Trung Quốc: Khi các gã khổng lồ công nghệ lần đầu đối mặt với ‘cơn gió ngược’
Hoàng Nam -
05/05/2021 07:55 (GMT+7)
Những "cơn gió ngược" về pháp lý xuất hiện nhiều từ cuối năm 2020, gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba của Trung Quốc là nạn nhân đầu tiên.
Ngày 10/4, Alibaba đã bị tuyên án phạt kỷ lục lên tới 2,8 tỷ USD vì buộc các tiểu thương phải chọn một trong hai nền tảng thương mại điện tử, của công ty hoặc của công ty khác, để kinh doanh, thay vì chọn cả hai. (Nguồn: The New York Times)
Theo bài phân tích đăng trên The Straits Times (Singapore), lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc là những “người chiến thắng” trong đại dịch Covid-19 năm 2020 với doanh thu tăng mạnh nhờ sự chuyển đổi kỹ thuật số rộng rãi và giá cổ phiếu đạt tới những mức cao mới. Tuy nhiên, năm nay lại là một câu chuyện khác.
Mặc dù doanh thu của các công ty công nghệ tăng mạnh trong quý IV/2020, lĩnh vực này đang phải vật lộn với những khó khăn. Nhiều tên tuổi đầu ngành trong tháng 2/2021 đã chứng kiến lợi nhuận giảm từ 15% đến 25% so với mức đỉnh họ đạt được trước đây. Sự suy yếu của nhóm cổ phiếu công nghệ đã kéo thị trường chứng khoán Trung Quốc đi xuống.
Phần lớn áp lực mà lĩnh vực công nghệ Trung Quốc phải đối mặt bắt nguồn từ chính sách điều tiết quyết đoán của Bắc Kinh nhắm đến các “gã khổng lồ” công nghệ và ngành công nghiệp Internet rộng lớn của nước này.
Chính phủ Trung Quốc không hài lòng với ảnh hưởng không thể kiểm soát của các tập đoàn công nghệ đối với nền kinh tế số. Trong những tháng gần đây, Bắc Kinh đã đưa ra hàng loạt quy định và chế tài mới nhằm phá vỡ hoạt động độc quyền của các “ông lớn” Internet Trung Quốc. Các nhà đầu tư lo ngại rằng luật mới sẽ kìm hãm sự tăng trưởng của lĩnh vực này.
Các công ty công nghệ bị "sờ gáy"
Những “cơn gió ngược” về pháp lý bắt đầu xuất hiện nhiều từ tháng 11/2020, và đến tháng 12, tập đoàn thương mại điện tử Alibaba đã bắt đầu phải đối mặt với các cuộc điều tra về chống độc quyền. Kể từ đó, nhiều công ty Internet hàng đầu khác đã bị các cơ quan quản lý “sờ gáy”. Bắc Kinh đang tập trung vào 3 khía cạnh.
Trước hết, chính phủ Trung Quốc đặt mục tiêu cấm các thuật toán hạn chế sự cạnh tranh và phân biệt đối xử đối với người dùng các nền tảng.
Ngày 10/4, Alibaba đã bị tuyên án phạt kỷ lục lên tới 2,8 tỷ USD vì buộc các tiểu thương phải chọn một trong hai nền tảng thương mại điện tử, của công ty hoặc của công ty khác, để kinh doanh, thay vì chọn cả hai.
Những “khu vườn có tường bao quanh” trực tuyến được thiết kế để “bẫy” người dùng và tiểu thương bên trong một hệ sinh thái Internet là đặc điểm của các nền tảng hàng đầu của Trung Quốc.
Sau đó, các nhà quản lý đã cảnh báo 34 công ty hàng đầu về Internet khác liên quan đến thương mại điện tử, giao đồ ăn, công nghệ tài chính và du lịch trực tuyến khắc phục những hành vi độc quyền như định giá phân biệt đối xử và trợ cấp quá mức trong vòng 1 tháng để tránh bị phạt tương tự.
Thứ hai, các cơ quan quản lý của Trung Quốc đã phản đối mạnh mẽ sự phát triển không được giám sát của lĩnh vực tài chính Internet.
