Tỷ suất sinh trong kinh tế học là gì? Các loại tỷ suất sinh

Thanh Hằng - 22/11/2018 16:50 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Tỷ suất sinh (birth rate) là gì? Các loại tỷ suất sinh.

VNF
Tỷ suất sinh (birth rate) là tỷ lệ trẻ em sinh sống trong một năm tính trên 1000 dân. Tỷ suất sinh giảm ở các nước phát triển, nhưng tăng nhanh ở các nước đang phát triển, làm cho họ khó đáp ứng được nhu cầu của số dân ngày càng tăng.

Tỷ suất sinh là gì?

Tỷ suất sinh (birth rate) là tỷ lệ trẻ em sinh sống trong một năm tính trên 1000 dân. Tỷ suất sinh giảm ở các nước phát triển, nhưng tăng nhanh ở các nước đang phát triển, làm cho họ khó đáp ứng được nhu cầu của số dân ngày càng tăng. Có nhiều lý do dẫn tới tỷ suất sinh cao ở các nước đang phát triển: ở nông thôn cần có gia đình lớn để sản xuất đủ lương thực, thực phẩm và kiếm thêm thu nhập, đảm bảo cho sự tồn tại của gia đình; mọi người muốn có nhiều con để chăm sóc họ lúc về già do không có bảo hiểm xã hội; và không biết áp dụng biện pháp tránh thai. Ngoài ra do tiến bộ của ngành y tế, tỷ lệ chết của trẻ sơ sinh giảm cũng làm tỷ lệ sinh sống tăng lên. Khi các nước này đạt được trình độ phát triển cao hơn, tỷ suất sinh sẽ giảm và họ chuyển từ giai đoạn bùng nổ dân số như hiện nay sang giai đoạn ổn định dân số.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)

Các loại tỷ suất sinh

Tỷ suất sinh thô (CBR – Crude Birth Rate): được sử dụng rộng rãi trong dân số học, đó là tỷ số giữa số trẻ em được sinh ra trong năm so với số dân trung bình ở cùng thời gian ấy với đơn vị tính bằng phần nghìn.

Tỷ suất sinh thô được tính theo công thức : CBR = (Số trẻ em sinh ra trong năm / Tổng số dân trung bình của năm) * 1000

Trong công thức trên, số dân trung bình của năm được tính từ ngày đầu của năm (1 tháng 1) đến ngày cuối của năm (31 tháng 12). Số dân trung bình thường cũng có thể coi là số dân vào thời điểm giữa năm (1 tháng 7). Trị số của tỷ suất sinh thô có sự biến động theo thời gian và không gian, trị số này phụ thuộc vào nhiều yếu tố: cường độ của quá trình sinh đẻ, cơ cấu dân số theo độ tuổi, giới tính và cả tình hình hôn nhân. Vì vậy tỷ suất sinh thô chỉ là một khái niệm phản ánh gần đúng mức sinh thực tế nhưng có ưu điểm là đơn giản, dễ tính toán, dễ so sánh nên được dùng khá phổ biến. 

Tỷ suất sinh chung (GFR – General Fertility Rate): là tỷ suất thể hiện mối tương quan giữa số trẻ em sinh ra trong năm và còn sống so với số phụ nữ trung bình ở lứa tuổi sinh đẻ trong cùng thời gian đó. Đơn vị tính là phần nghìn.

GFR = (Số trẻ em sinh ra còn sống / Tổng số phụ nữ trung bình ở lứa tuổi sinh đẻ) * 1000

Trong công thức trên có vấn đề cần lưu ý là độ tuổi sinh đẻ của phụ nữ. Có hai quan niệm về độ tuổi sinh đẻ của phụ nữ: ở phần lớn các nước đều coi độ tuổi sinh đẻ của phụ nữ là từ 15 đến 49 tuổi; tuy nhiên ở các nước có mức sinh thấp lại coi độ tuổi này là từ 15 đến 44 tuổi. Tổng số phụ nữ trung bình ở độ tuổi sinh đẻ là con số được tính vào thời điểm giữa năm (1 tháng 7).

