Cuộc chiến xe điện: Khi các ‘lão làng’ tụt hậu, Trung Quốc thừa thắng xông lên
Đăng Phạm -
30/09/2023 00:19 (GMT+7)
(VNF) - Trong cuộc đua xe điện nhằm định hình lại ngành công nghiệp ô tô toàn cầu, Trung Quốc hiện đang tăng tốc dẫn đầu. Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu và Mỹ, những quốc gia thống trị trong nhiều thập kỷ, đang bị tụt lại phía sau.
Ô tô điện BYD tại cảng Taicang ở tỉnh Giang Tô, phía đông Trung Quốc.
Khi các lão làng đuối sức
Năm 1913, dây chuyền lắp ráp di động của Henry Ford, nhà sáng chế và người sáng lập thương hiệu Ford Motor, đã thay đổi ngành sản xuất ô tô toàn cầu. Sự đổi mới đột phá của Ford đã giảm đáng kể thời gian lắp ráp một chiếc ô tô, cho phép sản xuất hàng loạt và hạ giá thành của sản phẩm.
Hơn một thế kỷ sau, ngành sản xuất ô tô cũng đang trải qua một cơn địa chấn tương tự. Nhưng giờ đây, Ford Motor đang chật vật để bắt kịp thời thế thay vì dẫn đầu.
Sản xuất xe điện với những thay đổi cơ bản trong công nghệ và quy trình lắp ráp đã khiến các nhà sản xuất ô tô lâu đời như Ford và các đối thủ như Toyota và Volkswagen phải chạy đua để thích ứng với cách thức sản xuất mới và chi phí đầu tư khổng lồ. Nhưng đáng tiếc thay, những “lão làng” xe hơi này vẫn kém xa hãng xe điện Tesla của tỷ phú Elon Musk và một loạt đối thủ cạnh tranh mới từ Trung Quốc, bao gồm BYD và Xpeng.
Thế giới cần xe điện giá cả phải chăng hơn bao giờ hết vì ô tô điện sẽ đóng vai trò then chốt trong việc giúp các quốc gia cắt giảm ô nhiễm do tình trạng nóng lên toàn cầu. Nhưng liệu các nhà sản xuất ô tô ở châu Âu và Mỹ, nơi các chính phủ đã có kế hoạch cấm hoặc hạn chế việc bán xe chạy bằng khí đốt và dầu diesel, có thể vượt qua thách thức này hay không.
Ông Gene Munster, đối tác quản lý của công ty đầu tư mạo hiểm Deepwater Asset Management, cho biết: “Cuối cùng, một số tập đoàn từng là ‘gã khổng lồ’ trong ngành sản xuất ô tô 100 năm qua sẽ chỉ chiếm một phần nhỏ trong quy mô của ngành này trong tương lai”.
Khoảng cách giữa doanh số bán xe điện của các nhà sản xuất ô tô truyền thống và các đối thủ mới hiện rất lớn. Vào năm 2022, Tesla đã giao 1,31 triệu xe điện chạy pin tới tay khách hàng. Hãng BYD đã tăng gấp ba lần doanh số bán hàng so với năm trước khi bán tới 900.000 chiếc xe điện trong năm ngoái. Nếu tính cả xe Hybrid plug-in (phương tiện sử dụng song song điện chạy bằng pin và xăng) thì con số tăng gấp đôi lên tới 1,86 triệu chiếc).
Trong khi đó, tập đoàn Volkswagen (sở hữu Audi và Porsche) đã bán được 572.100 xe điện chạy pin, còn doanh số của Stellantis (công ty sản xuất Chrysler và Jeep) đạt 288.000 chiếc.
Loạt thách thức
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), từ năm 2015 đến năm 2022, các nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới, bao gồm Volkswagen, General Motors, Toyota, Stellantis, Honda, liên minh Renault-Nissan-Mitsubishi, Ford, Hyundai-Kia, Geely, Mercedes-Benz và BMW đã chứng kiến tỷ trọng doanh số bán ô tô điện trên toàn thế giới của họ giảm từ hơn 55% xuống 40%.
Trong cùng thời gian, thị phần kết hợp của chỉ hai công ty Tesla và BYD đã tăng từ 20% lên hơn 30%.
Xe tải điện F-150 Lightning đang được sản xuất tại nhà máy Ford ở Dearborn, bang Michigan, Mỹ.
