Trung Quốc ra chiến thuật mới chống lại ông Trump: 'Chiến tranh chuỗi cung ứng'

Thông điệp cứng rắn của Trung Quốc

Trong phân khúc máy bay không người lái (UAV) giá rẻ, Skydio là niềm hy vọng lớn của người Mỹ. Máy bay tự động của hãng này đã mang đến cho các cơ quan quốc phòng và cảnh sát Mỹ một giải pháp thay thế cho các nhà sản xuất Trung Quốc, thoát khỏi những lo ngại về an ninh gắn liền với sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng của Trung Quốc.

Nhưng những lỗ hổng của Skydio đã trở nên rõ ràng chỉ vài ngày trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, khi chính quyền Trung Quốc áp đặt lệnh trừng phạt và cắt đứt quyền tiếp cận nguồn cung cấp pin thiết yếu của công ty.

Skydio (có trụ sở tại San Mateo, California), cũng là nhà sản xuất máy bay không người lái lớn nhất của Mỹ, đã phải vật lộn để tìm nhà cung cấp mới. Động thái này làm chậm quá trình giao hàng của Skydio cho khách hàng, bao gồm cả quân đội Mỹ.

“Đây là một cuộc tấn công vào Skydio, nhưng cũng là một cuộc tấn công vào chính bạn”, ông Adam Bry, CEO Skydio, nói với khách hàng.

Đằng sau động thái này dường như là thông điệp từ các nhà lãnh đạo Trung Quốc gửi tới ông Donald Trump, người sau đó đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử với lời hứa về các lệnh trừng phạt và thuế quan mới đối với Trung Quốc: "Hãy tung đòn với chúng tôi và chúng tôi sẽ đáp trả mạnh hơn".

Từ chiến dịch tranh cử đến việc bổ nhiệm nội các, ông Trump đã thể hiện rõ quan điểm rằng một cuộc đối đầu với Trung Quốc về thương mại và công nghệ là điều không thể tránh khỏi.

Trong nhiệm kỷ tổng thống đầu tiên của ông Trump, chính phủ Trung Quốc đã thực hiện các biện pháp tượng trưng và tương đương sau khi Mỹ áp thuế quan và hạn chế thương mại. Lần này, Trung Quốc đang chuẩn bị leo thang các phản ứng của mình, các chuyên gia cho biết, và có thể nhắm các biện pháp đối phó hung hăng và có mục tiêu vào các công ty Mỹ.

“Trong Chiến tranh thương mại 1.0, Bắc Kinh khá thận trọng trong việc đáp trả các mức thuế mà Mỹ áp dụng. Hiện tại, Bắc Kinh dường như không muốn đứng yên và chứng kiến các đợt thuế quan mới đáng kể ập đến”, ông Jude Blanchette, một học giả về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, nhận định.

Trung Quốc đã có thời gian để chuẩn bị. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, các quan chức ở Bắc Kinh đã bắt đầu soạn thảo luật cho phép họ lập danh sách đen và áp đặt lệnh trừng phạt đối với các công ty Mỹ, cắt đứt họ khỏi các nguồn tài nguyên quan trọng.

Từ năm 2019, Trung Quốc đã tạo ra một “danh sách thực thể không đáng tin cậy” để trừng phạt các công ty làm suy yếu lợi ích quốc gia, đưa ra các quy tắc để trừng phạt các công ty tuân thủ các hạn chế của Mỹ đối với các thực thể Trung Quốc và mở rộng luật kiểm soát xuất khẩu.

Phạm vi rộng hơn của các luật này cho phép Bắc Kinh có khả năng bóp nghẹt quyền tiếp cận toàn cầu đối với các vật liệu quan trọng như đất hiếm và lithium, các thành phần thiết yếu trong mọi thứ, từ điện thoại thông minh đến xe điện.

Nhìn chung, các chuyên gia cho rằng chiến lược này đánh dấu một sự thay đổi được tính toán để chống lại các chính sách dự kiến của ông Trump khi ông nhậm chức. Hậu quả có thể làm gián đoạn đáng kể hoạt động của các công ty Mỹ.

Điều đó làm gia tăng rủi ro cho các doanh nghiệp và nền kinh tế khi chính quyền mới của Mỹ chuẩn bị đòn tấn công đầu tiên trong vòng xung đột thương mại thứ hai có thể tàn khốc hơn giữa Mỹ và Trung Quốc.

