Sàn chứng khoán chuẩn bị đón ‘bữa tiệc IPO’ trong năm 2025

Những thương vụ IPO khủng trong năm 2025

Năm 2025 hứa hẹn sẽ là một năm sôi động với làn sóng phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), khi nhiều doanh nghiệp trong các lĩnh vực từ tiêu dùng, bất động sản, sản xuất đến chăn nuôi,... đều đã hé lộ về kế hoạch tham gia thị trường vốn từ năm 2024.

Đáng nói trước tiên là thương vụ IPO của Công ty cổ phần Hàng tiêu dùng Masan (Masan Consumer, UPCoM: MCH), được ban lãnh đạo thông tin từ ĐHĐCĐ thường niên năm 2024.

HĐQT của doanh nghiệp đã thông qua việc triển khai hoạt động chuyển giao dịch cổ phiếu từ hệ thống UPCoM sang niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HoSE), dự kiến trong năm 2025. Đồng thời, MCH cũng sẽ chào bán thêm hơn 326,8 triệu cổ phiếu ra công chúng cho cổ đông hiện hữu.

Theo Tập đoàn Masan (HoSE: MSN), công ty mẹ của MCH, việc IPO Masan Consumer thành công sẽ giúp nâng cao định giá của các cổ phiếu họ Masan như MCH, MSN. HSBC cũng nhấn mạnh rằng kế hoạch niêm yết MCH trên HoSE có thể giúp cổ phiếu này cải thiện tính thanh khoản, phù hợp năng lực mà doanh nghiệp đạt được trong nhiều năm qua.

Một ông lớn khác là Tập đoàn Hoa Sen (HoES: HSG) cũng đã công bố về việc phát hành cổ phiếu ra đại chúng và niêm yết hai công ty con là Công ty Cổ phần Ống thép Hoa Sen và Công ty cổ phần Nhựa Hoa Sen. Trong đó, kế hoạch IPO công ty con của Hoa Sen đã được hé lộ và xây dựng trong nhiều năm qua, tuy nhiên dường như doanh nghiệp vẫn chưa tìm được thời điểm thích hợp để hiện thực hoá kế hoạch này.

Tại ĐHĐCĐ thường niên của Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAGL, HoSE: HAG), Chủ tịch Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) đã không ngần ngại tiết lộ về kế hoạch IPO và niêm yết HoSE đối với Công ty cổ phần Chăn nuôi Gia Lai. Đây là công ty con của HAGL, đã thực hiện tái cơ cấu và xử lý được khoản nợ lớn được ví như cục máu đông.

Bầu Đức cho biết HAG đã ký hợp đồng với Công ty Chứng khoán LPBank (LPBS) để thực hiện thương vụ này. Việc IPO sẽ giúp Chăn nuôi Gia Lai huy động được thêm vốn để hoạt động.

Công ty cổ phần Vinpearl cũng là tân binh khủng được giới đầu tư đặt nhiều kỳ vọng khi công bố về kế hoạch IPO. Theo đó, IPO và niêm yết cổ phiếu là nội dung đã được ban lãnh đạo Tập đoàn Vingroup xác nhận tại ĐHĐCĐ thường niên và một số sự kiện gặp mặt nhà đầu tư.

Bản thân Vinpearl cũng đã có nhiều động thái trên lộ trình này, đơn cử như việc hoàn tất đăng ký công ty đại chúng vào tháng 11 vừa qua. Ngoài ra, tỷ phú Phạm Nhật Vượng còn từng đề cập về việc niêm yết Xanh SM trên thị trường quốc tế. Đây là công ty cho thuê ô tô, xe máy điện và cung cấp dịch vụ taxi điện, được thành lập vào tháng 3/2022.

Startup Việt Coolmate cũng từng công bố về một trong những kế hoạch trong ngắn hạn là hướng tới việc IPO vào năm 2025. BW Industrial – một doanh nghiệp phát triển bất động sản khu công nghiệp cũng đang lên kế hoạch chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng (IPO) tại Việt Nam. Ban lãnh đạo Công ty Cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động (HoSE: MWG) cũng rất cởi mở về các thông tin IPO và niêm yết Bách Hoá Xanh, dự báo thời gian lên sàn vào năm 2027 khi thoả mãn các điều kiện.

6 năm chưa có thương vụ IPO đình đám

Hoạt động IPO trong những năm gần đây trên thị trường Việt Nam được đánh giá khá ảm đạm. Thương vụ chào bán lần đầu ra công chúng duy nhất trong năm 2024 đến từ phía Công ty Chứng khoán DNSE, thu về khoảng 37 triệu USD, vượt cả giá trị IPO năm 2023.

