Minh bạch hóa dự án cao tốc Bắc - Nam thông qua đấu thầu

Năm 2018, các hoạt động chuẩn bị cho dự án cao tốc Bắc - Nam sẽ được Bộ Giao thông vận tải thực hiện khẩn trương; trong đó vấn đề đấu thầu dự án này đang được dư luận quan tâm. Bộ trưởng Bộ Giao thông Nguyễn Văn Thể đã có những chia sẻ với phóng viên TTXVN xung quanh vấn đề này.

- Xin Bộ trưởng cho biết việc chuẩn bị cho triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam của Bộ Giao thông vận tải?

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Trong nhiệm kỳ này, ngành giao thông vận tải có 3 dự án trọng điểm là cao tốc Bắc - Nam, sân bay quốc tế Long Thành và dự án chống ngập TP. HCM. 

Dự án chống ngập bị chậm TP. HCM, địa phương đang muốn rút về thực hiện bằng ngân sách thành phố. Sân bay quốc tế Long Thành trong thời gian tới cũng chủ yếu thực hiện giải phóng mặt bằng, đến năm 2019 mới trình Quốc hội xin phê duyệt dự án. Vì thế, ngành giao thông vận tải chỉ tập trung chủ yếu vào dự án cao tốc Bắc - Nam. 

Xác định nhiệm vụ trọng tâm như vậy, trong thời gian vừa qua Bộ Giao thông vận tải đã nỗ lực điều hành theo tiến độ, giám sát, kiểm tra thường xuyên.

Theo kế hoạch dự kiến tháng 7/2018, toàn bộ 11 dự án của cao tốc Bắc - Nam sẽ được phê duyệt. Nội dung phê duyệt gồm: thiết kế kỹ thuật (gồm các yếu tố thống nhất với địa phương như các đường nhánh, cầu vượt dân sinh, cống hộp, hệ thống thoát nước, thủy lợi…), chính sách đền bù giải phóng mặt bằng.

Đặc biệt, kế hoạch trùng tu, đại tu từng dự án được đưa vào ngay từ khâu lập dự án. Các quy trình, quy phạm, vật liệu mới… cũng sẽ đưa vào ngay từ khâu chuẩn bị để gắn trách nhiệm của nhà đầu tư vào cao tốc này. Ngoài ra, việc đánh giá tác động môi trường của dự án sẽ được thông qua trước khi phê duyệt dự án.

Sau khi dự án được phê duyệt, các Ban Quản lý dự án của Bộ Giao thông vận tải phải làm việc với Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng của địa phương nơi dự án đi qua và bắt đầu thực hiện giải phóng mặt bằng ngay sau tháng 7 tới.

Mỗi Ban quản lý dự án được Bộ Giao thông vận tải giao quản lý một dự án, giám đốc các ban phải chủ động mọi công việc được giao. Đến tháng 7 tới, ban nào không thực hiện xong sẽ kỷ luật giám đốc ban đó.

- Vậy cụ thể, các tiêu chí điều kiện để tham gia đấu thầu dự án này như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Từ tháng 7 cho đến cuối năm 2018, Bộ Giao thông vận tải sẽ lập hồ sơ thiết kế kỹ thuật và dự toán của dự án. Theo quy định mới, sau khi dự toán và hồ sơ thiết kế kỹ thuật được duyệt mới phát hành hồ sơ mời thầu.

Trước đây, dự án sau khi được phê duyệt có thể phát hành hồ sơ mời thầu ngay. Nhưng với cao tốc Bắc- Nam phải có thiết kế kỹ thuật, lên dự toán chi tiết mới tiến hành phát hành hồ sơ mời thầu để đảm bảo minh bạch quá trình đấu thầu.

Mời thầu sẽ có sơ tuyển sau đó mới vào tham dự thầu. Trong khi tham dự thầu phải đảm bảo nguồn tài chính, đầu năm 2019 sẽ cho tổ chức đấu thầu.

Sau khi đấu thầu, chúng tôi quy định hết 3 tháng, nhà đầu tư không lo được vốn sẽ huỷ kết quả đấu thầu, tránh tình trạng nhà đầu tư không lo được vốn, không vay được ngân hàng làm trễ công trình.

Đợt đấu thầu cao tốc Bắc - Nam này sẽ khó khăn hơn vì là đấu thầu quốc tế. Để đáp ứng yêu cầu, tư vấn và lập dự án là phải song ngữ, lấy tiếng Anh là chuẩn. Hồ sơ mời thầu sắp tới tiếng Anh là chính để giới thiệu ra quốc tế, do đó trình độ tư vấn cũng đòi hỏi cao. Mỗi Ban quản lý dự án của Bộ Giao thông vận tải phải cử ra một nhóm các cán bộ, kỹ sư có kinh nghiệm, trình độ ngoại ngữ để làm việc với nước ngoài.

- Để loại trừ yếu tố đấu thầu mang tính hình thức, Bộ Giao thông vận tải có giải pháp gì để giải quyết vấn đề này?

Về nguyên tắc đấu thầu, nếu đấu thầu lần đầu mà chỉ có một nhà thầu thì sẽ tiến hành chỉ định. Tuy nhiên, hiện nay Bộ Giao thông vận tải cũng đang trình Chính phủ cơ chế nếu lần đầu tiên không thành công thì Bộ sẽ tiếp tục cho đấu thầu lần 2 đồng thời báo cáo Chính phủ. Nếu Chính phủ thấy thời gian kéo dài quá sẽ trình qua Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, lúc đó nếu muốn đấu thầu lại sẽ thuộc thẩm quyền của Chính phủ.

Về quan điểm của Bộ Giao thông vận tải, phải đấu ít nhất 2 lần, nếu lần 2 không thành công, Bộ Giao thông vận tải mới trình Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trương đấu thầu tiếp hay chỉ định thầu. Bộ Giao thông vận tải không đề xuất chỉ định thầu.

Xin cám ơn Bộ trưởng!