EU công bố gói biện pháp ‘khẩn cấp’: Mua khí đốt chung, giới hạn giá 'động'

Ngày 18/10, Ủy ban châu Âu (EC) đã đưa ra đề xuất gồm các biện pháp mới liên quan tới tình hình năng lượng của khối, nhằm giảm thiểu tác động từ cuộc khủng hoảng năng lượng đang diễn ra tới người dân.

Gói biện pháp “khẩn cấp” của EU thể hiện tình đoàn kết giữa các quốc gia và quyết tâm vượt qua quãng thời gian khó khăn, cắt đứt hoàn toàn sự phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng của Moscow.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói tại cuộc họp báo ngày 18/10: “Chúng tôi biết rằng chúng tôi mạnh mẽ hơn khi cùng hành động".

Mua khí đốt chung

Theo đó, Ủy ban châu Âu đang đề xuất rằng các nước EU nên mua khí đốt chung, tận dụng tình đoàn kết giữa các quốc gia EU để làm đòn bẩy trong các cuộc đàm phán với các nhà cung cấp toàn cầu.

Thay vì từng quốc gia phải ra những mức giá cao riêng lẻ để “giành giật” nguồn khí đốt, các nước có thể tổng hợp nhu cầu và mua chung khí đốt để có mức giá tốt hơn.

Kế hoạch này bắt buộc các quốc gia thành viên phải cùng nhau mua đủ lượng khí đốt chiếm ít nhất 15% lượng dự trữ quốc gia và cho phép các công ty thành lập một tập đoàn châu Âu để đàm phán các hợp đồng dài hạn. Các nguồn cung cấp của Nga sẽ không được tham gia vào liên doanh này.

Giới hạn giá động với khí đốt

Về việc áp trần giá khí đốt chính thức, cơ quan điều hành châu Âu cho biết chưa thể áp dụng biện pháp này do còn nhiều bất đồng giữa các quốc gia thành viên.

Thay vào đó, Ủy ban muốn đưa ra một cơ chế điều chỉnh giá vào mùa đông này để ngăn chặn giá quá cao và tăng giá trên sàn giao dịch khí đốt chính của châu Âu là trung tâm giao dịch Title Transfer Facility (TTF) của Hà Lan, có chỉ số chính là điểm chuẩn cho tất cả khí đốt được giao dịch trên lục địa.

EC cho biết cơ chế điều chỉnh giá tạm thời sẽ thiết lập một giới hạn giá động cho các giao dịch khí đốt trên TTF, giúp tránh biến động giá quá mức và quá cao.

Thiết lập tiêu chuẩn định giá mới

Và trong dài hạn, EC sẽ phát triển một tiêu chuẩn định giá mới cho khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) ở châu Âu, để cung cấp “giá cả ổn định và có thể dự đoán được” và tránh lặp lại giá tăng cao trong năm nay.

Nguyên nhân được đưa ra là chỉ số TTF thiên về phản ánh lượng khí đốt truyền qua đường ống, trong khi EU hiện đã tăng cường nhập khẩu LNG, nên TTF đã không còn là chỉ số chính xác nữa. Do đó, Ủy ban đang phát triển một chuẩn giá bổ sung mới với ACER để giải quyết thách thức mang tính hệ thống này.

Thông báo về kế hoạch, EC cho biết điểm chuẩn mới sẽ ra mắt trước ngày 31/3/2023.

Cũng chính vì việc thiết lập tiêu chuẩn định giá mới có khả năng sẽ mất nhiều thời gian, nên biện pháp áp giá trần "động" sẽ tạm thời được áp dụng và có thể được thay đổi nếu cần thiết, bà Ursular von der Leyen nêu rõ.

Nhiều biện pháp khác…

Để tránh mất điện và phân chia lại năng lượng trong mùa đông tới, EU đã đồng ý với mục tiêu cắt giảm tiêu thụ khí đốt tự nguyện 15% của các quốc gia. Ủy ban sẽ giám sát chặt chẽ các biện pháp cắt giảm nhu cầu và sẵn sàng kích hoạt chuyển sang cắt giảm bắt buộc hoặc thậm chí sửa đổi các mục tiêu nếu các cuộc khủng hoảng trở nên trầm trọng hơn.

Gói này cũng đề xuất sử dụng tới 40 tỷ EUR (39,5 tỷ USD) từ ngân sách của khối để hỗ trợ người dân và các công ty đang gặp khó khăn với giá cao do cuộc khủng hoảng năng lượng gây ra.

Để tăng tính thanh khoản trên các thị trường năng lượng, ủy ban sẽ đề xuất tăng ngưỡng thanh toán bù trừ cho các bên đối tác phi tài chính lên 4 tỷ EUR và mở rộng danh sách các tài sản đủ điều kiện có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp trong một năm.

Ngoài ra, EC đang tìm cách củng cố chiến lược RePowerEU của mình để giành độc lập về năng lượng với nguồn tài trợ chung bổ sung.

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen cho biết những bước đi mới này sẽ cải thiện sự ổn định trên thị trường khí đốt châu Âu trong mùa đông này và hơn thế nữa. Các biện pháp này cũng sẽ giúp giảm thiểu hơn nữa áp lực về giá đối với người dân và ngành công nghiệp châu Âu, đồng thời đảm bảo an ninh nguồn cung và thị trường nội bộ đang hoạt động.

Theo bà von der Leyen, châu Âu đã phải đối mặt với một "cuộc khủng hoảng năng lượng chưa từng có" do chiến sự Ukraine, và hiện đã đạt được tiến bộ trong việc giải quyết vấn đề này. Bằng chứng là kho chứa khí đốt của khối hiện đã đạt 92% lượng khí dự trữ, và EU đã “đa dạng hoá” nguồn cung từ Nga sang các nhà cung cấp “đáng tin cậy” như Na Uy, giúp khối giảm được 2/3 dòng khí đốt nhập khẩu từ Moscow.

Do đó, đã tới lúc EU có thể thực hiện các bước tiếp theo hướng tới "một liên minh năng lượng thực sự”, Chủ tịch Uỷ ban châu Âu nói với các phóng viên.

Các biện pháp sẽ được các nhà lãnh đạo thảo luận tại Hội đồng EU, diễn ra vào cuối tuần này tại Brussels (Bỉ). Nếu được toàn bộ các thành viên đồng thuận, các biện pháp này có thể được áp dụng ngay từ mùa đông năm nay. 

Ủy ban sẽ tiếp tục công việc của mình trong các lĩnh vực khác, bao gồm việc sửa đổi Khung tạm thời về viện trợ nhà nước vào cuối tháng này, và phát triển thêm các cách để hạn chế tác động của giá khí đốt cao đối với giá điện.

Xem thêm >> Châu Âu đề xuất giới hạn giá khí đốt trên sàn giao dịch lớn nhất khu vực