Lý thuyết sở thích bộc lộ là gì?

Lý thuyết sở thích bộc lộ là gì?

Lý thuyết sở thích bộc lộ (revealed preference theory) là một cách khác để lý giải tại sao đường cầu của người tiêu dùng cá biệt lại dốc xuống. Cách lý giải này đòi hỏi người tiêu dùng phải bộ lộ sở thích của mình trong một tập hợp các hoàn cảnh. Sở thích mà tiêu dùng bộc lộ có thể biểu thị bằng sự lựa chọn giữa hai hoặc nhiều hàng hóa, nhưng khi có nhiều hàng hóa, tiền được sử dụng để đại diện cho tất cả các loại hàng hóa. 

Giải thích lý thuyết sở thích bộc lộ

Nếu một người tiêu dùng thích có kết hợp tiền (OM₁) và hàng X (OX₁), anh ta sẽ nằm ở một điểm trên đường ngân sách (hay đường giá tương đối) MX. Nếu mặt hàng X trở nên rẻ hơn, do vậy thu nhập thực tế của người tiêu dùng tăng và người tiêu dùng chuyển sang đường ngân sách MX₂. Ví dụ, kết hợp tiền và hàng mà người tiêu dùng lựa chọn bây giờ là điểm b.

Tuy nhiên, không phải tất cả thay đổi đều phát sih từ sự gia tăng thu nhập thực tế do sự giảm sút giá cả của hàng hóa X gây ra. Một phân sự thay đổi có nguyên nhân ở sự thay thế hàng hóa khác bằng hàng hóa X - hàng hóa giờ đây đã trở nên rẻ hơn mtooj cách tương đối. Hiệu ứng thay thế này luôn luôn dương, nghĩa là khong thể xảy ra trường hợp người tiêu dùng mua mặt hàng X ít hơn sau khi có sự thay đổi từ MX sang MX₂.

Nếu chúng ta rút bớt theo cùng một tỷ lệ cơ cấu hàng hóa mới của người tiêu dùng tại điểm b bằng cách giả định thu nhập giảm dưới hình thức dịch chuyển song song vào bên trong của đường ngân sách tới M₂X₃ thì khi đó ngươi ftieeu dùng sẽ chọn một vị trí mới, ví dụ điểm c. Hiệu ứng thay thế được biểu thị bằng sự di chuyển từ X₁ đến X₅ còn sự di chuyển từ X₅ tới X₄ được gọi là hiệu ứng thu nhập

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)