Luật sư, chuyên gia Nguyễn Trần Bạt chia sẻ thêm về diễn biến, nguy cơ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.
- Thưa ông, nguyên nhân cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung được nhắc nhiều, song nguyên nhân chính vẫn là Mỹ không hài lòng với hàng hóa Trung Quốc làm nhái dựa trên những sản phẩm sở hữu trí tuệ của Mỹ hoặc hàng nhập từ Mỹ?
Cái mà Tổng thống Trump đang nói là nói về sự ăn cắp các tài sản có chất lượng trí tuệ của người Mỹ. Việc lấy trộm các sáng chế, các mẫu hàng hóa là một vấn đề nhức nhối thường xuyên trong đấu tranh thương mại giữa phương Tây và Trung Quốc.
Trong tất cả các buôn bán thì giá cả là yếu tố cạnh tranh số một, tính thêm tiền công nghệ thì lập tức giá tăng vọt lên, không còn sức hấp dẫn thương mại nữa. Cho nên đây là các động cơ, động lực nhất định khuyến khích vi phạm các quyền sở hữu trí tuệ ở các nước đang phát triển.
Vi phạm các quyền sở hữu trí tuệ là một vấn đề có thật và rất nghiêm trọng trong giao lưu thương mại toàn cầu.
- Nhiều người nói chúng ta hưởng lợi khi thay Trung Quốc xuất hàng vào Mỹ. Tuy nhiên, có người nói ảnh hưởng khá tiêu cực về cuộc chiến này?
Không nên nói chúng ta có lợi ích trong cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Trong xung đột giữa người này và người kia, tìm kiếm lợi ích là cách không chính đáng, không được hoan nghênh ở bất kỳ mức độ nào, nền văn hóa nào.
Trên báo chí chúng ta nói về chuyện tìm cách tránh các thất thiệt do xung đột thương mại gây ra thì đúng. Chúng ta bảo vệ quyền lợi của mình để tránh các thất thiệt bằng cách nghiên cứu nó.
Cái gì mà Trung Quốc không bán được ở Mỹ nữa thì liệu họ có bán ở Việt Nam không? Quá trình thương mại quốc tế vận hành theo quy luật bình thông nhau, nước ở chỗ có thế năng cao sẽ tràn ra chỗ có thế năng thấp.
- Nhưng sức mua của người Việt Nam chắc chắn là không bằng người Mỹ, vì vậy lo ngại hàng chuẩn như hàng Trung Quốc xuất vào Mỹ sẽ không đến Việt Nam mà chỉ có hàng rẻ tiền của Trung Quốc vào Việt Nam?
Không hẳn vậy, người Hà Nội cách đây 30 năm chỉ mua được hàng Quảng Tây thôi, nhưng 20 năm trở lại thì hàng Quảng Đông đã bắt đầu đến Hà Nội, 10 năm gần đây thì hàng Thượng Hải đã đến Hà Nội. Hàng bán ở Hà Nội và ở Sài Gòn cũng có sự khác nhau.
Hàng hóa Trung Quốc không bán sang Mỹ không phải chỉ đến Việt Nam, nó còn có thể được bán sang Hồng Kông, Nhật Bản, EU… Về nguyên tắc hàng hóa không bán được sang Mỹ thì nó có thể tràn sang chỗ có thể tràn sang được, trong đó có Việt Nam.
Có những thứ hàng hóa tràn đến Việt Nam có thể làm ngăn cản việc sản xuất hàng hóa của Việt Nam, vì giá thành sản xuất của Việt Nam cao hơn.
Hàng hóa cùng chất lượng mà rẻ hơn thì nó sẽ bóp chết hàng hóa cùng chất lượng và chủng loại nhưng giá thành sản xuất cao hơn. Chắc chắn là chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc ảnh hưởng đến nền sản xuất Việt Nam, ảnh hưởng đến thị trường Việt Nam.
- Theo ông phải làm thế nào để giảm ảnh hưởng hóa của họ sang Việt Nam?
Chúng ta cũng có thể có ảnh hưởng ngược trở lại bởi tất cả các hiệp định thương mại song phương đều có các hàng rào kỹ thuật để cân bằng lợi ích. Quy luật của thị trường tư do chính là họ có quyền bán hàng sang mình, người Trung Quốc cũng có các quyền như vậy.
Tuy nhiên, phải đặt vấn đề là chúng ta có đủ khả năng, có đủ uy lực để đánh thuế như ông Trump đối với hàng hóa Trung Quốc không? Điều ấy chắc là khó.
Trong cuộc chơi này chúng ta phải khôn ngoan, việc tìm kiếm các lợi ích cụ thể trong điều kiện toàn cầu hóa đòi hỏi phải có các cơ quan điều tra thật sự chuyên nghiệp.
- Nhiều người nói đến hiện tượng thời gian qua sản phẩm Trung Quốc đội lốt "Made in Vietnam" để xuất sang Mỹ. Đây là một mối lo lớn, ông bình luận gì về vấn đề này?