Ngân hàng đầu tư UBS dự báo đến năm 2030, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể chứng kiến thị phần của họ trên thị trường xe điện toàn cầu tăng gấp đôi từ 17% lên 33%, trong đó các công ty châu Âu bị mất thị phần lớn nhất.
Các nhà sản xuất ô tô lâu đời hiện đang chi hàng trăm tỷ USD và đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng cho doanh số bán xe điện nhằm thu hẹp vị trí dẫn đầu do Tesla và các đối thủ Trung Quốc nắm giữ.
Tính đến cuối tháng 9 năm ngoái, các nhà sản xuất ô tô và nhà sản xuất pin ở Mỹ, châu Âu và châu Á, ngoại trừ Trung Quốc, đã công bố khoản đầu tư trị giá hơn 650 tỷ USD đến năm 2030 vào quá trình chuyển đổi xe điện, bao gồm các cơ sở lắp ráp và sản xuất pin xe điện, theo cho Atlas Public Policy - một công ty phân tích và dữ liệu có trụ sở tại Mỹ.
Các kế hoạch chi tiêu trị giá hàng tỷ USD được đưa ra vào thời điểm đầy thách thức đối với ngành sản xuất ô tô do thiếu chất bán dẫn và khó khăn trong chuỗi cung ứng trong vài năm. Doanh số bán ô tô nhìn chung vẫn ở mức thấp hơn nhiều so với mức trước đại dịch.
Cũng có nhiều nghi ngờ về việc liệu nhu cầu tiêu dùng có tăng theo nguồn cung mới hay không. Chia sẻ với Reuters tuần qua, người phát ngôn của Volkswagen cho biết công ty này có kế hoạch tạm thời đình chỉ sản xuất một số mẫu xe điện ở Đức vào tháng tới do nhu cầu yếu hơn.
“Ô tô truyền thống đang chìm trong sắc đỏ khi nói đến điện khí hóa và chúng sẽ tiếp tục chìm trong sắc đỏ… trong hơn hai năm nữa”, ông Munster, một chuyên gia của Deepwater Asset Management, cho hay.
Ford là một trong những nhà sản xuất ô tô như vậy. Vào tháng 7, họ đã nâng dự báo lỗ trong hoạt động kinh doanh xe điện trong năm tài chính hiện tại lên 4,5 tỷ USD so với dự báo trước đó là 3 tỷ USD. Và nó đã đẩy lùi mục tiêu sản xuất 600.000 xe điện mỗi năm của công ty này.
Trung Quốc bứt tốc
Mặc dù cần ít lao động hơn nhưng sản xuất xe điện lại tốn nhiều chi phí hơn xe chạy động cơ đốt trong vì nguyên liệu thô cho pin đắt tiền và khó tìm. Việc tinh chỉnh quy trình sản xuất và mở rộng quy mô sản xuất cũng mất nhiều thời gian.
Hiện Trung Quốc đang chiếm thế thượng phong trong ngành sản xuất xe điện bởi nước này là nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới và sở hữu nhiều ưu thế trong việc cung cấp và xử lý nhiều thành phần quan trọng cần thiết để sản xuất pin.
Một chiếc xe điện của Volkswagen được trưng bày tại Munich Motor Show ở Đức vào ngày 4/9.
Chia sẻ với CNN, ông Daniel Röska, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu ô tô châu Âu tại công ty môi giới Bernstein, cho biết: “Phần lớn chuỗi cung ứng pin nằm trong tay Trung Quốc. Trung Quốc đã đầu tư vào lĩnh vực này sớm hơn bất kỳ quốc gia nào khác”.
Nếu không liên doanh với các nhà sản xuất pin và xe điện Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu có rất ít lựa chọn khả quan khác. Tuy nhiên, việc hợp tác với các công ty Trung Quốc hiện khá phức tạp khi căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và phương Tây gia tăng, đồng thời các chính phủ phương Tây cũng đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Ford hồi đầu tuần qua thông báo đã tạm dừng dự án xây dựng nhà máy sản xuất pin xe điện trị giá 3,5 tỷ USD ở bang Michigan, miền Bắc nước Mỹ, nơi họ dự định sản xuất pin xe điện sử dụng công nghệ từ “gã khổng lồ” ngành pin CATL của Trung Quốc, công ty cũng cung cấp pin cho Tesla.
Khi kế hoạch được công bố vào tháng 2, nó đã vấp phải sự chỉ trích từ thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio về mối liên hệ với Trung Quốc .
