Kinh tế Việt Nam trước kỷ nguyên vươn mình:

Kỳ vọng từ ngôi sao kinh tế tư nhân

TS Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam - 30/01/2025 07:30 (GMT+7)

(VNF) - Trong bối cảnh nền kinh tế quốc dân còn nhiều khó khăn phía trước, kinh tế thế giới có nhiều biến động khó đoán, các động lực tăng trưởng cũ đã cạn, thì doanh nghiệp tư nhân được xem là sự kỳ vọng của nền kinh tế. Bởi vậy, đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh là điều hết sức quan trọng để doanh nghiệp tư nhân phát huy tối đa tiềm lực và phát triển mạnh mẽ.

Doanh nghiệp rời thị trường vẫn cao

Trong những năm qua, cả nước có khoảng 120.000- 130.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập/năm, thế nhưng tỷ lệ doanh nghiệp dừng hoạt động, giải thể cũng rất lớn, chiếm 60% - 90%, thậm chí có thời gian còn vượt số doanh nghiệp mới thành lập.

Điều này cho thấy dù đã có những tín hiệu phục hồi nhất định nhưng doanh nghiệp vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

TS. Lê Duy Bình Giám đốc Economyca Việt Nam.

Về hệ số hiệu quả sử dụng vốn đầu tư (ICOR), năm 2010 khu vực kinh tế nhà nước cần 9,8 đồng để tạo ra 1 đồng GDP thì khu vực kinh tế tư nhân chỉ cần sử dụng 4,3 đồng để tạo ra 1 đồng GDP. Điều này cho thấy khu vực tư nhân sử dụng hiệu quả vốn hơn.

Tuy nhiên xu hướng này đã đảo ngược trong giai đoạn từ khi bùng phát dịch bệnh Covid-19 cho tới nay. Khu vực tư nhân hiện cần đến 23 đồng để tạo ra 1 đồng GDP trong khi khu vực kinh tế nhà nước vẫn duy trì trình độ cũ.

Sự suy giảm về ICOR của đầu tư tư nhân trong hai năm vừa qua là một chỉ dấu đáng lo ngại.

Quan ngại mục tiêu 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025

Việt Nam đặt mục tiêu có 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025. Trong bối cảnh như hiện nay, khi số doanh nghiệp rời thị trường vẫn xấp xỉ số doanh nghiệp mới thành lập thì mục tiêu này không phải dễ thực hiện. Hiện nay, để người dân bỏ vốn thành lập doanh nghiệp không khó nhưng để doanh nghiệp tồn tại và phát triển lâu dài thì có rất nhiều việc phải làm.

Do đó, đã đến lúc Chính phủ cần chú ý đến mục tiêu phát triển doanh nghiệp đang hoạt động thay vì hướng đến mục tiêu là số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới. Chính phủ cũng cần có các biện pháp cải cách mang tính đột phá nhằm thúc đẩy sự hình thành của một khung pháp lý thuận lợi, phù hợp với loại hình doanh nghiệp cá thể.

Đây là giải pháp cơ sở để khuyến khích cá nhân kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp, hướng tới mục tiêu 1,5 triệu doanh nghiệp và xa hơn là 2 triệu doanh nghiệp hoạt động hiệu quả.

Như vậy, để thúc đẩy đầu tư tư nhân thì cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp vẫn là yếu tố cơ bản, mang tính nền tảng, dù với những doanh nghiệp siêu nhỏ hay những tập đoàn trị giá nhiều nghìn tỷ đồng. Trong báo cáo của Tổng cục Thống kê, 40% doanh nghiệp đánh giá triển vọng kinh doanh sẽ tốt hơn trong những tháng cuối năm, có nghĩa là 60% còn lại cho rằng triển vọng kinh doanh không thay đổi, hoặc kém hơn.

Như vậy, doanh nghiệp vẫn còn e dè, chưa chắc chắn. Lúc này, cộng đồng doanh nghiệp cần một sự tự tin của các cơ quan quản lý trong việc hỗ trợ các quyết định đầu tư, phê duyệt các dự án của doanh nghiệp. Khi đó doanh nghiệp cũng tự tin khi quyết định bỏ vốn đầu tư, người lao động có việc làm cũng sẽ tự tin trong tiêu dùng, mua sắm… Tất cả những yếu tố đó sẽ tạo ra sự hứng khởi mới cho nền kinh tế.

