Nền kinh tế ngầm là gì? Nguyên nhân hình thành kinh tế ngầm

Thanh Hằng - 28/07/2018 06:15 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Nền kinh tế ngầm hay khu vực kinh tế ngầm (underground economy or illegal activity)  là gì? Nguyên nhân hình thành kinh tế ngầm là gì?

VNF
Nền kinh tế ngầm hay khu vực kinh tế ngầm (underground economy or illegal activity) Khái  niệm dùng để chỉ các hoạt động kinh tế bất hợp pháp (sản xuất, buôn bán hàng cấm, hàng giả) hoặc các hoạt động bị che giấu (không khai báo) để trốn thuế.

Nền kinh tế ngầm là gì?

Nền kinh tế ngầm hay khu vực kinh tế ngầm (underground economy or illegal activity) Khái  niệm dùng để chỉ các hoạt động kinh tế bất hợp pháp (sản xuất, buôn bán hàng cấm, hàng giả) hoặc các hoạt động bị che giấu (không khai báo) để trốn thuế.

Khi nói đến nền kinh tế ngầm, chúng ta cần chú ý đến hai điểm:

Một là, giá trị của các hoạt động kinh tế ngầm thường không được tính vào GDP.

Hai là, phương tiện trao đổi mà nó sử dụng là tiền mặt.

Trong các mô hình kinh tế, chúng ta giả định công chúng và ngân hàng thương mại giữ toàn bộ tiền mặt do ngân hàng trung ương phát ra. Nhưng thực ra đây chỉ là giả định để đơn giản hóa. Trên thực tế, khu vực kinh tế ngầm (không nằm trong mô hình kinh tế) nắm giữ một lượng tiền mặt lớn. Khi lạm phát cao, khu vực này cũng đóng một khoản thuế lạm phát lớn cho chính phủ.

Ví dụ, nếu tỷ lệ lạm phát là 10%, thì một người buôn ma túy nắm giữ 100 triệu đồng tiền mặt phải đóng thuế lạm phát 10 triệu đồng cho chính phủ.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)

Nguyên nhân hình thành kinh tế ngầm

  • Trình độ phát triển thấp của nền kinh tế, tính tự cung tự cấp và di sản của kế hoạch hóa, tập trung, quan liêu;
  • Tâm lý xã hội nhìn chung vẫn chưa thiện cảm với người giàu. Vì vậy thói quen che giấu sự giàu có, che giấu thu nhập còn khá phổ biến;
  • Sự giàu lên một cách nhanh chóng đều bị đánh giá chính thức hay không chính thức là phi pháp, hoặc là do chiếm đoạt của công, hoặc do buôn lậu, trốn thuế;
  • Ở Việt Nam, vấn đề là tại sao doanh nghiệp vẫn có xu hướng phi chính thức, ngay cả những doanh nghiệp đăng ký kinh doanh, đăng ký mã số thuế và mã số hải quan. Nói cách khác, cả các doanh nghiệp "chính thức" cũng cố giấu một phần không nhỏ doanh thu và lợi nhuận. Các điều tra nghiên cứu gần đây của Ngân hàng Thế giới cho thấy luật lệ quá nhiều, quá phức tạp, không rõ ràng, được lý giải không thống nhất và nhất quán của các cơ quan nhà nước đã là nguyên nhân trước hết của tình trạng ngầm khá phổ biến và ở quy mô lớn trong hoạt động kinh doanh;
  • Sự hoạt động ngầm của nền kinh tế còn do thuế. Thuế suất các loại ở Việt Nam không cao hơn nhiều so với nhiều nước khác, nhưng mức thuế thực tế phải nộp thì thường rất cao, và người nộp thuế không dự tính được số thuế thực tế phải nộp. Hơn nữa quá trình nộp thuế tại Việt Nam còn vô cùng rườm rà và mất thời gian. Trên thực tế, cơ quan thuế quyết định các khoản chi, mức chi hợp lý, hợp lệ và cả giá tính thuế để khấu trừ mức thu nhập chịu thuế. Trong không ít các trường hợp cơ quan thuế ấn định mức thuế các loại phải nộp ngay từ đầu kỳ và cuối kỳ chỉ làm các thủ tục giấy tờ "hợp thức hóa" số thuế đã nộp mà thôi.

Xem thêm: Bệnh ‘nghiện quản lý’ và hệ lụy của nền kinh tế ngầm

Cùng chuyên mục
M&A là gì? Lợi ích của M&A và các hình thức M&A phổ biến

M&A là gì? Lợi ích của M&A và các hình thức M&A phổ biến

Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?

TH True Milk và hành trình đầu tư trên đất Nga

TH True Milk và hành trình đầu tư trên đất Nga

20/06/23 09:39 (GMT+7)

(VNF) - Trong dòng chảy đầu tư ra nước ngoài của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, câu chuyện đầu tư của tập đoàn TH trên đất Nga là một điển hình cho khát vọng vươn mình, nắm lấy những cơ hội lớn của thị trường toàn cầu.