Sau khi kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của công ty Ant Financial (đơn vị tài chính thuộc Alibaba) bị đình chỉ vào đầu tháng 11/2020, chính phủ Trung Quốc gần đây thông báo Ant sẽ trở thành công ty tài chính được giám sát bởi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương) với những quy định được áp dụng tương tự như với các ngân hàng thương mại.
Ant cũng được yêu cầu loại bỏ dịch vụ kinh doanh cho vay khỏi hệ thống thanh toán của mình, với đòn bẩy tài chính được giới hạn trong phạm vi khoảng 12 lần. Trong khi đó, các đợt IPO của ít nhất 2 công ty công nghệ tài chính khác cũng đã bị dừng lại khi các quy định được thắt chặt.
Nhìn chung, các quy định mới giờ đây hạn chế công ty Internet trong việc cung cấp dịch vụ tài chính, trực tiếp giải quyết tình trạng sử dụng đòn bẩy tài chính quá mức và tập trung vào những rủi ro của vấn đề cho vay.
Thứ ba, Bắc Kinh đang tìm cách giám sát việc thu thập và sử dụng không giới hạn dữ liệu người dùng. Trên thực tế, Trung Quốc đang tìm cách thiết lập một cơ chế quản lý dữ liệu, nỗ lực tạo sự cân bằng giữa sự kiểm soát mạnh mẽ hơn của chính phủ, bảo vệ quyền riêng tư cá nhân và khuyến khích một nền kinh tế số phát triển thịnh vượng, nơi dữ liệu được sử dụng như một nguồn lực then chốt cho sản xuất, cùng với đất đai, nguồn lao động và vốn.
Khi nền kinh tế Trung Quốc số hóa một cách nhanh chóng, các đạo luật mới đang được dự thảo nhằm đảm bảo các công ty công nghệ lớn bảo vệ dữ liệu người dùng và hạn chế thu thập dữ liệu quá mức.
Dữ liệu là một mảng kinh doanh lớn ở Trung Quốc, có giá trị ước tính 22,5 tỷ USD vào năm 2023, theo đánh giá của công ty nghiên cứu thị trường IDC. Việc rò rỉ dữ liệu và giao dịch ngầm thông tin cá nhân ngày càng trở thành thách thức cấp bách đối với các nhà quản lý.
Doanh nghiệp có thực sự bị ảnh hưởng?
“Luồng gió pháp lý” đang thay đổi ở Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh các quốc gia trên thế giới cũng đang đề xuất những quy định mới nhằm kiềm chế sự chi phối của các “gã khổng lồ” Internet.
Luật công nghệ của Trung Quốc đã thu hút sự quan tâm vì đây được coi là những biện pháp mạnh tay đầu tiên của Bắc Kinh đối với ngành này.
Chiến lược điển hình thường thấy của Trung Quốc là phát triển trước rồi mới điều tiết. Điều quan trọng là Trung Quốc muốn ngăn chặn sự lạm dụng thị trường và những rủi ro mang tính hệ thống, nhưng không kiềm chế sự đổi mới sáng tạo.
Xét cho cùng, trung tâm của đối đầu Mỹ-Trung là lĩnh vực công nghệ. Bắc Kinh được cho là sẽ dựa vào các công ty công nghệ hàng đầu trong nước để dẫn đầu các ngành này trong tương lai.
Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 giai đoạn 2021-2025 của Trung Quốc chú trọng mạnh mẽ vào việc xây dựng một đất nước “Trung Quốc số” thông qua đổi mới sáng tạo và tự lực về công nghệ.
Bởi vậy, các biện pháp kiểm soát và mệnh lệnh tái cơ cấu đều sẽ được các công ty đáp ứng. Vụ kiện chống lại Alibaba chỉ gói gọn trong vòng chưa đến 4 tháng và số tiền phạt chỉ chiếm chưa đến 4% doanh thu năm 2019 của công ty này, so với mức tối đa 10% theo luật Trung Quốc.
