- Ông được xem là một trong những "đại sứ đầu tư" của Việt Nam trong hai thập kỷ qua. Câu chuyện đó đã được bắt đầu như thế nào?
Ông Don Lam: Tôi may mắn được tham gia vào các hoạt động xúc tiến đầu tư của Việt Nam ngay từ giai đoạn đầu. Hai mươi năm trước, tôi làm việc cho Công ty kiểm toán PriceWaterhouseCooper (PwC). Lúc đó, tôi được tham gia các chuyến công tác nước ngoài của lãnh đạo TP. HCM để huy động vốn đầu tư cho thành phố.
Sau này, khi thành lập VinaCapital, tôi cũng có thêm khá nhiều cơ hội tham gia các đoàn xúc tiến đầu tư của các bộ, ngành… Về câu chuyện đi huy động vốn nước ngoài, khi đó một nghiên cứu có đưa ra con số là nếu huy động 1 triệu USD vào Việt Nam thì sẽ trực tiếp và gián tiếp tạo ra được 1.000 việc làm, công ty nào đó đầu tư 10 triệu USD thì 10 ngàn người được hưởng lợi. Gọi vốn thành công sẽ đem lại ảnh hưởng tích cực rất lớn, nhưng thời điểm đó Việt Nam còn nghèo, nguồn vốn trong nước rất hạn chế nên bắt buộc phải kêu gọi nước ngoài.
Khi đó, tôi mới về nước và rất trăn trở phải đóng góp cho Việt Nam thế nào. Nếu chỉ làm việc cho một công ty kiểm toán (PwC) thì đóng góp không được nhiều. Mặt khác, PwC có văn phòng đại diện hầu như ở tất cả các thành phố lớn trên thế giới. Do đó, với quan hệ của PwC thì việc sắp xếp các cuộc làm việc, họp hành với các nhà đầu tư nước ngoài rất thuận lợi.
- Trong giai đoạn đầu, làm thế nào để thuyết phục các nhà đầu tư nước ngoài khi mà các điều kiện của Việt Nam vẫn còn rất kém thuyết phục?
Tôi đóng vai trò kết nối với tâm thế là người Việt Nam khi giới thiệu các nhà đầu tư nước ngoài. Việc giới thiệu, kết nối không khó lắm, nhưng ban đầu chúng ta thực hiện chưa được chuyên nghiệp, mới dừng ở việc quảng bá chung chung cho nhà đầu tư biết Việt Nam.
Càng về sau, công việc này càng chuyên nghiệp hóa thêm, như việc quảng bá tại các diễn đàn đầu tư lớn. Tiếp theo là sắp xếp một số cuộc phỏng vấn các cơ quan báo chí, truyền thông hàng đầu của nước sở tại để họ đăng tải, phát sóng về kinh tế và môi trường đầu tư Việt Nam để hiệu quả quảng bá cao hơn.
Tiếp theo nữa là sắp xếp một số buổi thảo luận giữa một số lãnh đạo, nhà đầu tư, doanh nghiệp lớn ở nước đó với lãnh đạo của Việt Nam, vì được gặp và nghe trực tiếp từ các lãnh đạo quốc gia giúp doanh nghiệp tin tưởng hơn nhiều vào Việt Nam. Các chủ tịch hay tổng giám đốc các tập đoàn lớn thường không tham dự hết các hội thảo, diễn đàn quy mô vài trăm người, nhưng mời họ ăn trưa cùng lãnh đạo cấp cao của Việt Nam thì chắc chắn họ sẽ tham gia, từ đó hiệu quả cũng hơn hẳn.
Tôi nhớ trong một chuyến đi xúc tiến đầu tư, tôi gặp lãnh đạo một tập đoàn lớn ở châu Âu, mời ông ăn trưa với lãnh đạo phái đoàn Việt Nam. Sau đó, ông ấy mới nói rằng nếu không có buổi gặp trực tiếp khoảng 2 tiếng hôm nay thì chắc ông sẽ không bao giờ suy nghĩ tới việc thành lập một công ty sản xuất ở Việt Nam.
Khi đó, họ rất muốn đầu tư vào Đông Nam Á, nhưng trong mường tượng của họ chỉ có Philipines, Malaysia, Thái Lan là chính, không bao giờ nghĩ đến Việt Nam. Quyết định của tập đoàn này đầu tư vào Việt Nam đã bắt đầu từ buổi ăn trưa đó, khi vị chủ doanh nghiệp kia được nghe từ chính lãnh đạo Việt Nam về chính sách cởi mở của Chính phủ.
- Có ý kiến cho rằng 30 năm qua chính sách mở cửa của Việt Nam đối với đầu tư nước ngoài được tiến hành khá "nhỏ giọt", mỗi năm mở ra một chút. Bây giờ nhìn ngược lại, ông có cho rằng lẽ ra có những thời điểm chúng ta phải mở nhanh hơn?
Tôi cho rằng việc mở cửa dần dần qua 30 năm như vậy giúp hạn chế các xáo trộn đột ngột trong hệ thống chính sách. Một phần lý do của việc cải tổ chưa nhanh là bởi chúng ta chưa có nhiều kinh nghiệm và qua mỗi lần đều tích lũy, cập nhật thêm.
Tuy vậy, hiện nay các nước láng giềng như Thái Lan và Singapore đánh giá khá tốt về Việt Nam, kinh tế phát triển nhanh và có nền tảng bền vững. Bước tiếp theo là quan trọng nhất, bởi Việt Nam đang ở mức thu nhập trung bình và cần rất nhiều các nghiên cứu định hướng và đề xuất cập nhật chính sách để đưa đất nước bứt phá lên vùng thu nhập cao hơn.
