Kiến nghị tháo gỡ khó khăn cho dự án hầm Hải Vân

Chính phủ phê duyệt lập 7 trạm thu phí

Ông Lưu Xuân Thủy, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Đèo Cả cho biết: Hầm Hải Vân 1 đã được Nhà nước đầu tư bằng nguồn vốn vay JBIC của Nhật Bản hoàn thành đưa vào sử dụng từ tháng 6/2005. Từ 2005 đến năm 2015, chi phí để thực hiện công tác quản lý vận hành (QLVH) và tuyến đường QL1 qua đèo Hải Vân được Nhà nước chi trả.

Trong quá trình triển khai mở rộng hầm Hải Vân 2, Bộ GTVT đã yêu cầu Nhà đầu tư - Công ty CPĐT Đèo Cả thực hiện việc nâng cấp hầm Hải Vân 1 (do sau hơn 10 năm đưa vào sử dụng cần phải thực hiện trùng tu, nâng cấp để đảm bảo điều kiện an toàn khai thác) và ứng kinh phí để thực hiện công tác quản lý vận hành từ tháng 11/2015.

“Đến thời điểm hiện nay, Công ty CPĐT Đèo Cả đã chi 900 tỷ đồng để thực hiện hoàn thành việc nâng cấp hầm Hải Vân 1 và hơn 300 tỷ đồng để thực hiện công tác QLVH hầm Hải Vân 1”, ông Thuỷ nói.

Mặt khác, theo Phương án tài chính (PATC) được Bộ GTVT phê duyệt, Hợp đồng BOT ký kết giữa Bộ GTVT với Nhà đầu tư thì Công ty CPĐT Đèo Cả được thu phí tại trạm Nam Hải Vân từ tháng 1/2017. Tuy nhiên, việc thu phí tại trạm Nam Hải Vân không thực hiện được do trạm Bắc Hải Vân đang thu phí để hoàn vốn cho dự án BOT Phước Tượng - Phú Gia.

Hiện nay, chi phí quản lý vận hành hầm Hải Vân 1 khoảng gần 100 tỷ đồng/năm. Tại văn bản số 70/TTg-KTN ngày 12/01/2016, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận về nguyên tắc việc bố trí 7 trạm thu phí (trong đó có trạm Nam Hải Vân, La Sơn - Túy Loan) để hoàn vốn cho Dự án hầm Đèo Cả.

"Bộ GTVT đã phê duyệt PATC hoàn vốn Dự án tại Quyết định số 3107/QĐ-BGTVT ngày 5/10/2016 với thời gian hoàn vốn khoảng 28 năm. Như vậy, dự án cần nguồn kinh phí khoảng 2.660 tỷ đồng/28 năm (nếu tính thêm hệ số trượt giá sẽ là 5.548 tỷ đồng) để quản lý vận hành hầm Hải Vân 1, đây là khoản kinh phí quá lớn và nếu không có giải pháp để đảm bảo thì Doanh nghiệp không thể cân đối được", ông Thuỷ chia sẻ.

Chủ đầu tư bị hụt thu

Ông Thuỷ cũng cho hay, hiện công tác vận hành hầm Đèo Cả và hầm Hải Vân xảy ra nhiều bất cập kéo dài không được Bộ GTVT giải quyết, tháo gỡ dứt điểm. Trong đó, có việc đại diện nhà nước thực hiện chưa đúng cam kết với nhà đầu tư.

Cụ thể, hợp đồng BOT giữa Bộ GTVT với nhà đầu tư để thực hiện Dự án hầm Cổ Mã và hầm Đèo Cả, nhà đầu tư được thu phí từ 60.000 – 288.000 đồng/lượt (tuỳ tải trọng xe). Tuy nhiên, Thông tư 35/2016, mức phí tối đa nhà đầu tư được thu từ 52.000 – 200.000 đồng/lượt (tuỳ tải trọng xe).

Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Đèo Cả Lưu Xuân Thủy cho hay, hầm Đèo Cả thu phí từ tháng 9/2017 tới nay, theo Thông tư 35, nhưng thấp hơn hợp đồng Bộ GTVT ký với nhà đầu tư. 

