'Trump 2.0' và những biến số mới với nền kinh tế toàn cầu

Cuộc chiến chống lạm phát vẫn tiếp diễn

Đúng một tuần trước Giáng sinh năm ngoái, một món quà đã đến với hàng triệu người đi vay ở Mỹ khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất lần thứ ba liên tiếp.

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Mỹ sau đó đã giảm mạnh vì vị thống đốc ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới, chủ tịch FedJerome Powell, đã nói rõ rằng sẽ không nhiều đợt cắt giảm nữa vào năm 2025 như thị trường kỳ vọng vì cuộc chiến chống lạm phát vẫn đang tiếp diễn.

Trong những năm gần đây, đại dịch Covid và chiến sự ở Ukraine đã dẫn đến giá cả tăng mạnh trên toàn thế giới, và mặc dù giá hiện vẫn tăng nhưng tốc độ đã chậm lại đáng kể.

Mặc dù vậy, tháng 11/2024 chứng kiến ​​lạm phát tăng ở Mỹ, khu vực đồng euro và Vương quốc Anh lên lần lượt là 2,7%, 2,2% và 2,6%. Điều này làm nổi bật những khó khăn mà nhiều ngân hàng trung ương phải đối mặt trong cái gọi là "chặng cuối" của cuộc chiến chống lạm phát. Mục tiêu của họ là 2% và có thể dễ đạt được hơn nếu nền kinh tế đang tăng trưởng.

Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất đối với tăng trưởng toàn cầu "là sự bất ổn, và sự bất ổn này đến từ những gì có thể xảy ra ở Mỹ dưới thời Trump 2.0", ông Luis Oganes, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu vĩ mô toàn cầu tại ngân hàng đầu tư JP Morgan, cho biết.

Kể từ khi ông Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11, ông vẫn tiếp tục đe dọa áp thuế mới đối với các đối tác thương mại quan trọng của Mỹ là Trung Quốc, Canada và Mexico.

Ông Oganes cho biết: "Mỹ đang áp dụng chính sách biệt lập hơn, tăng thuế quan, cố gắng bảo vệ hiệu quả hơn cho ngành sản xuất của Mỹ. Và mặc dù điều đó sẽ hỗ trợ tăng trưởng của Mỹ, ít nhất là trong ngắn hạn, nhưng chắc chắn nó sẽ gây tổn hại cho nhiều quốc gia phụ thuộc vào thương mại với Mỹ".

Theo Maurice Obstfeld, cựu kinh tế trưởng của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và là cố vấn kinh tế trước đây của Tổng thống Barack Obama, mức thuế quan mới "có thể đặc biệt tàn phá" đối với Mexico và Canada, nhưng cũng "gây hại" cho Mỹ.

Ông lấy ngành sản xuất ô tô làm ví dụ về một ngành công nghiệp "phụ thuộc vào chuỗi cung ứng trải dài trên 3 quốc gia. Nếu chuỗi cung ứng đó bị phá vỡ, sẽ gây ra sự gián đoạn lớn trên thị trường ô tô".

Ông giải thích rằng điều đó có khả năng đẩy giá lên cao, giảm nhu cầu về sản phẩm và gây tổn hại đến lợi nhuận của công ty, từ đó có thể kéo mức đầu tư xuống thấp.

Các mối đe dọa về thuế quan cũng đóng vai trò trong việc Thủ tướng Canada Justin Trudeau phải từ chức.

Mối đe doạ thuế quan

Mặc dù phần lớn những mặt hàng mà Mỹ và Trung Quốc bán cho nhau đã phải chịu thuế quan kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Donald Trump, nhưng mối đe dọa về mức thuế quan mới vẫn là thách thức chính đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong năm tới.

Trong bài phát biểu năm mới, Chủ tịch Tập Cận Bình thừa nhận "những thách thức từ sự bất ổn của môi trường bên ngoài" nhưng cho biết nền kinh tế đang "đi lên".

Xuất khẩu hàng hóa giá rẻ từ các nhà máy của mình là rất quan trọng đối với nền kinh tế Trung Quốc. Nhu cầu giảm do thuế quan đẩy giá lên cao sẽ làm trầm trọng thêm nhiều thách thức trong nước, bao gồm chi tiêu tiêu dùng và đầu tư kinh doanh yếu mà chính phủ đang cố gắng giải quyết.

Theo Ngân hàng Thế giới, những nỗ lực đó đang phát huy hiệu quả và vào cuối tháng 12, ngân hàng này đã tăng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc từ 4,1% lên 4,5% vào năm 2025.

Bắc Kinh vẫn chưa đặt ra mục tiêu tăng trưởng cho năm 2025, nhưng cho rằng mục tiêu này đang trên đà đạt 5% vào năm ngoái.

Theo giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Trung Quốc, bà Mara Warwick, "Việc giải quyết những thách thức trong lĩnh vực bất động sản, tăng cường mạng lưới an sinh xã hội và cải thiện tài chính của chính quyền địa phương sẽ là điều cần thiết để mở ra một sự phục hồi bền vững".

Theo ông Michael Hart, chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc, những khó khăn trong nước có nghĩa là chính phủ Trung Quốc "hoan nghênh" hơn đối với đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, ông Hart chỉ ra rằng "phải mất 30 đến 40 năm Trung Quốc mới nổi lên như một nhà sản xuất cung ứng mạnh mẽ" và mặc dù "các công ty đã cố gắng giảm thiểu một số rủi ro đó... nhưng hiện tại không ai sẵn sàng thay thế hoàn toàn Trung Quốc".

Một ngành công nghiệp có khả năng tiếp tục là tâm điểm của các cuộc chiến thương mại toàn cầu là xe điện. Hơn 10 triệu chiếc đã được sản xuất tại Trung Quốc vào năm ngoái và sự thống trị đó đã khiến Mỹ, Canada và Liên minh châu Âu (EU) áp dụng thuế quan đối với chúng.

Bắc Kinh cho rằng những điều khoản này không công bằng và đang khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới.

Tuy nhiên, viễn cảnh ông Donald Trump áp thuế mới là điều khiến EU lo ngại.

Đức và Pháp là động lực truyền thống cho tăng trưởng kinh tế của châu Âu. Nhưng hiệu suất kém của họ trong bối cảnh bất ổn chính trị trong năm qua có nghĩa là, mặc dù tăng trưởng gần đây tăng, khu vực đồng euro có nguy cơ mất đà trong năm tới.

Ông Donald Trump sẽ chính thức đảm nhận vai trò mới vào năm 2025, và một loạt các kế hoạch kinh tế bao gồm cắt giảm thuế và bãi bỏ quy định có thể giúp nền kinh tế Mỹ tiếp tục phát triển mạnh mẽ.

Ông Oganes của JP Morgan cho biết.

Ông hy vọng rằng lạm phát và lãi suất có thể tiếp tục giảm trên toàn thế giới, nhưng cảnh báo rằng "phần lớn sẽ phụ thuộc vào các chính sách được triển khai, đặc biệt là từ Mỹ".