- Đầu tư nước ngoài lâu nay vẫn được hiểu theo nghĩa hẹp là đầu tư trực tiếp. Là người tham gia xúc tiến đầu tư trực tiếp lẫn đầu tư gián tiếp, quan điểm của ông về vấn đề này thế nào?
Tác động của vốn đầu tư nước ngoài đối với Việt Nam là rất lớn. Gần đây thị trường phát triển hơn, người ta mới nghĩ là nếu đầu tư nước ngoài vào Việt Nam nhiều quá thì sẽ thâu tóm các công ty Việt Nam, hay mua đi bán lại. Anh yếu thì người ta mới mua để tái cơ cấu, để phát triển mạnh hơn.
Về lâu dài, vốn đầu tư là tốt, nước ngoài hay trong nước không quá quan trọng, có đầu tư thì mình mới kiến tạo tương lai được. Có một điều tôi muốn nhấn mạnh là hình như thị trường còn chưa hiểu rõ lắm về đầu tư gián tiếp. Đa phần người Việt Nam nghĩ đầu tư trực tiếp là chủ yếu, nhưng đầu tư gián tiếp cũng rất quan trọng, vì nguồn vốn này đưa dài hạn vào công ty Việt Nam là chính.
Như VinaCapital làm đầu tư gián tiếp, hơn 90% là vào các công ty Việt Nam. Thương vụ đầu tiên là mua cổ phần của Kinh Đô. Lúc đó Kinh Đô cần tiền của chúng tôi để phát triển các nhà máy bao bì để tăng chất lượng mẫu mã của bánh kẹo.
Vốn của chúng tôi là dài hạn, trong khi hầu hết ở Việt Nam là vốn vay ngắn hạn 12 tháng. Thành ra trong mười mấy năm, tiền của chúng tôi đầu tư vào đã giúp Kinh Đô phát triển rất nhiều.
Hay năm 2016, chúng tôi đầu tư vào An Cường, một công ty sản xuất và xuất khẩu ván gỗ công nghiệp cho nội thất, họ rất cần vốn để xây dựng hệ thống công nghệ mới, nhà máy mới để chuẩn bị cạnh tranh với nhiều công ty khác trên toàn cầu. Vậy họ cần vốn lâu dài chứ làm sao vốn ngắn hạn được.
Một ví dụ khác là Yeah1, một công ty công nghệ chúng tôi đã đầu tư vào đó khoảng 7-8 năm. Lúc mới đầu tư đó chỉ là một start-up, nhưng bây giờ đó là một trong các mạng nội dung đa kênh của Youtube, Yeah1 đứng số 1 châu Á, số 7 toàn thế giới. Chúng ta phải rất tự hào khi một công ty Việt Nam đạt được thành quả như vậy.
- Hiện nay, theo ghi nhận của ông, các nhà đầu tư nước ngoài lo lắng gì nhất ở Việt Nam?
Điều họ cần nhất là kinh tế vĩ mô của Việt Nam ổn định. Về chính trị, nhà đầu tư rất yên tâm nếu so với những biến động tại Thái Lan, Philippines hay Malaysia. Tuy nhiên về kinh tế vĩ mô thì có những thời gian lạm phát tăng cao, tiền đồng mất giá, lãi suất tăng mạnh... khiến cho các nhà đầu tư nước ngoài lâu dài lo ngại nhất. Họ cần sự vững chắc để quyết định có đầu tư lâu dài 10 năm – 20 năm hay không.
Điều đáng mừng là sau khủng hoảng kinh tế toàn cầu, tôi thấy kinh tế Việt Nam khá ổn định trong 3-4 năm nay. Chúng ta cần giữ được sự ổn định đó, đừng để lạm phát cao trở lại, chính sách tiền tệ cũng không nên thay đổi thường xuyên.
- Giả sử ông được quyền quyết định thì ông sẽ thực hiện chính sách gì để thúc đẩy vốn đầu tư nước ngoài cả trực tiếp lẫn gián tiếp để thúc đẩy nền kinh tế?
Theo tôi ngành nào mà không "nhạy cảm" thì cứ mạnh dạn mở cửa đi. Có nhiều ngành chúng ta cứ nói sẽ mở hết nhưng chưa thấy thực hiện. Như y tế, viễn thông… tôi không thấy mở ra sẽ có vấn đề gì. Có thêm nguồn vốn vào thì chúng ta mới phát triển ngành đó mạnh lên.
Tiến trình cổ phần hóa cũng cần được thúc đẩy một cách thực chất. Hiện tại mỗi công ty nhà nước IPO chỉ bán 5-10%, tôi cho là không ổn, vì như vậy chỉ có người mua lẻ thôi. Muốn đạt giá trị tốt thì phải bán với lượng lớn, vài chục phần trăm.
Tóm lại, nếu không phải là ngành có điều kiện thì cứ mở cửa để phía tư nhân tham gia, không kể trong hay ngoài nước. Hiện tại Việt Nam đã có một số doanh nghiệp phát triển lớn và rất thành công, và nếu muốn có them nhiều doanh nghiệp lớn thì cần cổ phần hóa mạnh mẽ. Nền kinh tế cũng được lợi trong dài hạn.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
Cụm chung cư Ngô Gia Tự (phường Vườn Lài, TP. HCM) được xây từ năm 1968 và hiện xếp loại D. Đến nay, việc tháo dỡ để xây mới vẫn dang dở, dự án cũng chưa có nhà đầu tư.