“Chỉ tính 10 tháng đầu năm 2018, chúng tôi hụt thu hơn 65 tỷ đồng so với hợp đồng ký với Bộ GTVT. Dù chúng tôi nhiều lần có văn bản đề nghị Bộ GTVT tháo gỡ vướng mắc, nhưng tới nay vẫn chưa được giải quyết. Khiến nguồn tài chính để duy trì hoạt động hầm Cổ Mã và hầm Đèo Cả gặp khó khăn. Trường hợp không giải quyết được, đề nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng thực hiện tiếp nhận lại hầm Đèo Cả để vận hành khai thác, tránh phải dừng vận hành hầm”, ông Thuỷ nói.

Với dự án nâng cấp hầm Hải Vân 1 và xây dựng mới đường hầm thứ 2, theo hợp đồng BOT giữa Bộ GTVT và nhà đầu tư, sau khi hoàn thành sửa chữa, nâng cấp hầm Hải Vân 1, từ tháng 1/2017 nhà đầu tư được thu phí để thu hồi vốn. Tuy nhiên, do vướng trạm thu phí BOT Phước Tượng – Phú Gia (trạm Bắc Hải Vân) nên nhà đầu tư chưa thể lập trạm thu phí cho dự án Hải Vân 1 – do 2 trạm thu phí quá gần nhau.

Để giải quyết, Bộ GTVT cho dự án Phước Tượng – Phú Gia và hầm Hải Vân 1 được thu chung 1 trạm để thu phí hoàn vốn cho 2 dự án. 

Khó khăn nên chủ đầu tư đành trả lại dự án

Theo ông Thuỷ, phương án tạm trên vẫn chưa giải quyết được khó khăn về tài chính của nhà đầu tư, khi nhà đầu tư đã bỏ ra hơn 1.200 tỷ đồng nâng cấp hầm Hải Vân 1, và ứng trước 315 tỷ đồng duy trì vận hành hầm. Tháng 9/2018, Bộ GTVT đã báo cáo thực trạng dự án trên lên Thủ tướng.

Thậm chí, mới đây Điện lực Liên Chiểu (Đà Nẵng) đã có văn bản “doạ” cắt điện cho hầm Hải Vân 1, khi đơn vị vận hành đang nợ hơn 2 tỷ đồng tiền điện. Đây là văn bản đòi nợ tiền điện thứ 4 được điện lực phát đi.

“Chúng tôi đã có văn bản kiến nghị Bộ GTVT giải quyết những khúc mắc trên, nếu Bộ GTVT không đảm bảo được nguồn kinh phí vận hành hầm Hải Vân từ ngày 5/11 tới, hoạt động hầm không an toàn Bộ GTVT sẽ phải chịu hoàn toàn trách nhiệm”, ông Thuỷ khẳng định.

Ông Thuỷ cho biết thêm: Nhà đầu tư - Công ty CPĐT Đèo Cả đã kiến nghị nhiều lần nhưng chưa được Bộ GTVT tham mưu kịp thời hướng giải quyết cho Thủ tướng Chính phủ.

Hiện nay, mặc dù gặp nhiều khó khăn như vậy nhưng Nhà đầu tư - Công ty CPĐT Đèo Cả vẫn đang tập trung nguồn lực để hoàn thành hầm Cù Mông để đưa vào khai thác trước tết Nguyên đán năm nay và tại hạng mục mở rộng Hầm Hải Vân đã khoan được gần 4.000 m hầm/6.300 m.

“Đồng thời đang nỗ lực làm việc với Nhà thầu quản lý vận hành Hầm Hải Vân 1 (Công ty HAMADECO), Điện lực Đà Nẵng để duy trì công tác Quản lý vận hành hầm Hải Vân 1. Tuy nhiên, những cảnh báo về nguy cơ gián đoạn hoạt động của các hầm Đèo Cả, hầm Hải Vân 1 là có cơ sở vì nếu chỉ mình Công ty CPĐT Đèo Cả nỗ lực thì cũng không thể nào đảm bảo được kinh phí cho công tác này”, ông Thuỷ lo lắng

Dự án đầu tư xây dựng hầm đường bộ Đèo Cả, gồm: Hầm Đèo Cả, hầm Cổ Mã, hầm Cù Mông và mở rộng hầm Hải Vân được thực hiện theo hình thức BOT, với tổng vốn đầu tư 26.154 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ dự án 5.048 tỷ đồng và vốn BOT là 21.106 tỷ đồng.  Nhà đầu tư thu hồi vốn qua thu phí, với thời gian khoảng 28 năm.