Thu thuế kinh doanh trên mạng: 'Được chăng hay chớ'

Sau khi truy thu và phạt 4,1 tỷ đồng một cá nhân thu nhập hơn 40 tỷ đồng từ Google, Facebook hồi tháng 8, cơ quan này đã mở rộng tra soát và tiến hành truy thu tiếp 10 tỷ đồng với 88 tổ chức, cá nhân khác. Theo dữ liệu của 5 ngân hàng, có đến 18.903 tổ chức nhận thu nhập từ Google, Facebook, YouTube (tính từ năm 2014 đến hết tháng 11/2017) với số tiền 1.092 tỷ đồng và 17,8 triệu USD.

Riêng tại TP. HCM, qua rà soát tài khoản ngân hàng, cơ quan thuế đã truy thu được tổng cộng 14 tỷ đồng từ 89 tổ chức, cá nhân có thu nhập từ Google, Facebook, nhưng chưa có cá nhân nào có thu nhập "khủng" như nam thanh niên thu nhập hơn 40 tỷ đồng trước đó.

Theo Cục Thuế TPHCM, rất nhiều cá nhân, doanh nghiệp trong nước nhận được tiền “khủng” từ các tổ chức nước ngoài nhưng phần lớn không được kê khai thuế hoặc kê khai không đầy đủ. Các nguồn thu ở đây đến từ các hoạt động như viết phần mềm, trò chơi, hoặc các video clip... rất đa dạng.

Bình luận về vấn đề này, PGS. TS. Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho rằng việc thu thuế kinh doanh trên mạng tương đối khó, do cơ quan thuế không thể kiểm tra, giám sát thường xuyên các hoạt động kinh doanh trên các mạng này. Đặc biệt, trong bối cảnh các loại hình kinh doanh qua mạng đang có xu thế bùng nổ nhanh chóng.

“Sự phối hợp giữa cơ quan thuế với các ngân hàng cũng như các nhà mạng thời gian qua vẫn chưa chặt chẽ, bài bản. Do không có sự quản lý một cách đầy đủ của phía cơ quan quản lý đăng ký kinh doanh cũng như sự phối kết hợp giữa các nhà mạng, cơ quan thuế và sự vào cuộc của các ngân hàng thương mại nên mới xảy ra tình trạng thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh qua mạng”, ông Trọng Thịnh chỉ rõ.

Vẫn theo PGS. Đinh Trọng Thịnh, việc tiến hành thu thuế trước hết phải bắt đầu từ nhà mạng. Nhà mạng phải có trách nhiệm và nghĩa vụ kết hợp với cơ quan thuế để quản lý các hoạt động kinh doanh, quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên các mạng xã hội. Để từ đó có được cái nhìn tổng thể nhất về các chủ thể kinh doanh qua mạng.

Bên cạnh đó, Bộ Công thương là đơn vị quản lý đăng ký kinh doanh cũng phải phối hợp với nhà mạng, trên cơ sở đó, cơ quan thuế dựa vào các đăng ký kinh doanh trên mạng xã hội để có thể thường xuyên theo dõi, quản lý các chủ thể này giống như cách thức giám sát đối với chủ thể kinh doanh truyền thống.

“Việc truy thu thuế như vừa qua chỉ là việc cực chẳng đã. Nếu có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan thì có thể theo dõi được doanh thu, lợi nhuận cũng như khoản thuế phải đóng của các chủ tài khoản này, cũng như đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng”, ông Thịnh nhấn mạnh.

Thực tế tại Việt Nam, hiện có rất nhiều người nổi tiếng, hot facebooker… thu nhập cao từ các trang mạng xã hội, YouTube. Tuy nhiên, những khoản thu nhập này phần lớn không được kê khai, nộp thuế hoặc nộp thuế không đầy đủ. Nguyên nhân là do cơ chế quản lý, giám sát còn lỏng lẻo, lúng túng.

Để khắc phục tình trạng này, các chuyên gia cho rằng, cơ quan chức năng trước mắt có thể căn cứ theo Luật Quản lý thuế để đề nghị các ngân hàng kiểm tra lại dòng tiền được chuyển về Việt Nam từ các “ông lớn” công nghệ như Google, YouTube hay Facebook. Từ đó, nắm được thông tin các cá nhân, doanh nghiệp nhận thu nhập khủng từ nước ngoài nhưng không kê khai thuế để có giải pháp phù hợp, tăng nguồn thu thuế.