghiệp hóa các hoạt động tín dụng tiêu dùng và hoạt động cho thuê tài chính.
Thứ hai, tận dụng kinh nghiệm, công nghệ triển khai hoạt động tín dụng tiêu dùng và cho thuê tài chính của các đối tác nước ngoài (đặc biệt là các đối tác nước ngoài có uy tín, bề dày kinh nghiệm đang được đánh giá là rất tiềm năng tại Việt Nam) thông qua nhiều hình thức hợp tác khác nhau.
Theo đó, thời gian vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã có các chấp thuận, việc chuyển nhượng vốn góp của ngân hàng thương mại tại công ty tài chính cho nhà đầu tư nước ngoài và chuyển đổi hình thức pháp lý của công ty tài chính.
Cụ thể: Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM chuyển nhượng 49% vốn góp tại Công ty tài chính TNHH MTV Ngân hàng Phát triển TP.HCM cho Công ty Credit Saison (Nhật Bản) và chuyển đổi hình thức pháp lý của công ty này từ TNHH một thành viên thành TNHH hai thành viên trở lên (năm 2015).
Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) chuyển nhượng 49% vốn góp tại Công ty tài chính TNHH MTV MB cho Shinshei Bank (Nhật Bản) và chuyển đổi hình thức pháp lý của công ty này từ TNHH một thành viên thành TNHH hai thành viên trở lên (năm 2017).
Bên cạnh đó là việc chuyển nhượng vốn góp của ngân hàng thương mại tại công ty tài chính cho nhà đầu tư nước ngoài. Cụ thể, Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam chuyển nhượng 100% vốn góp tại Công ty tài chính TNHH MTV Kỹ Thương cho Công ty Lotte Card - Hàn Quốc (năm 2018).
Đồng thời, nhà đầu tư nước ngoài góp thêm vốn tại công ty cho thuê tài chính, bao gồm: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chuyển đổi hình thức pháp lý Công ty Cho thuê tài chính Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam từ công ty TNHH một thành viên thành công ty TNHH hai thành viên trở lên thông qua phương án Ngân hàng Sumitomo Mitsui Trust Bank - Nhật Bản góp thêm 49% vốn để trở thành thành viên góp vốn mới (năm 2017).
Ông có thể chia sẻ về xu hướng M&A trong thời gian tới?
Đề án 1058 đã xác định rõ một trong các giải pháp cơ cấu lại tổ chức tín dụng là Ngân hàng Nhà nước tiếp tục thúc đẩy việc mua bán, sáp nhập trên cơ sở tự nguyện các tổ chức tín dụng thành các định chế có quy mô lớn và quản trị tốt hơn.
Ngoài ra, đối với các ngân hàng thương mại cổ phần yếu kém, trong số các giải pháp để cơ cấu lại có giải pháp khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài nói chung và các định chế tài chính nói riêng mua lại, sáp nhập ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam yếu kém.
Đối với các tổ chức tín dụng phi ngân hàng: Ngân hàng Nhà nước tiếp tục xem xét, chấp thuận theo thẩm quyền các thương vụ M&A trên cơ sở đảm bảo phù hợp với định hướng cơ cấu lại tổ chức tín dụng tại Đề án 1058 và quy định pháp luật hiện hành.
| Trong làn sóng đầu tư nước ngoài mới vào lĩnh vực ngân hàng, nhiều quỹ đầu tư đã thể hiện mức độ quan tâm lớn tới việc rót vốn vào nhà băng Việt. Chẳng hạn, Standard Chartered Bank đã thoái toàn bộ vốn đầu tư vào ACB sang cho 4 quỹ đầu tư gồm Estes Investments Limited, Sather Gate Investments Limited, Whistler Investments Limited và Boardwalk South Limited. 4 quỹ này đều nắm giữ một lượng cổ phiếu vừa đủ ở mức dưới 5%, do đó không thuộc diện phải công bố thông tin trở thành cổ đông lớn. Hoặc với trường hợp của Tecombank, sau khi HSBC thoái vốn, hai quỹ đầu tư Vesta VN Investments B.V. và COG Investments B.V do Warburg Pincus quản lý đã đầu tư khoảng 370 triệu USD vào ngân hàng này. Bên cạnh đó, đầu tháng 4/2018, quỹ PYN Elite Fund Management cũng đã hoàn tất việc mua lại 4,99% cổ phần của TPBank với giá 40 triệu USD, đánh dấu khoản đầu tư lớn nhất của mình tại Việt Nam. |
Xem thêm: Sẽ giảm tỷ lệ sở hữu Nhà nước tối thiểu tại các ngân hàng quốc doanh xuống 51%
Tags:
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Theo các chuyên gia, muốn đạt tăng trưởng 10%/năm, Việt Nam cần một hệ thống tín dụng tăng tốc chưa từng có, với quy mô tín dụng dự kiến tăng gấp đôi trong 5 năm.
(VNF) - Theo TS Lê Xuân Nghĩa, nói người dân tích trữ vàng gây hại cho nền kinh tế là thiếu cơ sở. Đồng thời, không thể yêu cầu người dân “đừng mua vàng” bằng những khẩu hiệu suông.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Đề cập tới mối quan hệ giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty luật ANVI cho rằng, hiện nay chúng ta đang yêu cầu các hộ kinh doanh quy mô lớn phải thực hiện sổ sách, kê khai thuế phức tạp như doanh nghiệp. Nếu đã phải làm y hệt như vậy thì chuyển thành doanh nghiệp còn hơn. Do đó, cần sửa luật để tạo ra một mô hình trung gian, tạm gọi là “doanh nghiệp hộ kinh doanh”.
(VNF) - Dự án cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng có tổng mức đầu tư lên đến 11.029 tỷ đồng dự kiến sẽ chính thức thông tuyến vào ngày 19/12.