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh vị thế nhờ đầu tư ra nước ngoài

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh vị thế nhờ đầu tư ra nước ngoài

20/06/23 09:06 (GMT+7)

(VNF) - Song song với việc phát triển thị trường nội địa, công ty sữa hàng đầu Việt Nam tích cực tìm kiếm cơ hội đầu tư ra nước ngoài thông qua các chi nhánh nước ngoài và xuất khẩu.

Chủ tịch FPT: 'Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần'

Chủ tịch FPT: 'Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần'

14/05/23 22:51 (GMT+7)

(VNF) - Đánh giá năm 2023 sẽ là năm bản lề để tạo ra những thay đổi lớn trong giai đoạn tiếp theo, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình ví von rằng: “Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần”.

Để Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia

Để Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia

03/04/23 11:11 (GMT+7)

(VNF) - “Chúng tôi đang cụ thể hóa định hướng phát triển Măng Đen trở thành vùng du lịch sinh thái mang tầm cỡ quốc gia, gắn việc phát triển du lịch và các ngành kinh tế khác với việc phát triển cộng đồng dân cư, bảo vệ môi trường sinh thái bền vững và giữ gìn văn hóa đặc thù của địa phương. Quy hoạch đợt đầu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030”, ông Lê Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum thông tin.

Để Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu tư

Để Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu tư

31/03/23 11:16 (GMT+7)

(VNF) - Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các quy hoạch chung khác được phê duyệt là căn cứ quan trọng để địa phương kịp thời vận dụng và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 55/2022/QH15 Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa. Hoạt động trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời ký biên bản ghi nhớ hợp tác với nhiều tập đoàn lớn sắp tới một lần nữa khẳng định Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu

Luật sư Trương Thanh Đức: 'Nhìn nhận đúng về đấu giá đất'

Luật sư Trương Thanh Đức: 'Nhìn nhận đúng về đấu giá đất'

27/04/22 11:02 (GMT+7)

(VNF) - Không nên nhầm lẫn về nguyên tắc, mục tiêu và việc “làm giá” giữa “đấu giá” với “đấu thầu”, giữa “đấu giá quyền sử dụng đất” với “đấu giá quyền sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư”.

Ông Hoang D.Quan: “AFM muốn đi đầu thúc đẩy kinh tế xanh”

Ông Hoang D.Quan: “AFM muốn đi đầu thúc đẩy kinh tế xanh”

27/02/22 21:49 (GMT+7)

(VNF) - Ông Hoang D.Quan, Thành viên HĐQT Công ty Cổ phần quản lý quỹ Amber (AFM), cho biết với việc thành lập quỹ đầu tư xanh, AFM mong muốn sẽ trở thành đơn vị đi đầu tại Việt Nam trong việc thúc đẩy kinh tế xanh.

CEO Đoàn Hiếu Minh: 'Giá trị lớn nhất là những lời cảm ơn'

CEO Đoàn Hiếu Minh: 'Giá trị lớn nhất là những lời cảm ơn'

31/12/21 21:06 (GMT+7)

(VNF) - Sau 7 năm gắn liền với thương hiệu siêu xe Rolls-Royce, doanh nhân Đoàn Hiếu Minh bất ngờ tuyên bố chia tay với hãng xe này và thành lập Công ty cổ phần Y dược Ngũ Phúc Đường. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, Đoàn Hiếu Minh liên tục nhấn mạnh tới sứ mệnh tạo ra giá trị cho xã hội bằng cách giúp người khác chăm sóc tốt hơn cho sức khỏe bản thân và gia đình.

Mobile Money: Cú hích cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam?

Mobile Money: Cú hích cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam?

04/12/21 18:59 (GMT+7)

(VNF) - Mobile Money không chỉ dễ dàng giúp thay thế tiền mặt trong các giao dịch nhỏ lẻ hàng ngày, mà còn là phương tiện phù hợp để Chính phủ giải ngân trực tiếp các khoản trợ cấp, hỗ trợ an sinh xã hội đến từng người dân.

Phía sau hợp tác với Oxford của doanh nghiệp Việt Nam

Phía sau hợp tác với Oxford của doanh nghiệp Việt Nam

20/11/21 18:06 (GMT+7)

(VNF) - Trong hàng loạt kế hoạch hợp tác đầu tư, kinh doanh được ký kết nhân chuyến thăm châu Âu của Thủ tướng Phạm Minh Chính, gây bất ngờ nhất có lẽ là thương vụ tài trợ 155 triệu bảng Anh vào trường Linacre thuộc Viện Đại học Oxford của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo.

Gotec Land huy động 400 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất 10,5%/năm

Gotec Land huy động 400 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất 10,5%/năm

03/11/21 20:42 (GMT+7)

(VNF) - Tài sản bảo đảm của trái phiếu bao gồm toàn bộ bất động sản thuộc dự án bất động sản tại thành phố Biên Hòa, cùng với đó là toàn bộ cổ phần có giá trị 400 tỷ đồng của Gotec Land, tính theo mệnh giá.

Thao túng tiền tệ là gì?