Một cuộc điều tra được Liên minh châu Âu công bố gần đây về sự hỗ trợ của nhà nước đối với xe điện đến từ Trung Quốc có thể khiến vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn. Cuộc điều tra kéo dài nhiều tháng có thể dẫn đến mức thuế cao hơn đối ô tô nhập khẩu của Trung Quốc.
Nếu EU áp dụng mức thuế cao hơn mức 10% tiêu chuẩn đối với ô tô nhập khẩu, điều đó có thể dẫn tới đòn đáp trả từ Trung Quốc. Đương nhiên khi đó những nhà sản xuất đang làm ăn thuận lợi tại Trung Quốc sẽ bị tổn hại nhiều nhất.
Và nếu châu Âu muốn giảm lượng khí thải carbon, họ sẽ cần xe điện giá rẻ. Theo báo cáo năm 2022 của công ty nghiên cứu Jato Dynamics, ô tô Trung Quốc rẻ hơn khoảng 40% so với các đối tác châu Âu và rẻ hơn khoảng 50% so với ô tô có chất lượng tương đương của Mỹ.
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã thiết lập cơ sở sản xuất ở châu Âu khi các rào cản thương mại gia tăng. Điều tương tự chắc chắn sẽ xảy ra ở Mỹ, nơi thuế nhập khẩu ô tô được ấn định ở mức 27,5%.
(VNF) - Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro khi áp đặt lệnh trừng phạt lên ba cháu trai của ông, cùng nhiều cá nhân, doanh nghiệp và tàu vận tải bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu cho Caracas. Động thái này là một phần trong chiến dịch siết nguồn thu tài chính của Venezuela và mở rộng nỗ lực trấn áp hoạt động buôn lậu ma túy tại khu vực Caribe.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 10/12 cho rằng quyết định mới nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về việc hạ lãi suất chuẩn thêm 0,25 điểm phần trăm là chưa đủ mà lẽ ra phải “mạnh tay gấp đôi”.
(VNF) - Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã cắt giảm lãi suất xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm sau một cuộc họp căng thẳng, phơi bày những rạn nứt sâu sắc giữa các nhà hoạch định chính sách về việc nên ưu tiên xử lý thị trường lao động suy yếu hay lạm phát vẫn ở mức cao.
(VNF) - Giới đầu tư đặt cược tới 90% vào khả năng Fed tiếp tục hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm. Nếu kịch bản này xảy ra, quyết định của Fed có thể tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ lên USD, vàng, Bitcoin và toàn bộ thị trường tài chính toàn cầu trong những tháng tới.
(VNF) - Thặng dư thương mại kỷ lục của Trung Quốc một lần nữa phơi bày sức mạnh công nghiệp của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời phản ánh mức độ mất cân đối đang gia tăng trong cấu trúc tăng trưởng của nước này.
(VNF) - Thỏa thuận thương mại giữa Indonesia và Washington đang đối mặt nguy cơ sụp đổ khi các quan chức Mỹ ngày càng thất vọng trước điều họ cho là Jakarta "bội ước" những điều khoản đã thống nhất hồi tháng 7.
(VNF) - Bạc đang cạnh tranh quyết liệt với vàng. Kim loại quý này đã tăng giá hơn gấp đôi kể từ đầu năm và vừa lập kỷ lục mới trong ngày 9/12 khi lần đầu tiên vượt mốc 60 USD/ounce trên Sàn giao dịch hàng hóa New York. Tính từ đầu năm 2025, giá bạc đã tăng 102% bỏ xa vàng khi “chỉ” tăng 59%.
(VNF) - Một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng bùng phát tại tòa nhà văn phòng ở trung tâm Jakarta khiến ít nhất 22 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ mang thai. Lực lượng chức năng Indonesia huy động hàng trăm nhân viên cùng gần 30 xe chữa cháy để dập lửa, song thiệt hại về người vẫn ở mức đặc biệt nghiêm trọng.
(VNF) - Một tòa án Trung Quốc yêu cầu Malaysia Airlines bồi thường 3,3 triệu USD cho gia đình 8 nạn nhân MH370, 11 năm sau ngày chiếc máy bay biến mất bí ẩn.
(VNF) - Cảng thương mại tự do Hải Nam không chỉ là bàn đạp giúp phục hồi kinh tế Trung Quốc, mà còn là biểu tượng cải cách mở cửa của Bắc Kinh trong thời đại mới.
(VNF) - Mới đây, tập đoàn truyền thông Paramount đã đưa ra đề nghị mua lại Warner Bros Discovery với giá 108 tỷ USD, cao hơn so với thỏa thuận 82,7 tỷ trước đó của Netflix.