Ông Dominic Scriven, Chủ tịch Dragon Capital Việt Nam đánh giá đã 6 năm kể từ năm 2018, thị trường chưa ghi nhận thương vụ IPO đình đám. Theo ông, doanh nghiệp Việt chưa tận dụng được thị trường vốn một cách hiệu quả, nhiều doanh nghiệp muốn tìm đối tác chiến lược, nhưng lại ngần ngại tham gia thị trường vốn.

“Cấu trúc của thị trường vốn Việt Nam vẫn khá cũ. Lĩnh vực lớn nhất là ngân hàng, thứ hai là bất động sản, tiếp là tiêu dùng, năng lượng… trong khi nhóm công nghệ và thương mại điện tử ít được chú ý. Vướng mắc cho việc phát triển các lĩnh vực là quy định doanh nghiệp phải có lợi nhuận mới được niêm yết. Đây là quy định tốt để bảo vệ nhà đầu tư, nhưng khó cho các doanh nhân khởi nghiệp khi họ muốn phát triển ý tưởng mới”, ông Dominic Scriven cho biết.

Nhìn lại năm 2018, thị trường đón nhận hàng loạt thương vụ IPO khủng đến từ Công ty Cổ phần Vinhomes (HoSE: VHM), Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (HoSE: POW), Công ty Cổ phần Lọc hóa Dầu Bình Sơn (UPCoM: BSR), Tổng Công ty Dầu Việt Nam (UPCoM: OIL), 4. Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (HoSE: GVR), Tổng Công ty Lương thực Miền Nam (UPCoM: VSF),… Tổng cộng trong năm 2018, có khoảng 23 doanh nghiệp đã tiến hành IPO.

Cơn sốt trên thị trường vốn IPO năm 2018 được các chuyên gia lý giải đến từ việc nhiều doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hoá trong giai đoạn đó. Dễ dàng thấy các thương vụ IPO đình đám trong giai đoạn này phần lớn đến từ khối doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hoá.

Trước tình hình ảm đạm, thiếu vắng các thương vụ IPO, nhiều nhà đầu tư đã nhắc lại về câu chuyện cơ quan quản lý từng dùng các biện pháp để “thúc ép” các doanh nghiệp nhà nước lên sàn trong giai đoạn năm 2018.

Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết trong quá trình 24 năm kể từ khi thành lập thị trường chứng khoán, Chính phủ, Bộ Tài chính cũng như UBCKNN có định hướng rõ ràng là hạn chế tối đa can thiệp bằng các biện pháp hành chính vào thị trường, do đó sẽ không diễn ra câu chuyện dùng biện pháp hành chính để ép doanh nghiệp niêm yết hay từ bỏ thị trường.

Để hỗ trợ cho việc khuyến khích doanh nghiệp IPO và lên sàn, dự thảo sửa đổi Nghị định 155/2020/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán đang được Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước lấy ý kiến góp ý, đã bổ sung nhiều nội dung gỡ khó cho niêm yết mới cũng như rút ngắn thủ tục, hồ sơ đăng ký, đặc biệt là quy định cho phép tích hợp quá trình IPO và niêm yết.

Theo đó, tổ chức phát hành khi nộp hồ sơ đăng ký IPO đồng thời niêm yết chứng khoán có trách nhiệm gửi hồ sơ đăng ký niêm yết để Sở giao dịch chứng khoán xem xét.

Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, doanh nghiệp đáp ứng điều kiện về vốn điều lệ, Sở giao dịch sẽ có văn bản thông báo cho tổ chức đăng ký niêm yết, đồng thời gửi UBCKNN. Nếu tổ chức đăng ký niêm yết không đáp ứng đủ điều kiện, Sở giao dịch sẽ trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Dự thảo Nghị định cũng đưa ra yêu cầu, trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày được Sở giao dịch chứng khoán chấp thuận đăng ký niêm yết, tổ chức đăng ký niêm yết phải đưa chứng khoán vào giao dịch.

Với các quy định mới được đề xuất trong dự thảo sửa đổi Nghị định 55, quy trình niêm yết sẽ rút ngắn 60 ngày so với trước đây.

Theo ông Bùi Hoàng Hải, việc thời gian chờ niêm yết sau khi IPO từ 3 tháng trở lên là rào cản rất lớn đối với nhà đầu tư nước ngoài, khi trong thời gian này cổ phiếu không có giao dịch, không có thanh khoản.