Tỷ suất sinh chung phản ánh mức sinh chính xác hơn tỷ suất sinh thô và giữa hai tỷ suất này có mối liên hệ như sau: CBR = GFR * k

Trong đó k là hệ số thể hiện số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15 – 49 tuổi hoặc 15-44 tuổi) so với tổng số dân. Hệ số k thường dao động trong khoảng từ 20 – 30%. Nói chung tỷ suất sinh chung phụ thuộc vào cơ cấu tuổi của phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi (hoặc 44). Mức sinh ở tuổi 15 hầu như không đáng kể, ở độ tuổi 20 30, mức sinh đại trị số cao nhất, rồi dần dần giảm cho đến tuổi 49.

Tỷ suất sinh đặc trưng theo tuổi (ASBR : Age – specific Birth Rate): là đơn vị đo mức sinh chính xác hơn các tỷ suất kể trên.

Tỷ suất này được tính bằng tỷ số giữa trẻ em sinh ra trong năm và số phụ nữ theo từng nhóm tuổi tương ứng.

Trong việc nghiên cứu dân số học, người ta còn thường dùng trị số tổng tỷ suất sinh (TFR Total Fertility Rate) để thể hiện tổng tỷ suất sinh theo lứa tuổi của tất cả các khoảng cách tuổi.

Đây chính là trị số nói lên số trung bình về số con sinh ra còn sống trong cả cuộc đời của một phụ nữ. Trị số này hay được dùng và được coi là một đơn vị đo chính xác nhất vì nó vừa nói lên số con được sinh ra (trung bình) của một phụ nữ (trong suốt cả cuộc đời) đồng thời vẫn giữ được sự phân hóa mức sinh ở từng lứa tuổi (không phụ thuộc vào mức tử vong và những thay đổi về lứa tuổi). 

Cùng chuyên mục
M&A là gì? Lợi ích của M&A và các hình thức M&A phổ biến

M&A là gì? Lợi ích của M&A và các hình thức M&A phổ biến

Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?

TH True Milk và hành trình đầu tư trên đất Nga

TH True Milk và hành trình đầu tư trên đất Nga

20/06/23 09:39 (GMT+7)

(VNF) - Trong dòng chảy đầu tư ra nước ngoài của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, câu chuyện đầu tư của tập đoàn TH trên đất Nga là một điển hình cho khát vọng vươn mình, nắm lấy những cơ hội lớn của thị trường toàn cầu.

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh vị thế nhờ đầu tư ra nước ngoài

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh vị thế nhờ đầu tư ra nước ngoài

20/06/23 09:06 (GMT+7)

(VNF) - Song song với việc phát triển thị trường nội địa, công ty sữa hàng đầu Việt Nam tích cực tìm kiếm cơ hội đầu tư ra nước ngoài thông qua các chi nhánh nước ngoài và xuất khẩu.

Chủ tịch FPT: 'Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần'

Chủ tịch FPT: 'Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần'

14/05/23 22:51 (GMT+7)

(VNF) - Đánh giá năm 2023 sẽ là năm bản lề để tạo ra những thay đổi lớn trong giai đoạn tiếp theo, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình ví von rằng: “Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần”.

Để Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia

Để Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia

03/04/23 11:11 (GMT+7)

(VNF) - “Chúng tôi đang cụ thể hóa định hướng phát triển Măng Đen trở thành vùng du lịch sinh thái mang tầm cỡ quốc gia, gắn việc phát triển du lịch và các ngành kinh tế khác với việc phát triển cộng đồng dân cư, bảo vệ môi trường sinh thái bền vững và giữ gìn văn hóa đặc thù của địa phương. Quy hoạch đợt đầu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030”, ông Lê Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum thông tin.

Để Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu tư

Để Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu tư

31/03/23 11:16 (GMT+7)

(VNF) - Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các quy hoạch chung khác được phê duyệt là căn cứ quan trọng để địa phương kịp thời vận dụng và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 55/2022/QH15 Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa. Hoạt động trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời ký biên bản ghi nhớ hợp tác với nhiều tập đoàn lớn sắp tới một lần nữa khẳng định Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu

Luật sư Trương Thanh Đức: 'Nhìn nhận đúng về đấu giá đất'

Luật sư Trương Thanh Đức: 'Nhìn nhận đúng về đấu giá đất'

27/04/22 11:02 (GMT+7)

(VNF) - Không nên nhầm lẫn về nguyên tắc, mục tiêu và việc “làm giá” giữa “đấu giá” với “đấu thầu”, giữa “đấu giá quyền sử dụng đất” với “đấu giá quyền sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư”.