Khuyến khích và hỗ trợ chuyển đổi doanh nghiệp

Trong tỷ lệ đóng góp gần 40% vào GDP của kinh tế tư nhân thì 75% đến từ khu vực kinh tế tư nhân không chính thức. Vì vậy, khuyến khích các hộ kinh doanh cá thể và các thực thể kinh tế cá thể khác chuyển đổi thành doanh nghiệp vẫn là hướng đi phù hợp để phát triển doanh nghiệp bền vững.

Vấn đề quan trọng là cách làm phải dựa trên hoạt động thực tế của các hộ kinh doanh và các thực thể kinh tế cá thể khác. Nếu xuất phát từ ý chí mong muốn có số lượng doanh nghiệp nhiều lên để đạt được mục tiêu 1,5 triệu doanh nghiệp thì kết quả có thể sẽ không thành công.

Khuyến khích và hỗ trợ chuyển đổi doanh nghiệp.

Hai đối tượng có tiềm năng nhất có thể chuyển đổi doanh nghiệp là các hộ kinh doanh cá thể và cá nhân kinh doanh. Đây chính là nguồn “dự bị” của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Muốn chuyển đổi thành công hộ kinh doanh cá thể lên doanh nghiệp cần phải có các quy định hợp lý, dựa trên bằng chứng từ các nghiên cứu thực tế, số liệu thống kê, khoa học pháp lý cũng như thông lệ quốc tế khi sửa đổi Luật Doanh nghiệp để hình thành một khung pháp lý thực sự phù hợp với hộ kinh doanh cá thể.

Việc đầu tiên cần làm là thay đổi thuật ngữ “doanh nghiệp tư nhân” trong Luật Doanh nghiệp thành doanh nghiệp cá thể hay doanh nghiệp một chủ, nhắm phản ánh đúng hơn bản chất pháp lý của loại hình doanh nghiệp này.

Bên cạnh đó, cần dành một chương trình riêng trong Luật Doanh nghiệp cho doanh nghiệp cá thể hay doanh nghiệp một chủ (sau khi đổi tên theo quy định mới). Trong đó, quy định rõ khu vực doanh nghiệp này sẽ áp dụng các chế độ kế toán, báo cáo tài chính theo các nguyên tắc đơn giản, chi phí thấp và các quy định pháp luật khác, phù hợp với bản chất của doanh nghiệp một chủ, thay vì họ phải tuân thủ toàn bộ các quy định giống như các doanh nghiệp khác như hiện nay.

Bên cạnh đó, các quy định về quản lý thuế, mức thuế cho khu vực doanh nghiệp này cũng cần được điều chỉnh để gần giống như mức hộ kinh doanh cá thể phải đóng như hiện tại.

Điều này có nghĩa doanh nghiệp cá thể hay doanh nghiệp một chủ sẽ không phải chịu cùng thẩm quyền, sắc thuế hay chế độ quản lý thuế tương tự như các công ty trách trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần có hàng trăm, hàng ngàn cổ đồng như quy định hiện nay.

Bằng cách đó, chi phí tuân thủ pháp luật, chi phí thuế của các hộ kinh doanh cá thể sau khi chuyển đổi thành doanh nghiệp sẽ không bị thay đổi quá nhiều, đảm bảo sức sống và khả năng cạnh tranh của họ.

Khơi thông dòng chảy thể chế

Khơi thông dòng chảy thể chế

Diễn đàn
(VNF) - Trao đổi cùng Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, khẳng định chính hệ thống pháp luật hiện nay là “thủ phạm” khiến chúng ta tự trói buộc chính mình, kìm hãm sự phát triển. Ông cho rằng nếu khơi thông điểm nghẽn này thì việc kinh tế Việt Nam tăng trưởng hai con số là điều hoàn toàn có thể đạt được.
Cùng chuyên mục
Tin khác