Thương mại điện tử: Toàn cầu thay đổi, hàng Việt cần trợ lực từ AI

Việt Nam cần chuẩn bị cho những thay đổi lớn

Thị trường thương mại toàn cầu đang trải qua một giai đoạn chuyển đổi sâu sắc với nhiều biến động mạnh mẽ tác động trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu của các quốc gia, đặc biệt là Việt Nam. Theo các chuyên gia, doanh nghiệp thương mại điện tử và xuất khẩu Việt Nam hiện nay đối mặt với nhiều thách thức phức tạp.

Cụ thể, các doanh nghiệp đang đối mặt với sự thay đổi liên tục về chính sách thương mại tại các thị trường lớn. Trong đó, việc Mỹ đang cân nhắc áp thuế lên tới 60% với hàng hóa từ Trung Quốc được nhận định sẽ tạo cơ hội cho Việt Nam trở thành điểm đến sản xuất thay thế, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức lớn về việc đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và quy tắc xuất xứ.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp, nhất là vừa và nhỏ, cũng đang gặp rào cản kỹ thuật ngày càng khắt khe từ thị trường EU, không chỉ về hạn ngạch thuế quan, mà còn có các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm, các quy định về môi trường và phát triển bền vững.

“Qua kinh nghiệm làm việc với nhiều doanh nghiệp, tôi nhận thấy một thách thức lớn mà doanh nghiệp Việt Nam thường gặp phải là việc cập nhật và tuân thủ các quy định thay đổi liên tục. Doanh nghiệp thường mất 3-6 tháng chỉ để hoàn thiện bộ hồ sơ xuất khẩu, nhưng cuối cùng vẫn bị từ chối vì không đáp ứng đủ yêu cầu mới nhất, gây tổn thất không nhỏ về thời gian và chi phí”, bà Hoa Nguyen chỉ ra.

Cũng theo đại diện Dutycast, 2025 được dự báo sẽ là năm có nhiều thay đổi căn bản trong thương mại toàn cầu, đặc biệt với các diễn biến từ căng thẳng Mỹ-Trung và sự phát triển của các khối như BRICS. Tuy nhiên, đây vừa là thách thức vừa là cơ hội lớn cho Việt Nam.

“Chúng ta đang có những lợi thế đáng kể. Theo nghiên cứu từ Đại học Harvard, tỷ lệ hàng hóa từ Trung Quốc tái xuất qua Việt Nam sang Mỹ chỉ chiếm hơn 1% tổng kim ngạch xuất khẩu, cho thấy rủi ro bị áp thuế cao từ Mỹ là không lớn. Việt Nam đang được nhiều quốc gia nhận định là thị trường quan trọng trong chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Những động thái như việc Canada mở các cơ quan tín dụng mới tại Việt Nam, hay NVIDIA đặt trung tâm R&D cho thấy niềm tin của các đối tác quốc tế. Tuy nhiên, chúng ta cần chuẩn bị cho những thay đổi lớn, đặc biệt là các yêu cầu mới từ thị trường EU về báo cáo khí hậu và quy trình sản xuất. Với khả năng thích ứng mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam, như đã chứng minh trong thập kỷ qua, tôi tin rằng đây là cơ hội để nâng cao chất lượng thương mại và vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu”, bà Hoa Nguyễn cho hay.

Giải quyết thách thức bằng AI

Những năm gần đây, nền tảng số, đặc biệt là AI đang cho thấy vai trò quan trọng trong việc xây dựng thương hiệu, mang lại nhiều lợi ích cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Một báo cáo của McKinsey đã chỉ ra AI có thể tăng năng suất lao động lên đến 40% và giảm 30% chi phí vận hành. Cụ thể, AI không chỉ tối ưu hóa quá trình lập trình mà còn hỗ trợ sáng tạo nội dung, bán hàng và marketing. Về việc ứng dụng AI, các tổ chức lớn như Amazon, Netflix, Uber, Facebook, Salesforce, AirBnB... đều đang sử dụng với mục đích nhằm hỗ trợ nhu cầu về độ tin cậy. Trong 5 năm qua, tỷ lệ doanh nghiệp ứng dụng AI đã tăng 2,5 lần, cho thấy giá trị và tiềm năng phát triển của AI trong nhiều lĩnh vực như viễn thông, tài chính ngân hàng, bán lẻ, quản lý nhân sự và marketing.