Tất cả những kẻ làm ăn không chuyên nghiệp đều tưởng rằng có thể làm như thế, cái lợi trước mắt của các nhà đầu tư Trung Quốc là bỏ vốn vào đây để sản xuất hàng ở Việt Nam và xuất sang Mỹ.
Không làm thế được, toàn cầu hóa là sử dụng của nhau dựa trên sự tôn trọng các quyền sở hữu trí tuệ. Người Mỹ không ngăn cấm hàng hóa Trung Quốc nhưng phải rõ ràng về mặt sở hữu trí tuệ thì mới xác lập được sự cân bằng thương mại.
Trung Quốc có định nghĩa nước Mỹ là nước phát triển lớn nhất và Trung Quốc là nước đang phát triển lớn nhất.
Khi tự nhận mình là nước đang phát triển có nghĩa là anh đi sau và quyền đầu tiên anh bị hạn chế là quyền sử dụng các tài sản sở hữu trí tuệ, anh phải trả tiền cho kẻ đi trước, không thể xâm phạm các quyền của kẻ đi trước.
Tất cả các hãng dược lớn nhất ở trên thế giới này đều là của các nước phương Tây, các nước đang phát triển muốn sản xuất loại thuốc ấy đều phải mua bản quyền.
Việc mua bản quyền làm cho các nước đi sau mất đi ưu thế của một kẻ có nguồn lao động giá rẻ. Dù gì thì anh cũng phải trả tiền cho người biết trước, phát hiện ra trước. Đấy chính là vấn đề gay go nhất của tự do thương mại trên toàn thế giới hiện nay.
- Nếu để người Trung Quốc gắn mác "Made in Vietnam" vào hàng hóa của họ thì chúng ta có thể bị Mỹ kiện, thậm chí Mỹ có thể đối xử với Việt Nam y như họ đã làm với Trung Quốc. Theo ông nguy cơ ấy có lớn không?
Họ đã làm đối với nhôm và thép Việt Nam rồi. Chúng ta là nền kinh tế nhỏ nên phải suy tính, tỉnh táo trong điều hành chính sách, ngăn ngừa nguy cơ. Cần bảo vệ hàng Made in Vietnam bằng mọi giá, chống kẻ cơ hội.
- Theo dự đoán của ông Mỹ sẽ tiếp tục áp các chính sách thuế đối với các hàng hóa công nghệ của Trung Quốc, thậm chí có thể trừng phạt các hàng hóa dịch vụ như tài chính ngân hàng, đặc biệt là công nghệ?
Tôi chưa biết và chưa nói được, đôi khi nó lệ thuộc vào tâm lý của Tổng thống Trump và ông Tập Cận Bình. Nếu cuộc xung đột này chỉ dừng ở xung đột thương mại, xác lập lại sự cân bằng thương mại thuần túy thì có mấy trăm tỷ đô la nữa ông Trump phạt nốt thì thôi.
Nhưng đấy có phải là tất cả nội dung của sự va chạm giữa Mỹ và Trung Quốc không? Tôi nghĩ không!
Sự cấm vận kỹ thuật và công nghệ rất có thể trở thành nội dung mới, mà Trung Quốc đang phát triển rất cần công nghệ. Nếu để dẫn đến trạng thái cực đoan hơn là trừng phạt hay cấm vận công nghệ thì nền sản xuất Trung Quốc phải coi chừng.
Về thương mại, anh không bán hàng được ở chỗ này thì anh mang bán chỗ khác hoặc sản xuất bớt đi, nhưng không có công nghệ sản xuất được nữa là chết. Ví dụ người ta nói 70% con chip sử dụng trong các thiết bị thế hệ công nghệ mới ở Trung Quốc phải mua của Mỹ.
Cấm vận là cách mà ngay cả khi anh mua một cách chính đáng họ cũng không bán. Cấm ăn cắp công nghệ đã đành, nhưng ngay cả việc mua đàng hoàng cũng không bán thì hết sức nguy hiểm.
- Không phải đến khi có xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc về thương mại thì nền kinh tế Trung Quốc mới xuất hiện yếu kém, mà các doanh nghiệp của Trung Quốc đã phá sản khá nhiều, đặc biệt là các doanh nghiệp sử dụng công nghệ cũ?
Sự bộc lộ các yếu kém kinh tế là một ưu thế của Trung Quốc vì nó đang phát triển. Nếu không có gì yếu kém thì có nghĩa là không có kinh tế. Tất cả các nền kinh tế đều có các điểm yếu kém, kể cả Mỹ.
Nếu kinh tế Mỹ không yếu kém thì tại sao nước Mỹ lại mất đi công bằng thương mại thông thường đối với tất cả các quốc gia họ quan hệ, tại sao Tổng thống Trump lại buộc phải xóa bỏ những cam kết cũ trong Hiệp định thương mại Bắc Mỹ?
Bởi vì nước Mỹ đã bất cẩn trong các cam kết được xây dựng vào thời điểm đầu những năm 1990. Sau một thời gian họ nhận thấy rằng trong khi ký các cam kết của đầu những năm 1990 mình đã "hố" vì không hình dung ra tương lai phát triển của các quan hệ kinh tế nên họ muốn sửa.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