Ông Hoang D.Quan: “AFM muốn đi đầu thúc đẩy kinh tế xanh”

Ông Hoang D.Quan: “AFM muốn đi đầu thúc đẩy kinh tế xanh”

27/02/22 21:49 (GMT+7)

(VNF) - Ông Hoang D.Quan, Thành viên HĐQT Công ty Cổ phần quản lý quỹ Amber (AFM), cho biết với việc thành lập quỹ đầu tư xanh, AFM mong muốn sẽ trở thành đơn vị đi đầu tại Việt Nam trong việc thúc đẩy kinh tế xanh.

CEO Đoàn Hiếu Minh: 'Giá trị lớn nhất là những lời cảm ơn'

CEO Đoàn Hiếu Minh: 'Giá trị lớn nhất là những lời cảm ơn'

31/12/21 21:06 (GMT+7)

(VNF) - Sau 7 năm gắn liền với thương hiệu siêu xe Rolls-Royce, doanh nhân Đoàn Hiếu Minh bất ngờ tuyên bố chia tay với hãng xe này và thành lập Công ty cổ phần Y dược Ngũ Phúc Đường. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, Đoàn Hiếu Minh liên tục nhấn mạnh tới sứ mệnh tạo ra giá trị cho xã hội bằng cách giúp người khác chăm sóc tốt hơn cho sức khỏe bản thân và gia đình.

Mobile Money: Cú hích cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam?

Mobile Money: Cú hích cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam?

04/12/21 18:59 (GMT+7)

(VNF) - Mobile Money không chỉ dễ dàng giúp thay thế tiền mặt trong các giao dịch nhỏ lẻ hàng ngày, mà còn là phương tiện phù hợp để Chính phủ giải ngân trực tiếp các khoản trợ cấp, hỗ trợ an sinh xã hội đến từng người dân.

Phía sau hợp tác với Oxford của doanh nghiệp Việt Nam

Phía sau hợp tác với Oxford của doanh nghiệp Việt Nam

20/11/21 18:06 (GMT+7)

(VNF) - Trong hàng loạt kế hoạch hợp tác đầu tư, kinh doanh được ký kết nhân chuyến thăm châu Âu của Thủ tướng Phạm Minh Chính, gây bất ngờ nhất có lẽ là thương vụ tài trợ 155 triệu bảng Anh vào trường Linacre thuộc Viện Đại học Oxford của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo.

Gotec Land huy động 400 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất 10,5%/năm

Gotec Land huy động 400 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất 10,5%/năm

03/11/21 20:42 (GMT+7)

(VNF) - Tài sản bảo đảm của trái phiếu bao gồm toàn bộ bất động sản thuộc dự án bất động sản tại thành phố Biên Hòa, cùng với đó là toàn bộ cổ phần có giá trị 400 tỷ đồng của Gotec Land, tính theo mệnh giá.

Thao túng tiền tệ là gì?

Thao túng tiền tệ là gì?

17/12/20 10:52 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu thao túng tiền tệ là gì? Các tiêu chí định lượng để xác định một quốc gia thao túng tiền tệ.

Phương trình Slutzky là gì?

Phương trình Slutzky là gì?

02/01/19 15:04 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình Slutzky (Slutsky equation) là gì?

Phương trình sai phân là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

Phương trình sai phân là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

02/01/19 15:03 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình sai phân (difference equation) là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

Phân tích liên ngành là gì?

Phân tích liên ngành là gì?

02/01/19 15:03 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phân tích liên ngành (interindustrial analysis or inputs – outputs analysis) là gì?

Quỹ hưu trí là gì?

Quỹ hưu trí là gì?

02/01/19 15:03 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ hưu trí (pension fund) là gì? Phân loại các chương trình hưu trí.

Quỹ Phát triển châu Phi là gì?

Quỹ Phát triển châu Phi là gì?

02/01/19 15:02 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển châu Phi (Africa Development Fund) là gì?