(VNF) - Lần đầu tiên, thặng dư thương mại của Trung Quốc với phần còn lại của thế giới vượt mốc 1.000 tỷ USD. Con số này đặt ra câu hỏi về hiệu quả các nỗ lực kiềm chế dòng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc của nhiều nền kinh tế phát triển, đặc biệt là của Tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ hiện tại.
(VNF) - Kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất vào ngày 10/12 đang đẩy giá vàng tăng, trong khi giá USD được dự báo sẽ suy yếu trong năm 2026.
(VNF) - Sự hỗn loạn xoay quanh một trong những nhà phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc đang phơi bày mức độ trầm trọng của cuộc khủng hoảng bất động sản nước này.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết giá trị dự trữ vàng của nước này đã lên mức kỷ lục 310 tỷ USD tính đến đầu tháng 12, đưa Moscow trở thành nhà đầu tư vàng lớn thứ năm thế giới.
(VNF) - Theo số liệu công bố ngày 7/12, Ngân hàng trung ương Trung Quốc (PBOC) tiếp tục bổ sung vàng vào kho dự trữ trong tháng 11, nâng chuỗi mua ròng liên tiếp lên 13 tháng.
(VNF) - Tín hiệu thay đổi chính sách từ Ngân hàng Trung ương Nhật Bản gây chấn động thị trường trái phiếu và lan rộng sang châu Âu, đẩy chi phí vay nợ lên cao. Những biến động này khởi tạo một làn sóng dịch chuyển dòng vốn mới, báo hiệu giai đoạn biến động mạnh của kinh tế thế giới trong thời gian tới.
(VNF) - Netflix đạt thỏa thuận chi 72 tỉ đô la Mỹ để mua lại mảng studio và dịch vụ streaming của Warner Bros. Discovery, đơn vị sản xuất loạt phim Harry Potter đình đám.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang nhận định dù Mỹ đi trước về chip AI, Trung Quốc lại nắm lợi thế chiến lược ở tốc độ xây dựng hạ tầng và năng lực năng lượng, giúp nước này nhanh chóng thu hẹp khoảng cách trong cuộc đua AI.
(VNF) - Tâm trạng của lãnh đạo có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả làm việc của nhân viên. Khi lãnh đạo hạnh phúc, nhân viên làm việc với hiệu suất tốt hơn, từ đó tác động tích cực đến giá trị của công ty trên thị trường chứng khoán, một nghiên cứu cho biết.
(VNF) - Năm 2025 ghi dấu một chu kỳ bứt phá hiếm có của vàng, khi kim loại quý liên tục lập đỉnh và trở thành một trong những tài sản sinh lời nhất toàn cầu. Vào những tháng cuối năm, nhiều tổ chức tài chính lớn đồng loạt dự báo vàng sẽ tiếp đà tăng, một số dự báo táo bạo cho rằng vàng có thể đạt 5.000 USD/ounce vào năm 2026.
(VNF) - Dù Nvidia đã vươn lên thành công ty giá trị nhất thế giới, CEO Jensen Huang thừa nhận ông vẫn điều hành doanh nghiệp trong tâm thế “33 ngày nữa sẽ phá sản”. Ông làm việc 7 ngày mỗi tuần và luôn sống trong trạng thái lo âu, nỗi ám ảnh hình thành từ những lần suýt sụp đổ của Nvidia thời kỳ đầu.
(VNF) - Tuần này, nhiều người Trung Quốc bất ngờ trước việc giới chức quyết định đánh thuế các loại thuốc và thiết bị tránh thai, bao gồm bao cao su, như một phần trong nỗ lực đảo ngược tình trạng sụt giảm tỷ lệ sinh.
(VNF) - Mỹ tiếp tục gia tăng sức ép đối với chính quyền Tổng thống Nicolás Maduro khi áp đặt lệnh trừng phạt lên ba cháu trai của ông, cùng nhiều cá nhân, doanh nghiệp và tàu vận tải bị cáo buộc tham gia vận chuyển dầu cho Caracas. Động thái này là một phần trong chiến dịch siết nguồn thu tài chính của Venezuela và mở rộng nỗ lực trấn áp hoạt động buôn lậu ma túy tại khu vực Caribe.
(VNF) - Sau gần 3 năm thi công, tuyến cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn đang bước vào giai đoạn nước rút cuối cùng sẵn sàng cho lễ khánh thành dự kiến diễn ra vào ngày 19/12 tới đây.