Rườm rà, không rõ, khó quy trách nhiệm
Theo kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công năm 2020 gần 700.000 tỷ đồng, song đến nay mới chỉ giải ngân được hơn 33%. Cá biệt còn 10 bộ, cơ quan trung ương có mức giải ngân dưới 5%. Theo ông, nguyên nhân nào dẫn đến “điệp khúc” giải ngân vốn đầu tư công chậm?
Nguyên nhân có nhiều, nhưng có lẽ chỉ tập trung vào một số vấn đề nổi cộm đã tồn tại từ rất lâu nay. Trước tiên phải kể đến khâu thủ tục phê duyệt đầu tư rườm rà. Dự án nhóm B, C đã vậy, đặc biệt với các dự án thuộc nhóm A còn phức tạp hơn nhiều. Dự án quy mô càng lớn, thủ tục càng rườm rà, phức tạp, vì liên quan vấn đề thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư với nhiều cấp khác nhau. Qua đó thời gian trình, thời gian đợi sẽ kéo dài.
Trong khi thủ tục rườm rà, thời gian quyết định ở từng khâu, từng cấp có thẩm quyền lại không rõ ràng. Lẽ thường, với những dự án lớn, khi trình sau một thời gian bao nhiêu ngày phải được quyết, tuy nhiên trên thực tế có những dự án kéo dài nhiều tháng mới quyết được. Thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư chưa được quy định theo một quy chuẩn về tiến độ và thời hạn quyết định của từng cấp, dẫn đến lòng vòng và kéo dài.
Chính vì không rõ nên không thể quy được trách nhiệm cho ai, cũng không biết chậm ở khâu nào. Một dự án lớn phải trình rất nhiều khâu… Cuối cùng, không biết chậm do đâu. Ông cấp thấp trình chậm, ông thủ trưởng chậm, cấp nào chậm, hay tất cả đều chậm? Trách nhiệm ở từng khâu không rõ nên không thể quy trách nhiệm để kéo dài thuộc về ai, không thể phê bình kỷ luật được ai cả.
Vậy theo ông cần giải pháp gì để khắc phục được điểm nghẽn nãy?
Có thể chúng ta phải quản lý cán bộ theo một chuẩn mực nào đó. Chẳng hạn, nếu ông không đạt tiến độ, phải xem xét phê bình, chấm điểm thấp, rồi trừ lương và xếp loại thấp. Như với doanh nghiệp, họ quản trị gắn với hiệu quả chất lượng từng công việc cụ thể, như vậy công việc sẽ trôi chảy. Nếu quy trình quản lý nhà nước của chúng ta vẫn cứ như thế thì tình trạng trên vẫn là một câu chuyện muôn thủa, không thể xử lý được.
Hiệu quả quản lý, hiệu quả công việc của cán bộ, công chức ở khâu này không rõ. Tôi rất mong từ khi Luật Cán bộ công chức sửa đổi có hiệu lực từ 1/7, các bộ, ngành sẽ xây dựng được quy trình quản lý gắn với vị trí việc làm và hiệu quả công việc của từng người. Như vậy mới rõ người, rõ việc, còn cứ như bây giờ cũng chỉ hòa cả làng hết.
Thủ tục, chế tài đã vậy, hàng loạt dự án đang “chết đứng” vì chậm giải phóng mặt bằng,
thưa ông?
Bên cạnh khâu thủ tục, chế tài và trách nhiệm, giải phóng mặt bằng phục vụ dự án vẫn là một vấn đề cực kỳ nan giải. Càng dự án lớn, tiến độ giải phóng mặt bằng càng chậm, càng kéo dài. Ngay với dự án nhóm C cũng chậm chứ chưa kể dự án lớn thuộc nhóm B, nhóm A.
Tất nhiên, ở đây cũng có cái khó khi vốn đầu tư bố trí cho giải phóng mặt bằng, xây dựng chưa được minh bạch. Đôi khi dự án được quyết định rồi, người ta mới bắt tay vào giải phóng mặt bằng. Có dự án chỉ dự kiến kéo dài trong 3 năm, nhưng có thể phải mất hơn 1 năm, thậm chỉ mất nửa thời gian cho việc giải phóng mặt bằng. Đương nhiên, điều này sẽ ảnh hưởng đến thời gian thi công, giải ngân vốn cho dự án.
| “Thay vì chuyển nguồn, từ giờ tôi sẽ “chọn mặt gửi vàng”, cấp tiền theo đúng năng lực. Muốn 10 đồng nhưng thực tế địa phương chỉ làm được 7, tôi chỉ cấp cho 7 đồng thôi. Rồi năm sau địa phương này cũng chỉ được cấp 7 đồng, không hơn. Dự án như thế, nhưng khả năng của họ chỉ làm được như vậy, dứt khoát sẽ kéo dài, không có cách gì để giải ngân nhanh được”. Ông Đinh Văn Nhã |
Nếu như việc giải phóng mặt bằng được triển khai trước một bước sẽ tốt hơn. Tức là khi đã có quyết định đầu tư, đấu thầu xong người ta bắt tay vào triển khai luôn. Tuy nhiên thực tế hiện nay giải phóng mặt bằng vẫn là khâu yếu mà chưa có lời giải nào. Kể cả Luật Đầu tư công mới có hiệu lực cũng chỉ xử lý được một phần đối với các dự án lớn nhóm A, được ứng vốn trước để triển khai, còn các dự án nhóm B, C chưa xử lý được.
Gần đây một số ý kiến cho rằng có biểu hiện “thu mình” trước đại hội, sợ trách nhiệm, sợ làm, sợ sai?