“Tôi rất lạc quan về AI và tiềm năng mà nó mang lại cho doanh nghiệp. Khi chúng tôi bắt đầu xây dựng Dutycast vào năm 2020, chi phí mua dữ liệu và huấn luyện mô hình AI khi đó rất cao. Nhưng hiện nay, với chi phí điện toán giảm mạnh và sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa các nhà cung cấp mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), AI đang trở thành nền tảng cơ bản cho nền kinh tế số, giống như internet trước đây. Tôi tin rằng AI có thể tạo ra sân chơi bình đẳng và thúc đẩy làn sóng doanh nghiệp mới, giúp những doanh nghiệp nhìn thấy cơ hội và tận dụng công nghệ để giải quyết các thách thức trong ngành”, bà Hoa Nguyễn nêu.

Nhấn mạnh thêm về vai trò của AI đối với thương mại điện tử, CEO Dutycast cũng chỉ ra các giải pháp phần mềm trước kia vốn chỉ dành cho các doanh nghiệp toàn cầu giờ đây có thể được thay thế bằng các AI agent (tác nhân trí tuệ nhân tạo). Những tác nhân này không chỉ hỗ trợ quy trình mà còn có thể hoàn thành các nhiệm vụ mà không cần đầu tư lớn về tích hợp hệ thống. Sự phát triển của các tác nhân sẽ giúp doanh nghiệp truyền thống dễ dàng áp dụng công nghệ mới hơn, không chỉ vì chi phí thấp mà còn vì tính thân thiện với người dùng. Tại Dutycast, AI agent được sử dụng với mục đích tư vấn, xác định tính đủ điều kiện xuất xứ của sản phẩm. Đây là công cụ đặc biệt hữu ích với các sản phẩm có nhiều linh kiện hoặc nguyên liệu đầu vào, dựa trên các tiền lệ và quyết định trước đây để đưa ra gợi ý phù hợp.

Bên cạnh đó, AI tạo sinh - một loại trí tuệ nhân tạo tập trung vào khả năng tạo ra nội dung mới mẻ và đa dạng dựa trên dữ liệu đầu vào ban đầu, có thể đóng góp thêm khoảng 4,4 nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu, giúp doanh nghiệp tiết kiệm 10–15% chi phí nếu được áp dụng hợp lý. Ngoài ra, AI còn giúp biến ý tưởng thành sản phẩm thiết kế chỉ trong 1 giờ thay vì nhiều ngày, tăng hiệu quả và tốc độ trong các quy trình sáng tạo.

Bà Hoa Nguyen cũng chỉ ra 75% các nguồn đầu tư mới tập trung tại thị trường Mỹ. Đối với thị trường Đông Nam Á, việc đầu tư luôn có xu hướng chậm hơn, do đó các nhà đầu tư cần thấy rõ kết quả khi sử dụng AI.

Tuy nhiên, các startup muốn thu hút được đầu tư sẽ cần phải chứng minh được tiềm năng quốc tế của sản phẩm. Lấy dẫn chứng từ Dutycast, bà Hoa Nguyễn cho hay công ty đã xây dựng hệ thống để có thể xử lý dữ liệu lớn đến từ nhiều nguồn và liên tục theo dõi, cập nhật thông tin mới theo thời gian thực. Đồng thời, xây dựng một loạt quy trình làm việc nhằm giải quyết các nhiệm vụ pháp lý quan trọng nhất đối với cố vấn thương mại, tận dụng nhiều chương trình AI để giải quyết các vấn đề phức tạp trong thương mại quốc tế.

“Hiện tại, chúng tôi có hai công cụ chính bao gồm công cụ phân tích FTA giúp hiểu các yêu cầu về miễn thuế và cách áp dụng tiêu chí tính thuế và công cụ lập bản đồ yêu cầu hồ sơ giúp đảm bảo doanh nghiệp không bỏ sót thông tin quan trọng. Trong việc ứng dụng AI vào tuân thủ thương mại quốc tế, chúng tôi tự động hóa các quy trình công việc quan trọng, sử dụng các mô hình AI để phân tích, hiểu rõ và giải quyết các vấn đề phức tạp trong thương mại quốc tế”, bà Hoa Nguyen nêu.