Điều này cho thấy các hình phạt là nhằm mục đích ngăn chặn một số hành vi nhất định, nhưng không ảnh hưởng mạnh mẽ đối với công ty. Vì vậy, trong khi áp lực pháp lý có thể xuất hiện trong một thời gian, nhưng yếu tố này không có khả năng làm tổn hại sự tăng trưởng của bất kỳ công ty hay ngành nào.
Để đem lại lợi ích lâu dài cho người tiêu dùng, các biện pháp giám sát tốt hơn sẽ giúp tạo ra một nền kinh tế số mở và cạnh tranh hơn. Trong ngắn hạn, một số công ty công nghệ Trung Quốc có thể nhận thấy tăng trưởng của họ chậm lại. Trong trung hạn, lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc vẫn có vị thế tốt để tăng trưởng doanh thu ở mức hai con số.
Ngoài công nghệ, các phân khúc có giá trị cao và mang tính chu kỳ của Trung Quốc, như vật liệu xây dựng, dịch vụ tiêu dùng, nguyên vật liệu và ngân hàng, cũng có xu hướng được hưởng lợi từ thị trường mở cửa và sự phục hồi toàn cầu. Trung Quốc sẽ vẫn là một trong những thị trường chứng khoán được ưa thích ở châu Á.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Trung Quốc ngày 22/12 đã quyết định giữ nguyên lãi suất cho vay ưu đãi (LPR), bất chấp việc nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục ghi nhận các dữ liệu kinh tế yếu kém cùng sự suy thoái kéo dài trong lĩnh vực bất động sản.
(VNF) - Năm 2025 là năm đầy biến động với Nvidia. Bất chấp cạnh tranh khốc liệt và "mắc kẹt" trong thương chiến Mỹ - Trung, giá cổ phiếu của hãng vẫn tăng 32% từ đầu năm đến nay. Nvidia hiện là công ty giá trị nhất thế giới, vững vàng với vị thế "ông vua" ngành chip.
(VNF) - Trong những tháng cuối năm 2025, thương mại vàng giữa Nga và Trung Quốc ghi nhận bước nhảy vọt chưa từng có, ghi nhận 961 triệu USD sang Trung Quốc. Diễn biến này phản ánh áp lực tài chính ngày càng lớn đối với Moscow, và chiến lược tích lũy tài sản của Bắc Kinh trong bối cảnh trật tự tiền tệ toàn cầu ngày càng phân mảnh.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều biến động sâu rộng về địa chính trị, tài chính và kinh tế toàn cầu với hàng loạt sự kiện định hình lại cục diện quan hệ quốc tế và thị trường. Từ việc Mỹ thay đổi chính sách thương mại, căng thẳng khu vực leo thang, đến những dịch chuyển mạnh mẽ trên thị trường hàng hoá và công nghệ, tạo ra một năm đầy biến động và tái cấu trúc sâu rộng.
(VNF) - Tuần qua, tài chính quốc tế chứng kiến nhiều diễn biến đáng chú ý, từ các thương vụ đầu tư xuyên biên giới tại châu Á và Trung Đông, đến tác động từ căng thẳng Mỹ - Trung, phản ánh sự dịch chuyển của dòng vốn toàn cầu trong bối cảnh bất ổn gia tăng.
(VNF) - Tòa án Tối cao bang Delaware (Mỹ) đã ra phán quyết khôi phục gói thù lao mà tỷ phú Elon Musk nhận được từ Tesla vào năm 2018 trị giá 56 tỷ USD -- hiện được ước tính khoảng 139 tỷ USD dựa trên giá cổ phiếu Tesla tại thời điểm đóng cửa phiên giao dịch hôm 20/12. Nếu có hiệu lực, tỷ phú Elon Musk sẽ trở thành người đầu tiên có tài sản ròng vượt 700 tỷ USD.