Thao túng tiền tệ là gì?

17/12/20 10:52 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu thao túng tiền tệ là gì? Các tiêu chí định lượng để xác định một quốc gia thao túng tiền tệ.

Phương trình Slutzky là gì?

Phương trình Slutzky là gì?

02/01/19 15:04 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình Slutzky (Slutsky equation) là gì?

Phương trình sai phân là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

Phương trình sai phân là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

02/01/19 15:03 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình sai phân (difference equation) là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

Phân tích liên ngành là gì?

Phân tích liên ngành là gì?

02/01/19 15:03 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phân tích liên ngành (interindustrial analysis or inputs – outputs analysis) là gì?

Quỹ hưu trí là gì?

Quỹ hưu trí là gì?

02/01/19 15:03 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ hưu trí (pension fund) là gì? Phân loại các chương trình hưu trí.

Quỹ Phát triển châu Phi là gì?

Quỹ Phát triển châu Phi là gì?

02/01/19 15:02 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển châu Phi (Africa Development Fund) là gì?

Quỹ Tiền tệ A rập là gì?

Quỹ Tiền tệ A rập là gì?

02/01/19 15:02 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Tiền tệ A rập (Arab Monetary Fund) là gì?

Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập là gì?

Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập là gì?

02/01/19 15:01 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập (Arab Fund for Economic and Social Development) là gì?

Quỹ ổn định hối đoái là gì?

Quỹ ổn định hối đoái là gì?

02/01/19 15:01 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ ổn định hối đoái (Exchange Stabilization Fund) là gì?

Hệ số xác định điều chỉnh là gì?

Hệ số xác định điều chỉnh là gì?

02/01/19 15:00 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Hệ số xác định điều chỉnh (adjusted) là gì?

Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường là gì?

Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường là gì?

02/01/19 14:59 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường (market structure/conduct – performance schema) là gì?

Chính sách chống độc quyền không tùy nghi là gì? Ứng xử thị trường là gì?

Chính sách chống độc quyền không tùy nghi là gì? Ứng xử thị trường là gì?

02/01/19 14:57 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Chính sách chống độc quyền không tùy nghi (nondiscretionary or rule – based monoply policy ) là gì? Ứng xử thị trường là gì?

Phương trình tuyến tính là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính

Phương trình tuyến tính là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính

02/01/19 14:56 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình tuyến tính (linear equation) là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính

Tin khác
M&A là gì? Lợi ích của M&A và các hình thức M&A phổ biến

M&A là gì? Lợi ích của M&A và các hình thức M&A phổ biến

Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?

TH True Milk và hành trình đầu tư trên đất Nga

TH True Milk và hành trình đầu tư trên đất Nga

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh vị thế nhờ đầu tư ra nước ngoài

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh vị thế nhờ đầu tư ra nước ngoài

Chủ tịch FPT: 'Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần'

Chủ tịch FPT: 'Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần'

Để Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia

Để Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia

Để Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu tư

Để Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu tư

Luật sư Trương Thanh Đức: 'Nhìn nhận đúng về đấu giá đất'

Luật sư Trương Thanh Đức: 'Nhìn nhận đúng về đấu giá đất'

Ông Hoang D.Quan: “AFM muốn đi đầu thúc đẩy kinh tế xanh”

Ông Hoang D.Quan: “AFM muốn đi đầu thúc đẩy kinh tế xanh”

CEO Đoàn Hiếu Minh: 'Giá trị lớn nhất là những lời cảm ơn'

CEO Đoàn Hiếu Minh: 'Giá trị lớn nhất là những lời cảm ơn'

Mobile Money: Cú hích cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam?

Mobile Money: Cú hích cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam?

Phía sau hợp tác với Oxford của doanh nghiệp Việt Nam

Phía sau hợp tác với Oxford của doanh nghiệp Việt Nam

Gotec Land huy động 400 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất 10,5%/năm

Gotec Land huy động 400 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất 10,5%/năm

Thao túng tiền tệ là gì?

Thao túng tiền tệ là gì?

Phương trình Slutzky là gì?

Phương trình Slutzky là gì?

Phương trình sai phân là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

Phương trình sai phân là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

Phân tích liên ngành là gì?

Phân tích liên ngành là gì?

Quỹ hưu trí là gì?

Quỹ hưu trí là gì?

Quỹ Phát triển châu Phi là gì?

Quỹ Phát triển châu Phi là gì?

Quỹ Tiền tệ A rập là gì?

Quỹ Tiền tệ A rập là gì?

Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập là gì?

Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập là gì?

Quỹ ổn định hối đoái là gì?

Quỹ ổn định hối đoái là gì?

Hệ số xác định điều chỉnh là gì?

Hệ số xác định điều chỉnh là gì?

Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường là gì?

Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường là gì?

Chính sách chống độc quyền không tùy nghi là gì? Ứng xử thị trường là gì?

Chính sách chống độc quyền không tùy nghi là gì? Ứng xử thị trường là gì?

Phương trình tuyến tính là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính

Phương trình tuyến tính là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính