Mỹ ngừng ưu đãi thương mại cho Thổ Nhĩ Kỳ, đòn trừng phạt vì mua S-400 của Nga?

Trong thông báo, Nhà Trắng cho rằng việc chấm dứt áp dụng Chế độ Ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) đối với Thổ Nhĩ Kỳ là thích hợp. Quyết định có hiệu lực từ ngày 17/5.

Quyết định trên của Tổng thống Trump đồng nghĩa với việc Thổ Nhĩ Kỳ không còn được hưởng ưu đãi miễn thuế đối với một số hàng xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

Thổ Nhĩ Kỳ nằm trong số 120 nước tham gia GSP, chương trình ưu đãi thương mại lớn nhất của Mỹ, theo đó miễn thuế cho hàng nghìn mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế của những quốc gia và vùng lãnh thổ được hưởng quy chế này.

Theo website của Văn phòng Thương mại Mỹ (USTR), năm 2017, Mỹ nhập lượng hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ trị giá 1,66 tỷ USD trong khuôn khổ GSP, chiếm 17,7% tổng giá trị hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ nhập vào Mỹ.

Tuy nhiên, USTR bắt đầu tiến hành rà soát việc áp dụng GSP đối với Thổ Nhĩ Kỳ từ tháng 8/2018, trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trở nên căng thẳng.

Tới đầu tháng 3, USTR cho biết Thổ Nhĩ Kỳ không còn đủ điều kiện để được áp dụng GPS do nước này đã “phát triển đầy đủ về kinh tế.”

Chính quyền Mỹ thực hiện động thái cứng rắn trên với Thổ Nhĩ Kỳ sau loạt bất đồng xung quanh kế hoạch Ankara mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.

Moscow và Ankara đã kí hợp đồng trị giá 2,5 tỷ USD nhằm cung cấp 4 tiểu đoàn S-400 cho Thổ Nhĩ Kỳ vào cuối năm 2017. Nếu thương vụ này thành công, Thổ Nhĩ Kỳ là nước thứ 4 trên thế giới sở hữu hệ thống này sau Nga, Belarus và Trung Quốc.

Được thiết kế để ngăn chặn máy bay, tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo của quân địch, S-400 đang là hệ thống phòng không hiện đại nhất của Nga. Vào tháng 3, Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, hệ thống S-400 đầu tiên sẽ được triển khai ở căn cứ không quân Murted, tây bắc Ankara. Hợp đồng S-400 đã khiến Mỹ và các nhà sản xuất vũ khí của nước này không hài lòng.

Mỹ đã nhiều lần đưa ra tuyên bố rằng S-400 không tương thích với tiêu chuẩn của NATO, đe dọa sẽ trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ vì hợp đồng mua bán này và nhiều lần nhắc nhở rằng họ có thể trì hoãn hoặc hủy bỏ quy trình bán máy bay F-35 mới nhất cho Ankara.

Phó tổng thống Mỹ Mike Pence ngày 3/4 còn đưa ra cảnh báo với Thổ Nhĩ Kỳ rằng nước này có thể bị khai trừ khỏi NATO nếu cố gắng theo đuổi hợp đồng mua “rồng lửa” S-400 của Nga.

Xem thêm >> Mỹ giáng đòn lên ‘con cưng’ Huawei, Trung Quốc phản đối gay gắt