Và vào đầu tuần qua, ông Trump tiếp tục có động thái cứng rắn hơn. Tổng thống đắc cử cho biết ông sẽ áp dụng mức thuế bổ sung 10% đối với tất cả các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc vào nước này từ đầu năm tới.

Chiến tranh chuỗi cung ứng

Vào tháng 9, chính quyền Trung Quốc cáo buộc PVH, chủ sở hữu của Calvin Klein và Tommy Hilfiger, "phân biệt đối xử" với các sản phẩm ở Tân Cương, đưa công ty này vào "danh sách các thực thể không đáng tin cậy". Đây là lần đầu tiên Bắc Kinh trừng phạt một công ty nước ngoài vì loại bỏ bông Tân Cương khỏi chuỗi cung ứng của mình để đáp ứng các quy tắc thương mại của Mỹ.

Vài tuần sau, một nhóm nghiên cứu có quan hệ với cơ quan quản lý Internet của Trung Quốc đã kêu gọi xem xét Intel, công ty sản xuất chip của Mỹ, vì đã bán các sản phẩm "liên tục gây hại" cho an ninh quốc gia và lợi ích của Trung Quốc. Công ty cuối cùng phải chịu sự xem xét về an ninh mạng, nhà sản xuất chip của Mỹ Micron đã bị cắt khỏi việc cung cấp chip cho một phần đáng kể thị trường Trung Quốc.

Các quy định của Trung Quốc khiến cả PVH và Intel mắc kẹt trong cuộc đấu tranh giữa hai siêu cường toàn cầu. Các công ty khác có thể sớm thấy mình ở trong tình thế tương tự. Bài toán đặt ra với các công ty là liệu có nên tuân thủ các hạn chế thương mại của Mỹ hay không và tuân thủ như thế nào, khi làm như vậy có thể gây ra sự trả đũa của Trung Quốc.

Các chuyên gia cho biết việc buộc các công ty phải xem xét lại hoạt động kinh doanh của họ có thể là ý định của Trung Quốc. Đồng thời, các quan chức Trung Quốc cần phải cân bằng trong các hình phạt của họ. Nếu họ đi quá xa trong việc trừng phạt các công ty nước ngoài, họ có thể khiến các nhà đầu tư sợ hãi khi thị trường tài chính lo ngại về nền kinh tế Trung Quốc.

Và trong một số trường hợp, các công ty Trung Quốc vẫn cần những gì Mỹ cung cấp, bao gồm cả vi mạch trong các thiết bị điện tử hoặc đậu nành mà nông dân Trung Quốc cho gia súc ăn. Nhiều doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc vẫn sử dụng máy tính chạy bằng chip Intel.

Ông Andrew Gilholm, một chuyên gia về Trung Quốc tại công ty tư vấn Control Risks, cho hay: "Họ muốn các công ty biết rằng có một cái giá phải trả khi quá nhiệt tình tuân thủ các quy định của Mỹ và các quy định khác".

Ông cho biết chiến lược này đang phát triển theo hướng giống với “chiến tranh chuỗi cung ứng” hơn.

Tuy nhiên, đối với nhiều công ty phụ thuộc vào Trung Quốc nhiều hơn Trung Quốc phụ thuộc vào họ, Bắc Kinh có khả năng gây ra nỗi đau lớn. Skydio, nhà sản xuất máy bay không người lái, đã dành nhiều năm xây dựng chuỗi cung ứng bên ngoài Trung Quốc nhưng vẫn phụ thuộc vào quốc gia này đối với một mặt hàng quan trọng là pin.

Sau lệnh trừng phạt của Trung Quốc, công ty có thể phải mất nhiều tháng để thực hiện các thay đổi thiết kế cần thiết và đảm bảo các nhà cung cấp mới.

Trong một tuyên bố, Skydio cho biết họ sẽ buộc phải hạn chế pin. Điều đó có nghĩa là khách hàng của họ, bao gồm cả sở cứu hỏa, chỉ có thể nhận được một pin cho mỗi máy bay không người lái, hạn chế nghiêm trọng thời gian bay của một máy bay. Công ty cho biết họ có kế hoạch có nguồn cung mới vào mùa xuân.