Trung Quốc áp án phạt cao nhất lên PwC, liên quan 'bê bối' kiểm toán Evergrande

Bị phạt 441 triệu NDT, đình chỉ hoạt động 6 tháng

Ngày 13/9, Bộ Tài chính trung Quốc ra quyết định đình chỉ hoạt động 6 tháng và áp mức phạt 116 triệu NDT (16 triệu USD) đối với PwC Zhong Tian LLP, đơn vị kế toán đã đăng ký và là chi nhánh chính của PwC tại Trung Quốc, do bê bối liên quan tới việc kiểm toán tập đoàn bất động sản Evergrande.

Cùng ngày, Uỷ ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) cũng phạt đơn vị này 297 triệu NDT (41,8 triệu USD) - mức phạt hành chính cao nhất, đồng thời tịch thu tổng doanh thu của đơn vị liên quan đến vụ án Evergrande là 27,7 triệu NDT (3,9 triệu USD). Tổng số tiền phạt của CSRC với PwC là gần 325 triệu NDT.

Theo đó, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc đã áp dụng xử phạt hành chính đối với PwC vì không thực hiện thẩm định báo cáo thường niên và kiểm toán phát hành trái phiếu của Công ty Bất động sản Evergrande theo quy định của Luật Chứng khoán Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Trước đó, vào tháng 5/2024, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc đã áp dụng các hình phạt hành chính nghiêm trọng đối với công ty phát hành trái phiếu doanh nghiệp bất động sản Evergrande vì hành vi giả mạo tài chính, phát hành gian lận và các hoạt động bất hợp pháp khác sau cuộc điều tra được khởi động từ tháng 3.

Ủy ban xác định rằng các báo cáo thường niên năm 2019 và 2020 của Evergrande có hồ sơ sai lệch liên quan tới 5 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Là đơn vị kiểm toán của Evergrande trong thời gian tương ứng, đơn vị PwC cũng bị điều tra.

Theo tờ Securities Times, cuộc điều tra của cơ quan chức năng cho thấy PwC đã không thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ của mình trong quá trình kiểm toán báo cáo thường niên năm 2019 và 2020 của Evergrande, không đưa ra phán đoán chuyên môn đúng đắn và không phát hiện ra tỷ lệ gian lận tài chính cao của Evergrande.

Theo CSRC, PwC thậm chí đã giúp che đậy và "thậm chí dung túng" hành vi gian lận của Evergrande khi kiểm toán kết quả kinh doanh thường niên của công ty phát triển bất động sản này trong năm 2019 và 2020.

CSRC cho biết: "PwC đã làm xói mòn nghiêm trọng nền tảng của luật pháp và thiện chí, đồng thời gây tổn hại đến lợi ích của các nhà đầu tư".

PwC Trung Quốc và PwC Zhongtian sau đó đã ra tuyên bố về quyết định của Bộ Tài chính và Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc. Theo đó, đơn vị kiểm toán này cho biết PwC Zhongtian hoàn toàn hợp tác với công tác thanh tra của cơ quan quản lý, "tôn trọng và kiên quyết chấp hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính có liên quan".

"Gã khổng lồ" kiểm toán bị quay lưng tại Trung Quốc

Sau vụ bê bối, PwC đã từ chức kiểm toán viên cho công ty phát triển bất động sản lớn khác là Country Garden. Công ty bất động sản này cho biết PwC không thể đáp ứng các yêu cầu về thời hạn công bố báo cáo tài chính quá hạn năm 2023 của công ty.

Theo hồ sơ nộp lên sàn giao dịch chứng khoán, trong vài tháng qua, ít nhất 50 công ty Trung Quốc, nhiều trong số đó là doanh nghiệp nhà nước hoặc tổ chức tài chính, đã loại PwC khỏi vị trí kiểm toán hoặc hủy bỏ kế hoạch thuê công ty này do bê bối với Evergrande.

Trong số những công ty huỷ bỏ kế hoạch thuê PwC, có cả những công ty lớn như China Merchants Bank - ngân hàng cho vay bán lẻ hàng đầu, Công ty Bảo hiểm Nhân dân Trung Quốc (PICC), Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc,...

Gần đây nhất, ngày 5/9, quỹ trái phiếu kỳ hạn E Fund thông báo rằng công ty kế toán E Fund Henggu đã được đổi từ PwC Zhongtian thành E&Y.

Trước đó, ngay từ tháng 7 và tháng 8 năm nay, đã có dấu hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng với PwC đã lan sang các quỹ. Vào thời điểm đó, một số quỹ thuộc Hongtu Innovation, Chuangjin Hexin và Baoying đã liên tiếp chấm dứt hợp đồng với PwC.

Về lý do sa thải, một người trong ngành cho biết: “Trong những trường hợp bình thường, các công ty quỹ có thể thay đổi công ty kế toán thường xuyên dựa trên các yếu tố như phí kiểm toán, số năm phục vụ và yêu cầu về tính độc lập không phải là hiếm. Nhưng như chúng ta đều biết, PwC đang gặp khủng hoảng niềm tin do liên quan đến gian lận tài chính của các công ty bất động sản nổi tiếng. Việc thay thế PwC bằng các công ty kế toán khác không liên quan đến uy tín của PwC”.

Những người trong ngành dự đoán rằng nhiều công ty quỹ hơn có thể sa thải PwC trong tương lai, đặc biệt là những công ty đã hết hạn hợp đồng với các cơ quan dịch vụ kiểm toán về sản phẩm của họ.

Dữ liệu của Wind cho thấy trong số 12.132 quỹ đại chúng hiện có trên thị trường (chỉ tính mã chính), cơ quan kiểm toán của 5.246 quỹ là PwC, chiếm 43%. Nhưng nếu cuộc khủng hoảng này lan rộng, tỷ lệ này có thể sớm giảm xuống.

Số liệu chính thức cho thấy PwC Zhong Tian ghi nhận doanh thu 7,92 tỷ NDT vào năm 2022, trở thành công ty kiểm toán có thu nhập cao nhất Trung Quốc trong năm đó, tiếp theo là EY, Deloitte và KPMG.