Dự báo (forecasting) là quá trình tạo ra các số liệu dự toán về tình hình kinh tế nói chung và thị trường nói riêng trong tương lai, phục vụ cho việc ra các quyết định của doanh nghiệp hoặc hoạch định chính sách của chính phủ. Có nhiều phương pháp dự báo được sử dụng để ước lượng các chỉ tiêu phản ánh tình hình kinh tế phức tạp, đòi hỏi phải thu thập nhiều số liệu và tốn kém.
Chúng ta có thể phân loại thành 6 phương pháp dự báo như sau:
Các phương pháp điều tra
Loại phương pháp này gắn với việc phỏng vấn những người có liên quan để biết được nhận định, ý định của họ trong tương lai. Chẳng hạn, người ta phỏng vấn người tiêu dùng hay người mua hàng đầu tư về ý định mua hàng của họ trong tương lai, sau đó các chuyên gia sẽ tổng hợp số liệu điều tra và đưa ra dự báo về xu thế phát triển tương lai của thị trường.
Các phương pháp thực nghiệm
Loại phương pháp này tạo ra những kết quả dự báo nhu cầu về sản phẩm mới và cải tiến dựa trên việc quan sát phản ứng của người tiêu dùng trong các mẫu cố định nhỏ hoặc lớn trên thị trường bán thử.
Phương pháp ngoại suy
Phương pháp này sử dụng dãy số thời gian về các hiện tượng kinh tế trong quá khứ để phân tích, xác định xu thế phát triển của chúng, sau đó dựa vào đó để ngoại suy (tức dự báo) cho tương lai. Nó ngầm giả định là các mối liên hệ lịch sử tồn tại trong quá khứ sẽ tiếp tục tồn tại trong tương lai mà không cần khảo sát mối quan hệ nhân quả giữa các biến số liên quan trong tương lai. Dãy số thời gian thường bao gồm xu thế phát triển dài hạn, những biến động chu kỳ mang tính trung hạn và những biến động ngắn hạn mang tính thời vụ, chịu ảnh hưởng của những tác động ngắn hạn, ngẫu nhiên. Các phương pháp như số bình quân trượt, san bằng số mũ có thể được dùng để phân tích và dự tính một dãy số thời gian, mặc dù nhìn chung chúng không đáng tin cậy khi dự báo những biến động mạnh, bất thường trong các biến số kinh tế.
Phương pháp các chỉ báo chủ đạo
Phương pháp này dùng giá trị hiện tại của các chỉ báo thống kê để dự báo giá trị tương lai của các biến số kinh tế. Chẳng hạn, người ta coi các chỉ báo như kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản của các doanh nghiệp và số công trình xây dựng mới đem vào sử dụng là hàn thử biểu để dự báo các giá trị như mức hoạt động kinh tế, nhu cầu về sản phẩm. Các chỉ báo này rất hữu ích khi phải dự báo những thay đổi mạnh mẽ trong giá trị của một số biến số liên quan.
Phương pháp phân tích đầu vào – đầu ra, phân tích I-O hay phân tích liên ngành
Phương pháp này sử dụng các bảng đầu vào đầu ra (I-O), còn gọi là bảng cân đối liên ngành, để chỉ ra mối liên hệ giữa các ngành và phân tích xem sự thay đổi trong điều kiện cung cầu ở các ngành ảnh hưởng tới nhu cầu về sản phẩm của một ngành như thế nào. Chẳng hạn, các nhà sản xuất phụ tùng ô tô dùng phương pháp này để ước tính nhu cầu tương lai về ô tô và kế hoạch sản xuất của các nhà sản xuất là khách hàng chủ yếu của họ.
Phương pháp kinh tế lượng
Các phương pháp này dự báo giá trị tương lai của biến số kinh tế bằng cách khảo sát các biến số được coi là có liên hệ nhân quả với chúng. Mô hình kinh tế lượng gắn các biến số kinh tế lại với nhau bằng những phương trình có thể ước lượng được về mặt thống kê, sau đó dùng chúng làm cơ sở để dự báo. Khi sử dụng phương pháp kinh tế lượng, người ta phải phân tích để xác định xem những biến số độc lập nào tác động trực tiếp tới biến số phụ thuộc cần dự báo. Chẳng hạn, để dự báo lượng cầu về một sản phẩm (Q), chúng ta thiết lập một phương trình để gắn nó với giá sản phẩm (P) và thu nhập (Y) là hai nhân tố mà chúng ta nhận định là tác động trực tiếp tới lượng cầu: Q = a +bP +cY sau đó chúng ta sử dụng số liệu lịch sử mà Q, P, Y để ước lượng các hệ số hồi quy a, b, c. Mô hình kinh tế lượng có thể bao gồm một phương trình như trên, nhưng cũng có thể bao gồm nhiều phương trình để mô tả các mối quan hệ nhân quả phức tạp.
