Theo quy định tại Nghị định 130 năm 2020 của Chính phủ, hình thức xác minh tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức sẽ được cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập tổ chức lựa chọn ngẫu nhiên người được xác minh thông qua bốc thăm hoặc sử dụng phần mềm máy tính.
Triển khai quy định này, hiện nay, Hà Nội, Đà Nẵng và một số địa phương khác đang thực hiện việc bốc thăm hoặc sử dụng phần mềm máy tính để xác minh tài sản, thu nhập. Theo đó, việc xác minh tài sản, thu nhập chủ yếu thực hiện đối với cán bộ, công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý.
Phóng viên VOV phỏng vấn Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội về nội dung này.
PV: Không kiểm soát được tài sản thì không thể chống tham nhũng. Đây là một tiền đề quan trọng nhưng kiểm soát tham nhũng chưa bao giờ là chuyện đơn giản. Việc bốc thăm chọn đối tượng xác minh tài sản liệu rằng có tăng tính tự giác, trung thực trong việc kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức không, thưa ông?
Ông Nguyễn Sĩ Dũng: Có lẽ cũng là một cách để thúc đẩy việc trung thực trong kê khai tài sản. Bởi vì bốc thăm sẽ không có cơ sở gì để tránh việc mình không trúng thăm cả, đây là xác suất có thể bốc trúng thăm để kiểm tra nhưng cũng có thể là không. Nhưng chuyện bốc thăm hay sử dụng phần mềm máy tính để chọn là chuyện may rủi. Vì vậy, cán bộ phải kê khai thế nào đó bởi có thể sẽ bị kiểm tra.
Rõ ràng, việc này thực chất vẫn có tính răn đe, cảnh tỉnh. Cái quan trọng hơn của việc bốc thăm bảo đảm tính công bằng. Bởi vì cán bộ, công chức, viên chức của ta là 2,8 triệu người, số ít người có chức, quyền mà chủ yếu là không có chức, quyền. Với số lượng lớn như vậy thì không thể nào kiểm tra tất cả vì không có đủ nguồn lực để làm, vì vậy, phải kiểm tra một số người để răn đe nhiều người phải trung thực.
Do đó, tốt hơn hết là lựa chọn bốc thăm hoặc chọn ngẫu nhiên theo phần mềm. Còn nếu tổ chức quyết kiểm tra anh này, anh kia thì có thể tham nhũng sẽ xảy ra ở đây, người nào thân thiết, “quà cáp” thì sẽ không kiểm tra.
Nếu định kiểm tra số lượng lớn như vậy thì buộc phải bốc thăm thì sẽ công bằng hơn và tạo áp lực cũng tốt hơn.
PV: Có ý kiến lo ngại rằng việc bốc thăm ngẫu nhiên có thể bỏ lọt cán bộ tham nhũng và có khi người tham nhũng thật sự lại “thoát” nhờ may mắn, còn người được xác minh thì lại chẳng có gì để xác minh. Ông nghĩ sao về điều này?
Ông Nguyễn Sĩ Dũng: Chuyện bốc thăm là may rủi nhưng hiệu ứng của nó vẫn tích cực ở chỗ làm sao anh biết bốc thăm thì anh sẽ không trúng mà kê khai không trung thực. Rõ ràng, rủi ro nằm ở đây và có tính răn đe để cán bộ khai trung thực.
Tôi nghĩ bốc thăm để giám sát, kiểm tra nhằm thúc đẩy cán bộ kê khai trung thực. Còn khi đã bốc thăm thì có người sẽ “thoát”. Nhưng rõ ràng đây là phương án đạt được 2 yêu cầu khả thi, bởi vì 2,8 triệu người thì làm thế nào kiểm tra, kiểm soát hết vì không có đủ nguồn lực và thời gian để làm. Còn bốc thăm thì sẽ tạo được tính răn đe để cán bộ khai trung thực và cũng đảm bảo công bằng hơn.
PV: Như ông vừa nêu chủ trương bốc thăm sẽ khiến cán bộ phải dè chừng và trung thực hơn, thế nhưng, điều quan trọng hơn là việc kiểm tra, giám sát có trung thực không, thưa ông?
Ông Nguyễn Sĩ Dũng: Quả thực là như vậy. Ở đây có vấn đề một là nghiêm túc, hai là kỹ năng. Bởi đây là việc không phải quá dễ, bây giờ có những quy định của pháp luật xung đột với nhau và không dễ gì vượt qua các quy định.
Ví dụ tài khoản ngân hàng của bất cứ khách hàng nào đều là bí mật và được luật quy định. Vậy chúng ta có quyền kiểm tra tài khoản của ai đó không? Rõ ràng, nếu người có quyền kiểm tra thì sẽ xung đột với quy định bảo vệ khách hàng của ngân hàng.
Như vậy, có nhiều quy định xung đột và áp dụng pháp luật thế nào là điều hoàn toàn không dễ. Vậy người làm công tác xác minh tài sản của cán bộ phải là người có năng lực, trung thực, khách quan, công tâm bởi vì có thể người đi kiểm tra có mối quan hệ với người được kiểm tra, thậm chí cơ quan kiểm tra có thể bị thao túng.