(VNF) - Tại 1 đại lý du lịch ở Ấn Độ, lực lượng chức năng thu giữ nhiều tài sản giá trị, gồm: 13 tỷ đồng tiền mặt, 313kg bạc, 6kg vàng, tổng trị giá hơn 48 tỷ đồng.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến nhiều dự án công nghệ được kỳ vọng cao nhưng không đạt được kết quả như mong đợi. Từ robot hình người, trí tuệ nhân tạo đến xe điện và tiền điện tử, một số sản phẩm đã gặp khó khăn trong quá trình triển khai, trong khi những dự án khác chịu tác động từ chính trị, thị trường và phản ứng xã hội.
(VNF) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ghi thêm một “chiến thắng” nữa khi hàng loạt tập đoàn dược phẩm hàng đầu chấp nhận hạ giá thuốc tại thị trường Mỹ, đổi lại các ưu đãi về thuế
(VNF) - Sau thời kỳ tăng trưởng nóng, cổ phiếu Pop Mart bất ngờ lao dốc. Nhà đầu tư đang quan ngại về triển vọng của Labubu - nhân vật từng đưa hãng đồ chơi Trung Quốc này trở thành hiện tượng toàn cầu.
(VNF) - Theo công bố mới nhất từ Cơ quan Thể thao Thái Lan, tổng giá trị kinh tế do SEA Games 33 tạo ra đến thời điểm hiện tại dự kiến đạt mốc 12 tỷ baht, tương đương hơn 380 triệu USD (hơn 10 nghìn tỷ Việt Nam đồng).
(VNF) - Trung Quốc vừa phát hiện mỏ vàng dưới đáy biển đầu tiên của nước này, cũng là mỏ vàng dưới biển lớn nhất châu Á, đánh dấu bước đột phá quan trọng trong chiến lược đẩy mạnh thăm dò khoáng sản trên toàn quốc.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến những biến động dồn dập trong chính sách thuế đối ứng của Mỹ, khi các quyết định được ban hành, điều chỉnh rồi tạm hoãn liên tiếp trong thời gian ngắn, tạo nên một chuỗi mốc chính sách dày đặc hiếm thấy.
(VNF) - Trong suốt 2 thập kỷ, Đức và Trung Quốc từng được xem là một “cặp đôi kinh tế hoàn hảo”, cùng hưởng lợi lớn từ làn sóng toàn cầu hóa thương mại. Đức cung cấp máy móc, thiết bị công nghiệp mà Trung Quốc cần để sản xuất hàng tiêu dùng cho phần còn lại của thế giới. Nhưng trật tự đó đang đảo chiều. Trung Quốc ngày nay dường như không còn cần Đức như trước, trong khi Berlin lại muốn chấm dứt mối quan hệ phụ thuộc này.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Trung Quốc đã hạ lượng trái phiếu kho bạc Mỹ nắm giữ xuống mức thấp nhất kể từ năm 2008, trong khi tiếp tục gia tăng dự trữ vàng tháng thứ 13 liên tiếp.
(VNF) - Ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất kể từ năm 1995, trong bối cảnh lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm.
(VNF) - Sau khi kế hoạch sử dụng tài sản Nga thất bại, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) đã thống nhất cho Ukraine vay 90 tỷ euro (xấp xỉ 105 tỷ USD) từ ngân sách chung của khối.
(VNF) - TikTok được cho là đã ký các thỏa thuận ràng buộc để bán hơn 80% tài sản tại Mỹ cho một nhóm nhà đầu tư, nhằm tránh nguy cơ bị cấm hoạt động và chấm dứt tranh chấp kéo dài nhiều năm với chính phủ Mỹ.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Năm 2025 chứng kiến chuỗi leo thang thuế quan dữ dội nhất trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung. Từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, Washington liên tục tung ra các mức thuế mới kéo theo loạt biện pháp đáp trả mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các mốc thời gian dưới đây phác họa toàn bộ căng thẳng, từ những đợt thuế quan đầu tiên cho đến thỏa thuận đình chiến đạt được tại hội nghị APEC cuối tháng 10.
(VNF) - Cầu Tứ Liên không chỉ là một công trình giao thông đơn thuần mà còn được xác định là mắt xích quan trọng trong quy hoạch mở rộng không gian đô thị Hà Nội về phía Bắc sông Hồng.