Không có phương pháp dự báo nào đem lại kết quả dự báo hoàn toàn chính xác. Vì vậy khi tiến hành dự báo, chúng ta phải chấp nhận một mức sai số dự báo nhất định. Trong tình huống được minh họa bằng hình 24, chúng ta không thể ước lượng chính xác giá trị tương lai của một biến số kinh tế. Thay vào đó, chúng ta chấp nhận một phân phối xác suất của các kết cục tương lai tập trung xung quanh giá trị dự báo. Các kết cục này chỉ ra một khoảng biến thiên các giá trị và phân phối xác suất của chúng. Vì vậy, trong quá trình dự báo tình hình kinh tế tương lai, nhà dự báo phải nhận định xem nên chọn phương pháp dự báo nào và phải kết hợp thông tin như thế nào từ các dự báo khác nhau.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Tags:
Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?
(VNF) - Trong dòng chảy đầu tư ra nước ngoài của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, câu chuyện đầu tư của tập đoàn TH trên đất Nga là một điển hình cho khát vọng vươn mình, nắm lấy những cơ hội lớn của thị trường toàn cầu.
(VNF) - Song song với việc phát triển thị trường nội địa, công ty sữa hàng đầu Việt Nam tích cực tìm kiếm cơ hội đầu tư ra nước ngoài thông qua các chi nhánh nước ngoài và xuất khẩu.
(VNF) - Đánh giá năm 2023 sẽ là năm bản lề để tạo ra những thay đổi lớn trong giai đoạn tiếp theo, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình ví von rằng: “Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần”.
(VNF) - “Chúng tôi đang cụ thể hóa định hướng phát triển Măng Đen trở thành vùng du lịch sinh thái mang tầm cỡ quốc gia, gắn việc phát triển du lịch và các ngành kinh tế khác với việc phát triển cộng đồng dân cư, bảo vệ môi trường sinh thái bền vững và giữ gìn văn hóa đặc thù của địa phương. Quy hoạch đợt đầu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030”, ông Lê Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum thông tin.
(VNF) - Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các quy hoạch chung khác được phê duyệt là căn cứ quan trọng để địa phương kịp thời vận dụng và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 55/2022/QH15 Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa. Hoạt động trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời ký biên bản ghi nhớ hợp tác với nhiều tập đoàn lớn sắp tới một lần nữa khẳng định Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu
(VNF) - Không nên nhầm lẫn về nguyên tắc, mục tiêu và việc “làm giá” giữa “đấu giá” với “đấu thầu”, giữa “đấu giá quyền sử dụng đất” với “đấu giá quyền sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư”.
(VNF) - Ông Hoang D.Quan, Thành viên HĐQT Công ty Cổ phần quản lý quỹ Amber (AFM), cho biết với việc thành lập quỹ đầu tư xanh, AFM mong muốn sẽ trở thành đơn vị đi đầu tại Việt Nam trong việc thúc đẩy kinh tế xanh.
(VNF) - Sau 7 năm gắn liền với thương hiệu siêu xe Rolls-Royce, doanh nhân Đoàn Hiếu Minh bất ngờ tuyên bố chia tay với hãng xe này và thành lập Công ty cổ phần Y dược Ngũ Phúc Đường. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, Đoàn Hiếu Minh liên tục nhấn mạnh tới sứ mệnh tạo ra giá trị cho xã hội bằng cách giúp người khác chăm sóc tốt hơn cho sức khỏe bản thân và gia đình.
(VNF) - Mobile Money không chỉ dễ dàng giúp thay thế tiền mặt trong các giao dịch nhỏ lẻ hàng ngày, mà còn là phương tiện phù hợp để Chính phủ giải ngân trực tiếp các khoản trợ cấp, hỗ trợ an sinh xã hội đến từng người dân.
(VNF) - Trong hàng loạt kế hoạch hợp tác đầu tư, kinh doanh được ký kết nhân chuyến thăm châu Âu của Thủ tướng Phạm Minh Chính, gây bất ngờ nhất có lẽ là thương vụ tài trợ 155 triệu bảng Anh vào trường Linacre thuộc Viện Đại học Oxford của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo.
(VNF) - Tài sản bảo đảm của trái phiếu bao gồm toàn bộ bất động sản thuộc dự án bất động sản tại thành phố Biên Hòa, cùng với đó là toàn bộ cổ phần có giá trị 400 tỷ đồng của Gotec Land, tính theo mệnh giá.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu thao túng tiền tệ là gì? Các tiêu chí định lượng để xác định một quốc gia thao túng tiền tệ.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình Slutzky (Slutsky equation) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình sai phân (difference equation) là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phân tích liên ngành (interindustrial analysis or inputs – outputs analysis) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ hưu trí (pension fund) là gì? Phân loại các chương trình hưu trí.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển châu Phi (Africa Development Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Tiền tệ A rập (Arab Monetary Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập (Arab Fund for Economic and Social Development) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ ổn định hối đoái (Exchange Stabilization Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Hệ số xác định điều chỉnh (adjusted) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường (market structure/conduct – performance schema) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Chính sách chống độc quyền không tùy nghi (nondiscretionary or rule – based monoply policy ) là gì? Ứng xử thị trường là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình tuyến tính (linear equation) là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính
Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