Quỹ Tiền tệ A rập là gì?

Quỹ Tiền tệ A rập là gì?

02/01/19 15:02 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Tiền tệ A rập (Arab Monetary Fund) là gì?

Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập là gì?

Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập là gì?

02/01/19 15:01 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập (Arab Fund for Economic and Social Development) là gì?

Quỹ ổn định hối đoái là gì?

Quỹ ổn định hối đoái là gì?

02/01/19 15:01 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ ổn định hối đoái (Exchange Stabilization Fund) là gì?

Hệ số xác định điều chỉnh là gì?

Hệ số xác định điều chỉnh là gì?

02/01/19 15:00 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Hệ số xác định điều chỉnh (adjusted) là gì?

Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường là gì?

Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường là gì?

02/01/19 14:59 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường (market structure/conduct – performance schema) là gì?

Chính sách chống độc quyền không tùy nghi là gì? Ứng xử thị trường là gì?

Chính sách chống độc quyền không tùy nghi là gì? Ứng xử thị trường là gì?

02/01/19 14:57 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Chính sách chống độc quyền không tùy nghi (nondiscretionary or rule – based monoply policy ) là gì? Ứng xử thị trường là gì?

Phương trình tuyến tính là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính

Phương trình tuyến tính là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính

02/01/19 14:56 (GMT+7)

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình tuyến tính (linear equation) là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính

Tin khác
M&A là gì? Lợi ích của M&A và các hình thức M&A phổ biến

M&A là gì? Lợi ích của M&A và các hình thức M&A phổ biến

Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?

TH True Milk và hành trình đầu tư trên đất Nga

TH True Milk và hành trình đầu tư trên đất Nga

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh vị thế nhờ đầu tư ra nước ngoài

Ngành sữa Việt Nam đẩy mạnh vị thế nhờ đầu tư ra nước ngoài

Chủ tịch FPT: 'Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần'

Chủ tịch FPT: 'Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần'

Để Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia

Để Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia

Để Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu tư

Để Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu tư

Luật sư Trương Thanh Đức: 'Nhìn nhận đúng về đấu giá đất'

Luật sư Trương Thanh Đức: 'Nhìn nhận đúng về đấu giá đất'

Ông Hoang D.Quan: “AFM muốn đi đầu thúc đẩy kinh tế xanh”

Ông Hoang D.Quan: “AFM muốn đi đầu thúc đẩy kinh tế xanh”

CEO Đoàn Hiếu Minh: 'Giá trị lớn nhất là những lời cảm ơn'

CEO Đoàn Hiếu Minh: 'Giá trị lớn nhất là những lời cảm ơn'

Mobile Money: Cú hích cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam?

Mobile Money: Cú hích cho thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam?

Phía sau hợp tác với Oxford của doanh nghiệp Việt Nam

Phía sau hợp tác với Oxford của doanh nghiệp Việt Nam

Gotec Land huy động 400 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất 10,5%/năm

Gotec Land huy động 400 tỷ đồng trái phiếu, lãi suất 10,5%/năm

Thao túng tiền tệ là gì?

Thao túng tiền tệ là gì?

Phương trình Slutzky là gì?

Phương trình Slutzky là gì?

Phương trình sai phân là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

Phương trình sai phân là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân

Phân tích liên ngành là gì?

Phân tích liên ngành là gì?

Quỹ hưu trí là gì?

Quỹ hưu trí là gì?

Quỹ Phát triển châu Phi là gì?

Quỹ Phát triển châu Phi là gì?

Quỹ Tiền tệ A rập là gì?

Quỹ Tiền tệ A rập là gì?

Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập là gì?

Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập là gì?

Quỹ ổn định hối đoái là gì?

Quỹ ổn định hối đoái là gì?

Hệ số xác định điều chỉnh là gì?

Hệ số xác định điều chỉnh là gì?

Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường là gì?

Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường là gì?

Chính sách chống độc quyền không tùy nghi là gì? Ứng xử thị trường là gì?

Chính sách chống độc quyền không tùy nghi là gì? Ứng xử thị trường là gì?

Phương trình tuyến tính là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính

Phương trình tuyến tính là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính