Cuộc chiến xe điện: Khi các ‘lão làng’ tụt hậu, Trung Quốc thừa thắng xông lên
Đăng Phạm -
30/09/2023 00:19 (GMT+7)
(VNF) - Trong cuộc đua xe điện nhằm định hình lại ngành công nghiệp ô tô toàn cầu, Trung Quốc hiện đang tăng tốc dẫn đầu. Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu và Mỹ, những quốc gia thống trị trong nhiều thập kỷ, đang bị tụt lại phía sau.
Ô tô điện BYD tại cảng Taicang ở tỉnh Giang Tô, phía đông Trung Quốc.
Khi các lão làng đuối sức
Năm 1913, dây chuyền lắp ráp di động của Henry Ford, nhà sáng chế và người sáng lập thương hiệu Ford Motor, đã thay đổi ngành sản xuất ô tô toàn cầu. Sự đổi mới đột phá của Ford đã giảm đáng kể thời gian lắp ráp một chiếc ô tô, cho phép sản xuất hàng loạt và hạ giá thành của sản phẩm.
Hơn một thế kỷ sau, ngành sản xuất ô tô cũng đang trải qua một cơn địa chấn tương tự. Nhưng giờ đây, Ford Motor đang chật vật để bắt kịp thời thế thay vì dẫn đầu.
Sản xuất xe điện với những thay đổi cơ bản trong công nghệ và quy trình lắp ráp đã khiến các nhà sản xuất ô tô lâu đời như Ford và các đối thủ như Toyota và Volkswagen phải chạy đua để thích ứng với cách thức sản xuất mới và chi phí đầu tư khổng lồ. Nhưng đáng tiếc thay, những “lão làng” xe hơi này vẫn kém xa hãng xe điện Tesla của tỷ phú Elon Musk và một loạt đối thủ cạnh tranh mới từ Trung Quốc, bao gồm BYD và Xpeng.
Thế giới cần xe điện giá cả phải chăng hơn bao giờ hết vì ô tô điện sẽ đóng vai trò then chốt trong việc giúp các quốc gia cắt giảm ô nhiễm do tình trạng nóng lên toàn cầu. Nhưng liệu các nhà sản xuất ô tô ở châu Âu và Mỹ, nơi các chính phủ đã có kế hoạch cấm hoặc hạn chế việc bán xe chạy bằng khí đốt và dầu diesel, có thể vượt qua thách thức này hay không.
Ông Gene Munster, đối tác quản lý của công ty đầu tư mạo hiểm Deepwater Asset Management, cho biết: “Cuối cùng, một số tập đoàn từng là ‘gã khổng lồ’ trong ngành sản xuất ô tô 100 năm qua sẽ chỉ chiếm một phần nhỏ trong quy mô của ngành này trong tương lai”.
Khoảng cách giữa doanh số bán xe điện của các nhà sản xuất ô tô truyền thống và các đối thủ mới hiện rất lớn. Vào năm 2022, Tesla đã giao 1,31 triệu xe điện chạy pin tới tay khách hàng. Hãng BYD đã tăng gấp ba lần doanh số bán hàng so với năm trước khi bán tới 900.000 chiếc xe điện trong năm ngoái. Nếu tính cả xe Hybrid plug-in (phương tiện sử dụng song song điện chạy bằng pin và xăng) thì con số tăng gấp đôi lên tới 1,86 triệu chiếc).
Trong khi đó, tập đoàn Volkswagen (sở hữu Audi và Porsche) đã bán được 572.100 xe điện chạy pin, còn doanh số của Stellantis (công ty sản xuất Chrysler và Jeep) đạt 288.000 chiếc.
Loạt thách thức
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), từ năm 2015 đến năm 2022, các nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, bao gồm Volkswagen, General Motors, Toyota, Stellantis, Honda, liên minh Renault-Nissan-Mitsubishi, Ford, Hyundai-Kia, Geely, Mercedes-Benz và BMW đã chứng kiến tỷ trọng doanh số bán ô tô điện trên toàn thế giới của họ giảm từ hơn 55% xuống 40%.
Trong cùng thời gian, thị phần kết hợp của chỉ hai công ty Tesla và BYD đã tăng từ 20% lên hơn 30%.
Xe tải điện F-150 Lightning đang được sản xuất tại nhà máy Ford ở Dearborn, bang Michigan, Mỹ.
Ngân hàng đầu tư UBS dự báo đến năm 2030, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể chứng kiến thị phần của họ trên thị trường xe điện toàn cầu tăng gấp đôi từ 17% lên 33%, trong đó các công ty châu Âu bị mất thị phần lớn nhất.
Các nhà sản xuất ô tô lâu đời hiện đang chi hàng trăm tỷ USD và đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng cho doanh số bán xe điện nhằm thu hẹp vị trí dẫn đầu do Tesla và các đối thủ Trung Quốc nắm giữ.
Tính đến cuối tháng 9 năm ngoái, các nhà sản xuất ô tô và nhà sản xuất pin ở Mỹ, châu Âu và châu Á, ngoại trừ Trung Quốc, đã công bố khoản đầu tư trị giá hơn 650 tỷ USD đến năm 2030 vào quá trình chuyển đổi xe điện, bao gồm các cơ sở lắp ráp và sản xuất pin xe điện, theo cho Atlas Public Policy - một công ty phân tích và dữ liệu có trụ sở tại Mỹ.
Các kế hoạch chi tiêu trị giá hàng tỷ USD được đưa ra vào thời điểm đầy thách thức đối với ngành sản xuất ô tô do thiếu chất bán dẫn và khó khăn trong chuỗi cung ứng trong vài năm. Doanh số bán ô tô nhìn chung vẫn ở mức thấp hơn nhiều so với mức trước đại dịch.
Cũng có nhiều nghi ngờ về việc liệu nhu cầu tiêu dùng có tăng theo nguồn cung mới hay không. Chia sẻ với Reuters tuần qua, người phát ngôn của Volkswagen cho biết công ty này có kế hoạch tạm thời đình chỉ sản xuất một số mẫu xe điện ở Đức vào tháng tới do nhu cầu yếu hơn.
“Ô tô truyền thống đang chìm trong sắc đỏ khi nói đến điện khí hóa và chúng sẽ tiếp tục chìm trong sắc đỏ… trong hơn hai năm nữa”, ông Munster, một chuyên gia của Deepwater Asset Management, cho hay.
Ford là một trong những nhà sản xuất ô tô như vậy. Vào tháng 7, họ đã nâng dự báo lỗ trong hoạt động kinh doanh xe điện trong năm tài chính hiện tại lên 4,5 tỷ USD so với dự báo trước đó là 3 tỷ USD. Và nó đã đẩy lùi mục tiêu sản xuất 600.000 xe điện mỗi năm của công ty này.
Trung Quốc bứt tốc
Mặc dù cần ít lao động hơn nhưng sản xuất xe điện lại tốn nhiều chi phí hơn xe chạy động cơ đốt trong vì nguyên liệu thô cho pin đắt tiền và khó tìm. Việc tinh chỉnh quy trình sản xuất và mở rộng quy mô sản xuất cũng mất nhiều thời gian.
Hiện Trung Quốc đang chiếm thế thượng phong trong ngành sản xuất xe điện bởi nước này là nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới và sở hữu nhiều ưu thế trong việc cung cấp và xử lý nhiều thành phần quan trọng cần thiết để sản xuất pin.
Một chiếc xe điện của Volkswagen được trưng bày tại Munich Motor Show ở Đức vào ngày 4/9.
Chia sẻ với CNN, ông Daniel Röska, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu ô tô châu Âu tại công ty môi giới Bernstein, cho biết: “Phần lớn chuỗi cung ứng pin nằm trong tay Trung Quốc. Trung Quốc đã đầu tư vào lĩnh vực này sớm hơn bất kỳ quốc gia nào khác”.
Nếu không liên doanh với các nhà sản xuất pin và xe điện Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu có rất ít lựa chọn khả quan khác. Tuy nhiên, việc hợp tác với các công ty Trung Quốc hiện khá phức tạp khi căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và phương Tây gia tăng, đồng thời các chính phủ phương Tây cũng đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Ford hồi đầu tuần qua thông báo đã tạm dừng dự án xây dựng nhà máy sản xuất pin xe điện trị giá 3,5 tỷ USD ở bang Michigan, miền Bắc nước Mỹ, nơi họ dự định sản xuất pin xe điện sử dụng công nghệ từ “gã khổng lồ” ngành pin CATL của Trung Quốc, công ty cũng cung cấp pin cho Tesla.
Khi kế hoạch được công bố vào tháng 2, nó đã vấp phải sự chỉ trích từ thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio về mối liên hệ với Trung Quốc .
Một cuộc điều tra được Liên minh châu Âu công bố gần đây về sự hỗ trợ của nhà nước đối với xe điện đến từ Trung Quốc có thể khiến vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn. Cuộc điều tra kéo dài nhiều tháng có thể dẫn đến mức thuế cao hơn đối ô tô nhập khẩu của Trung Quốc.
Nếu EU áp dụng mức thuế cao hơn mức 10% tiêu chuẩn đối với ô tô nhập khẩu, điều đó có thể dẫn tới đòn đáp trả từ Trung Quốc. Đương nhiên khi đó những nhà sản xuất đang làm ăn thuận lợi tại Trung Quốc sẽ bị tổn hại nhiều nhất.
Và nếu châu Âu muốn giảm lượng khí thải carbon, họ sẽ cần xe điện giá rẻ. Theo báo cáo năm 2022 của công ty nghiên cứu Jato Dynamics, ô tô Trung Quốc rẻ hơn khoảng 40% so với các đối tác châu Âu và rẻ hơn khoảng 50% so với ô tô có chất lượng tương đương của Mỹ.
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã thiết lập cơ sở sản xuất ở châu Âu khi các rào cản thương mại gia tăng. Điều tương tự chắc chắn sẽ xảy ra ở Mỹ, nơi thuế nhập khẩu ô tô được ấn định ở mức 27,5%.
(VNF) - Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc luôn là đối tác kinh tế then chốt đối với doanh nghiệp Đức. Điều này đến nay vẫn không thay đổi, và ngành công nghiệp Đức vẫn chưa sẵn sàng chuyển hướng dù bối cảnh kinh tế - chính trị giữa hai bên đã nhiều biến động.
(VNF) - Mới đây, Thượng nghị sĩ Mỹ Mike Lee đã giới thiệu Dự luật Minh bạch Dự trữ Vàng. Nếu được thông qua, kho vàng dự trữ của Mỹ sẽ được kiểm toán toàn diện lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ.
(VNF) - Đám cưới của một doanh nhân chuỗi trà sữa và nữ thừa kế ngành pin mặt trời đang thu hút sự chú ý, hứa hẹn mang đến góc nhìn hiếm hoi về thế hệ siêu giàu kế tiếp của Trung Quốc.
(VNF) - Sau hơn 60 năm gắn bó và tạo nên giá trị vượt trội tại Berkshire Hathaway, nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett để lại vô số di sản quý giá thông qua phong cách và chiến lược đầu tư của mình.
(VNF) - Tại Mỹ, nhiều doanh nhân và hộ gia đình đã tìm đến giải pháp độc đáo: tận dụng nhiệt thải từ máy đào Bitcoin để sưởi ấm nhà cửa. Mô hình này được quảng bá như một hình thức “hai trong một”, vừa khai thác tiền số, vừa giảm chi phí năng lượng. Tuy nhiên, tính hiệu quả kinh tế của nó vẫn là chủ đề gây tranh luận mạnh trong giới chuyên gia và các nhà đầu tư tiền mã hóa.
(VNF) - Theo các quan chức và chuyên gia trong ngành, các chính phủ phương Tây đang đẩy nhanh những bước đi nhằm xây dựng một hệ thống phòng thủ chung trước làn sóng thép giá rẻ từ Trung Quốc và nhiều nước châu Á khác. Động thái nà được cho là sẽ làm gia tăng nguy cơ đối đầu thương mại mới với Bắc Kinh.
(VNF) - Ngành công nghiệp hoạt hình trị giá hàng chục tỷ USD của Nhật Bản đang đối mặt nguy cơ khủng hoảng khi bị các công cụ AI sao chép tác phẩm và vi phạm sở hữu trí tuệ.
(VNF) - Giá vàng và bạc liên tục lập các kỷ lục mới trong năm 2025, trở thành tâm điểm quan tâm của giới đầu tư toàn cầu. Trước bối cảnh bất ổn kinh tế, lạm phát gia tăng và biến động tiền tệ, các chuyên gia tài chính nhận định cả hai kim loại quý này có thể tiếp tục duy trì đà tăng giá cho tới năm 2026.
(VNF) - Bitcoin đang hướng tới tháng giảm hiệu suất tồi tệ nhất kể từ khi làn sóng sụp đổ của các công ty tiền điện tử làm chấn động toàn ngành vào năm 2022.
(VNF) - Thị trường công nghệ sinh học Hàn Quốc vừa chứng kiến một hiện tượng hiếm gặp khi cổ phiếu Voronoi tăng vọt nhờ triển vọng từ danh mục thuốc ung thư ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI). Đợt bứt phá 190% không chỉ đưa vốn hóa của doanh nghiệp lên gần 4,3 tỷ USD, mà còn tạo ra một tỷ phú mới. Sự thăng hoa này phản ánh kỳ vọng mạnh mẽ của giới đầu tư vào công nghệ AI trong phát triển dược phẩm, bất chấp công ty vẫn ghi nhận thua lỗ.
(VNF) - Nội các của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi đã phê duyệt gói kích thích kinh tế trị giá 21,3 nghìn tỷ yên (135,4 tỷ USD) vào ngày 21/11, đánh dấu sáng kiến chính sách lớn đầu tiên dưới thời nhà lãnh đạo mới, người đã cam kết theo đuổi các biện pháp tài khóa mở rộng.
(VNF) - Một báo cáo điều tra quốc tế mới công bố cho thấy ngành tiền điện tử toàn cầu đã trở thành đích đến của hơn 28 tỷ USD dòng tiền phi pháp, bao gồm tiền lừa đảo, đánh cắp, tống tiền và các hoạt động tội phạm có tổ chức. Khi tiền số ngày càng phổ biến và được chấp nhận rộng rãi, những kẽ hở trong hệ thống kiểm soát đã khiến các sàn giao dịch lớn trở thành mắt xích trung tâm trong quá trình hợp thức hóa tài sản bất hợp pháp.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 20/11 đã quyết định bãi bỏ thuế quan đối với một loạt mặt hàng nông sản của Brazil. Động thái này diễn ra trong bối cảnh ông đang đối mặt với áp lực từ cử tri về chi phí sinh hoạt tăng cao.
(VNF) - Giá vàng liên tục lập kỷ lục trong năm nay, nhưng thay vì để những thỏi vàng “nghỉ ngơi” trong kho, một nhóm ngày càng đông các nhà đầu tư giàu có và văn phòng quản lý tài sản gia đình đang biến vàng thành nguồn thu nhập thụ động. Họ cho các nhà tinh luyện, thợ kim hoàn và các nhà sản xuất thuê vàng để nhận lãi, phá vỡ quan niệm vàng là tài sản tích trữ.
(VNF) - Bitcoin tiếp tục kéo dài chuỗi điều chỉnh khi đánh mất mốc 87.000 USD, đà giảm diễn ra trong bối cảnh tâm lý “sợ hãi tột độ” bao trùm thị trường. Một số chuyên gia cảnh báo xu hướng giảm có thể còn mạnh hơn, thậm chí đưa Bitcoin lao về vùng 10.000 USD nếu áp lực trên các tài sản rủi ro không sớm hạ nhiệt.
(VNF) - Trung Quốc cân nhắc triển khai các biện pháp mới nhằm vực dậy thị trường bất động sản đang gặp khó khăn, giữa những lo ngại rằng sự suy giảm kéo dài có thể đe dọa ổn định hệ thống tài chính.
(VNF) - Những tháng gần đây, khi các tập đoàn công nghệ đổ hàng trăm tỷ USD vào AI, nhiều người lo ngại về kịch bản bong bóng vỡ giống như dotcom hồi thập niên 1990. Nói về mối lo này, CEO Google nhận định nếu bong bóng AI vỡ, sẽ không có công ty nào thoát khỏi tác động.
(VNF) - Ông Julien Seillan, Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) tại Việt Nam cho rằng nền kinh tế Việt Nam đã vươn lên đáng kinh ngạc chỉ sau 30 năm. Bước vào giai đoạn chuyển đổi xanh, theo ông, Việt Nam cần huy động nguồn lực từ nhiều phía, trong đó có sự “vào cuộc” của khu vực kinh tế tư nhân.
(VNF) - Mối quan hệ kinh tế giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Vương quốc Saudi Arabia kéo dài nhiều thập kỷ nhưng chỉ thực sự bùng nổ sau khi ông trở thành tổng thống Mỹ. Từ việc bán khách sạn, căn hộ cho tới các thương vụ cấp phép và quỹ đầu tư, các giao dịch này mang về hàng triệu đến hàng tỷ USD cho ông Trump và gia đình, đồng thời lý giải tầm quan trọng của Saudi trong các chuyến thăm Nhà Trắng và các chính sách đối ngoại của ông.
(VNF) - Trung Quốc đang sử dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm gây sức ép lên Nhật Bản, sau bình luận của tân Thủ tướng Sanae Takaichi về Đài Loan
(VNF) - Tại một diễn đàn đầu tư ở Washington, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ cảnh báo sẽ sa thải Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nếu Cục Dự trữ Liên bang (Fed) không sớm hạ lãi suất, dù Fed khẳng định các quyết định của họ hoàn toàn độc lập và dựa trên dữ liệu kinh tế.
(VNF) - Ngày càng nhiều trường đại học trên thế giới sử dụng các quỹ tài trợ để đầu
tư sinh lời, qua đó đa dạng hóa nguồn thu và nâng cao tự chủ tài chính.
(VNF) - Với quy định về báo cáo thông tin thuế của doanh nghiệp trên nền tảng Internet mới được thực thi, ngành Thương mại Điện tử (TMĐT) Trung Quốc đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ.
(VNF) - Chiếc túi xách da của Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae đang trở thành tâm điểm không chỉ trên phương diện thời trang mà còn cả kinh tế, khi góp phần giúp một nhà sản xuất đồ da nội địa với lịch sử 145 năm bứt phá doanh số trong thời gian ngắn. Đây là trường hợp hiếm hoi một phụ kiện của lãnh đạo quốc gia có thể tạo tác động trực tiếp tới thị trường tiêu dùng và ngành hàng xa xỉ Nhật Bản.
(VNF) - Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc luôn là đối tác kinh tế then chốt đối với doanh nghiệp Đức. Điều này đến nay vẫn không thay đổi, và ngành công nghiệp Đức vẫn chưa sẵn sàng chuyển hướng dù bối cảnh kinh tế - chính trị giữa hai bên đã nhiều biến động.
(VNF) - Tuyến đường Bạch Đằng tiếp tục dẫn đầu bảng giá đất tại Đà Nẵng trong dự thảo bảng giá đất mới, với 350 triệu đồng/m2, dự kiến áp dụng từ ngày 1/1/2026.