Đó cũng là một vấn đề. Bây giờ quy định rất rõ, quyết định đầu tư dự án phải rõ nguồn vốn và cân đối được nguồn. Thực tế rất nhiều dự án có phần đối ứng của địa phương, nhưng khâu này lại không được rõ lắm, nên đôi khi cũng gây chậm, kéo dài. Nhưng việc dự án kéo dài cũng chỉ xã hội thiệt chứ chả ai sao cả.
Tất nhiên ở đây cũng có nguyên nhân từ khả năng dám quyết, dám làm của người có thẩm quyền. Do quản lý, kỷ cương, kỷ luật trong đầu tư công siết lại nên cũng dẫn đến tình trạng sợ trách nhiệm. Nguyên nhân này cũng có một phần, nhưng nguyên nhân chủ yếu vẫn nằm ở khâu thủ tục, quy trình xử lý công việc, trách nhiệm không được khoa học, rồi khâu giải phóng mặt bằng chậm như vừa nêu.
“Chọn mặt gửi vàng”
Ông thấy sao khi nhiều dự án lớn, chẳng hạn như sân bay Long Thành, nhà nước làm vài năm chưa xong khâu giải phóng mặt bằng, trong khi đó, cũng chỉ từng ấy thời gian, tư nhân đã làm xong được sân bay Vân Đồn?
Sân bay Long Thành rồi hàng loạt các dự án trên đường cao tốc Bắc - Nam, hiện giải phóng mặt bằng mới được khoảng 60 - 70%. Một số địa phương còn chưa có chuyển biến gì. Mặc dù theo quy định đến thời điểm này phải thi công gần xong rồi, để đến năm 2021 phải xong. Nhưng đến bây giờ, đã qua nửa năm 2020 rồi vẫn chưa làm xong khâu giải phóng mặt bằng. Điều này làm dự án chậm tiến độ, kéo dài.
Chính phủ đã nhiều lần đốc thúc, nhưng tình trạng ì ạch trong giải ngân vốn đầu tư công vẫn chưa được khắc phục. Theo ông, phải có giải pháp nào đủ mạnh khắc phục triệt để, hoặc hạn chế tối đa tình trạng này?
Luật Đầu tư công mới đã có những giải pháp khắc phục. Tuy nhiên, luật mới chỉ có hiệu lực được 6 tháng, nhưng đã mất 4 tháng đầu năm tê liệt do dịch bệnh COVID-19. Cho nên hiệu ứng của Luật Đầu tư công mới tác động như thế nào đến việc giải ngân chưa rõ lắm. Phần lớn vốn đầu tư giải ngân từ đầu năm đến nay là nguồn vốn của năm 2019. Còn năm 2020 mới chỉ phân bổ chi tiết đến các dự án thôi chứ chưa giải ngân. Đến hết năm nay chúng ta mới có thể đánh giá lại tất cả những quy định mới của luật đi vào cuộc sống ra sao, lúc đó mới rõ.
Cá nhân tôi cũng rất kỳ vọng Luật Đầu tư công mới sẽ xử lý được tốt hơn, quy trình gọn hơn, rõ hơn. Hiện tất cả vốn đầu tư đang thụ hưởng bởi quy định của Luật Đầu tư công cũ. Trong đó quy định thời gian chuyển nguồn 2 năm. Nghĩa là, vốn của năm 2019 được sử dụng cho đến hết năm 2020. Nhưng với luật mới, vốn của năm 2020 chỉ được sử dụng đến đầu năm sau. Tức thời hạn chỉ gói gọn trong vòng 1 năm, thay vì 2 năm như trước kia.
Thời gian sử dụng sẽ phải thu hẹp lại, thậm chí không cho chuyển nguồn nữa. Ví dụ, năm nay cấp cho 10 đồng, nhưng chỉ giải ngân được 7 đồng. Lúc đó có muốn chuyển nguồn 3 đồng còn lại sang năm sau cũng không cho. 3 đồng còn lại tính vào dự toán và sẽ khấu trừ vào năm sau. Không có chuyện chuyển nguồn 3 đồng đó, rồi lại được rót thêm 10 đồng như năm trước.
Chúng ta không thể cứ cấp tiền mà không căn cứ vào năng lực của người sử dụng tiền. Thay vì chuyển nguồn, từ giờ tôi sẽ “chọn mặt gửi vàng”, cấp tiền theo đúng năng lực, làm được từng nào sẽ cấp tiền từng đó.
Chúng ta phải đi theo thông lệ quốc tế, họ làm gì có chuyển nguồn, nhất là vốn đầu tư. Họ phân bổ vốn rất khoa học, căn cứ vào năng lực sử dụng tiền giải ngân của từng đối tượng, từng nhà thầu, từng cơ quan chủ đầu tư để cấp tiền. Đây là một trong những kinh nghiệm mà các tổ chức quốc tế hỗ trợ kỹ thuật cho các cơ quan của Việt Nam. Mình cứ dự toán vống lên rồi không giải ngân hết. Họ chỉ cho mình năm đầu, nếu giải ngân được 70%, năm sau họ chỉ cho đúng 70%. Như thế thì lo gì chuyện chuyển nguồn và tới đây chúng ta cũng phải tiếp cận theo hướng đó.
Tags:
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một siêu đô thị biển quy mô 20 – 25 triệu dân vào năm 2050. Siêu đô thị này có thể đóng góp GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD, trở thành "cực tăng trưởng thế kỷ" mới của châu Á, đủ sức tương tác với các trung tâm hàng đầu như Singapore, Seoul hay Tokyo.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
