Thủ tướng: Đề nghị Bộ Công an làm rõ tình trạng chia nhỏ các gói thầu cao tốc

Tối 28/1, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp kiểm điểm tình hình thực hiện 10 dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 1 (2017-2020) và giai đoạn 2 (2021-2025) từ Ninh Bình đến Quảng Trị, trong đó 1 dự án đã hoàn thành, 9 dự án đang triển khai.

Công khai, minh bạch; không cài cắm lợi ích nhóm

Phát biểu kết luận, Thủ tướng cho rằng 2 vấn đề quan trọng nhất với các dự án cao tốc là vốn và ý thức của toàn dân thì đã có, vấn đề còn lại là việc tổ chức thực hiện nhanh nhất, hiệu quả nhất, chuyển hóa quyết tâm chính trị rất cao thành hành động.

"Trong gần 20 năm, chúng ta mới làm được khoảng 1.000km cao tốc, nhưng chúng ta có cơ sở, điều kiện để thực hiện mục tiêu đã đề ra trong những năm tới", Thủ tướng nhấn mạnh.

Về một số vấn đề nổi lên qua khảo sát thực tế, Thủ tướng cho biết, hiện giải phóng mặt bằng giai đoạn 2 đã nhanh hơn so với giai đoạn 1, nhưng vẫn còn vướng mắc. Thủ tướng yêu cầu khẩn trương giải quyết các vướng mắc, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Vấn đề thứ 2 là thiếu nguyên vật liệu cho các dự án, Thủ tướng đề nghị, các cơ quan, địa phương cần rà soát lại, làm tốt hơn công việc này, nếu địa phương này không đủ nguyên vật liệu thì liên hệ với các địa phương khác để xử lý các vướng mắc, tạo thuận lợi cho nhà thầu.

Thủ tướng yêu cầu, thực hiện nghiêm theo nghị quyết, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về nguyên vật liệu cho các dự án, tinh thần là cắt giảm tối đa khâu trung gian, tránh đội giá, giảm thời gian, thủ tục, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu, kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh việc cấp các mỏ nguyên vật liệu, xử lý nghiêm các sai phạm, không để tình trạng tài nguyên là của đất nước nhưng nhiều mỏ đất, đá… lại giao tư nhân quản lý và họ lợi dụng để "bắt chẹt", nâng giá, gây khan hiếm nguyên vật liệu, ảnh hưởng tới tiến độ dự án", Thủ tướng nhấn mạnh

"Đất nước này không thể chấp nhận việc đó, không để kiểu kinh doanh như vậy, trong lúc người dân tích cực hưởng ứng và rất trông đợi", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng yêu cầu với các dự án cao tốc nói chung cần tránh tình trạng chia quá nhỏ các gói thầu, có quá nhiều đơn vị thi công trên một tuyến đường, mất nhiều thời gian làm các thủ tục, khó kiểm soát tiến độ và chất lượng, dễ nảy sinh tiêu cực.

Rút kinh nghiệm từ giai đoạn 1, Thủ tướng đã yêu cầu mỗi gói thầu trong giai đoạn 2 ít nhất phải khoảng 50km. Đồng thời đề nghị Bộ Công an vào cuộc để làm rõ, xử lý nghiêm các sai phạm nếu có. 

Với các đơn vị tư vấn, Thủ tướng yêu cầu tránh tình trạng "ăn xổi ở thì", như cao tốc chỉ làm 2 làn đường, vừa làm xong đã phải làm lại, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông; cao tốc ít nhất phải có 4 làn xe hoàn chỉnh với các nút giao, điểm dừng, làn dừng…

Nhấn mạnh bài học kinh nghiệm đã có trong giai đoạn 1, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan nghiên cứu sửa đổi quy định, tiêu chí, tiêu chuẩn bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết để lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu tốt, đủ năng lực, tâm huyết, nói là làm, tránh tình trạng nhà đầu tư, nhà thầu đã có công trình tốt trong thực tế nhưng lại không được tham gia các dự án với lý do không đáp ứng tiêu chuẩn, tiêu chí, như vậy là tiêu chuẩn, tiêu chí có vấn đề.

"Không cài cắm lợi ích nhóm, làm sao để người làm được ngẩng cao đầu mà làm, công khai, minh bạch, không phải chạy vạy gì cả", Thủ tướng nói.

Cập nhật tiến độ cao tốc Bắc Nam

Theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn từ Ninh Bình đến Quảng Trị có tổng chiều dài là 480,5km qua địa bàn các tỉnh Nam Định (5,2km), Ninh Bình (24,5km), Thanh Hóa (98,8km), Nghệ An (87,9km), Hà Tĩnh (107,14km), Quảng Bình (124,41km), Quảng Trị (32,53km); được chia thành 10 dự án thành phần thuộc 2 giai đoạn. Quy mô đầu tư giai đoạn hoàn chỉnh 6 làn xe cao tốc, phân kỳ đầu tư 4 làn xe với bề rộng nền đường 17m.

Trong đó, giai đoạn 1 (2017–2020) có tổng chiều dài là 221,2km gồm 5 dự án thành phần (1 dự án đầu tư PPP và 4 dự án đầu tư công). Giai đoạn 2 (2021-2025) có tổng chiều dài là 259,3km gồm 5 dự án thành phần đầu tư công qua địa bàn các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình và Quảng Trị.

Trong 5 dự án thành phần của giai đoạn 1, đoạn Cao Bồ - Mai Sơn (dài 15,2 km) đã hoàn thành vào đầu năm 2022; 4 dự án còn lại đang triển khai thi công, trong đó đoạn Mai Sơn - Quốc lộ 45 (dài 63,37km) dự kiến hoàn thành ngày 30/4/2023; đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn (dài 43,28km) và đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu (dài 50km) hoàn thành vào quý III/2023; đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (dài 49,3km) hoàn thành vào quý II/2024.

Về các dự án thuộc giai đoạn 2, các địa phương đã bàn giao mặt bằng được 189,43/259,12km đạt 73%, đủ điều kiện để các nhà thầu tổ chức thi công và đang tiếp tục thực hiện để bảo đảm bàn giao 100% diện tích mặt bằng vào quý II/2023. Các địa phương đang lập phê duyệt phương án di dời hạ tầng kỹ thuật, lựa chọn nhà thầu thi công để di dời trong quý II/2023.

5 dự án giai đoạn 2 (từ Hà Tĩnh tới Quảng Trị) được chia thành 9 gói thầu xây lắp, trong đó 8/9 gói thầu đã ký kết hợp đồng xây lắp, còn lại 1 gói thầu thuộc dự án Vũng Áng - Bùng dự kiến sẽ ký hợp đồng ngày 6/2/2023.  

Một vấn đề đặt ra tại các dự án giai đoạn 2 là vật liệu xây dựng. Các mỏ đều đáp ứng về trữ lượng, chất lượng để phục vụ 5 dự án nhưng về khả năng khai thác, cung ứng đối với vật liệu cát theo giấy phép khai thác như hiện nay chưa đáp ứng theo tiến độ thi công của các dự án. Do đó, cần được áp dụng cơ chế đặc thù để nâng công suất khai thác lớn hơn mới đáp ứng tiến độ dự án.