PV: Vấn đề đặt ra là làm sao việc sử dụng và vận hành phần mềm máy tính đảm bảo chất lượng và không có sự can thiệp, tác động của con người, đảm bảo minh bạch trong quá trình thực hiện bốc thăm ngẫu nhiên xác minh tài sản?
Ông Nguyễn Sĩ Dũng: Cái gì cũng có rủi ro. Rủi ro trong bốc thăm là có thể sẽ “ra tín hiệu” cho người quen biết để không bốc vào lá thăm có “tín hiệu” đó.
Còn sử dụng phần mềm cũng có thể thao túng được, nhưng chỉ có chuyên viên kỹ thuật cao cấp về máy tính mới có thể làm điều này, còn người sử dụng phần mềm không can thiệp vào được, nên tính khách quan tương đối cao. Nếu chuyên viên kỹ thuật và người vận dụng phần mềm là 2 người khác nhau thì hoàn toàn đảm bảo được yếu tố khách quan. Tuy nhiên, rủi ro có thể xảy ra nếu có sự móc ngoặc với chuyên gia kỹ thuật viết phần mềm, song rủi ro này không nhiều.
PV: Theo ông cần xây dựng cơ chế kiểm soát tài sản, thu nhập của tất cả cán bộ, công chức lẫn người thân của họ như thế nào cho hiệu quả. Vì thực tế hiện nay, nhiều trường hợp cán bộ, công chức kê khai tài sản không trung thực, tẩu tán tài sản hoặc chuyển dịch tài sản cho người khác nhằm né việc kê khai hoặc thu hồi tài sản tham nhũng của các cơ quan tiến hành tố tụng?
Ông Nguyễn Sĩ Dũng: Muốn kê khai tài sản bảo đảm và giám sát được việc này thì chúng ta chỉ làm đối với một số người. Còn nếu giám sát số lượng lớn cán bộ, công chức thì không có đủ năng lực và điều kiện. Ai giám sát? Bộ phận giám sát bao nhiêu người, năng lực, kỹ năng như thế nào?
Do đó, điều đầu tiên là phải tập trung kê khai và áp đặt chế độ kê khai tài sản đối với những người có chức, có quyền, đặc biệt là những người có quyền phân bổ nguồn lực của đất nước, như cấp đất, phê duyệt dự án, tài nguyên đất đai, khoáng sản; những người có quyền phân bổ các nguồn lực, các dự án đầu tư công, tiền ngân sách… Đó là những người có quyền lực và có thể dùng quyền lực để tham nhũng. Còn những công chức, viên chức phía dưới cũng có thể xảy ra tham nhũng nhưng để xác lập ưu tiên thì ưu tiên thấp hơn, bởi nếu có tham nhũng thì chỉ là tham nhũng vặt.
Hàng nghìn tỷ đồng, thậm chí là hàng chục nghìn tỷ tham nhũng vẫn chưa chống được mà tập trung chống tham nhũng vặt thì rõ ràng việc xác lập ưu tiên ở đây là sai. Do vậy, trước tiên là xác lập ưu tiên đúng đối tượng, tập trung vào những người có chức, có quyền phân bổ nguồn lực, có quyền ban bố chính sách.
Những người đó nên công khai bản kê khai, bởi bản kê chỉ có ý nghĩa nếu công khai, còn nếu không công khai thì không ai dám soi mói những người có chức, có quyền như vậy cả. Cùng với đó phải có công cụ để công khai và chấp nhận sự công khai.
Ở đây cũng có hiện tượng tẩu tán tài sản cho con cháu, cho đệ tử, người thân. Vì vậy, đối với những người có khả năng tham nhũng lớn thì phải kê khai cả vợ, con, người thân, vòng kê khai phải rộng hơn dựa trên tính quan trọng của chức tước và vị trí của họ.
PV: Rõ ràng không kiểm soát được tài sản thì không thể chống tham nhũng, thưa ông?
Ông Nguyễn Dĩ Dũng: Đây chỉ là một điều kiện để chống tham nhũng. Muốn chống tham nhũng thì phải đạt 4 yêu cầu: một là không không thể tham nhũng. Cán bộ kê khai tài sản để sau này không thể tham nhũng bởi vì tài sản nếu phát sinh thêm thì phải giải trình được. Tuy nhiên, kê khai chỉ là một điều kiện, ngoài ra chi tiêu phải qua tài khoản, không tiêu tiền mặt.
Thứ hai, để không dám tham nhũng thì khi phát nhũng bị phát hiện thì phải xử lý thật nghiêm. Việc “đốt lò” mà Tổng Bí thư đang thúc đẩy cũng chính là nhằm mục đích để không dám tham nhũng.
Thứ ba, để không cần tham nhũng thì lương của công chức, người nắm giữ quyền lực công phải đủ sống. Nếu họ không đủ sống thì rất khó chống được tham nhũng.
Và cuối cùng là không cần tham nhũng, làm sao thúc đẩy sự liêm chính, đạo đức, tự trọng và những giá trị của con người, làm sao khi cầm phong bì thì họ phải đỏ mặt.
Vì vậy, không chỉ kê khai tài sản mà cần phải thúc đẩy 4 lĩnh vực trên thì mới chống được tham nhũng.
Xin cảm ơn ông!
Tags:
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
