Ngân sách eo hẹp, Bộ Giao thông đề nghị 'nới' quy định để gỡ khó cho BOT giao thông

Hiện tại, một số địa phương đề xuất bổ sung một số hạng mục vào các dự án BOT để phát huy tối đa hiệu quả đầu tư, Bộ GTVT thấy phù hợp, nhưng đề xuất trên lại chưa phù hợp với Nghị quyết 437 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Tháng 10/2017, sau khi giám sát, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 về một số nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục hoàn thiện và đẩy mạnh việc thực hiện chính sách pháp luật về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đông xây dựng – kinh doanh – chuyển giao (BOT).

Nghị quyết nêu rõ chủ trương không đầu tư dự án BOT trên đường hiện hữu, chỉ đầu tư dự án áp dụng hình thức BOT đối với các tuyến đường mới để bảo đảm quyền lựa chọn cho người dân.

Tại báo cáo mới gửi đến Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ GTVT khẳng định đã nghiêm túc thực hiện chủ trương nói trên, đã dừng và chuyển hình thức đầu tư của 14 dự án đầu tư trên các tuyến đường hiện hữu.

Hiện nay, Bộ đang tập trung kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP đối với một số dự án thành phần trên tuyến cao tốc Bắc Nam phía đông và một số tuyến cao tốc vành đai, hướng tâm có vai trò quan trọng, cấp bách, Thứ trưởng Nguyễn Nhật cho biết.

Ông Nhật cũng khẳng định, Nghị quyết 437 đã giải quyết triệt để được tồn tại về tiêu chí và chủ trương đầu tư đối với các dự án BOT mới. Tuy nhiên tại nghị quyết chưa có điều khoản chuyển tiếp đối với các dự án BOT trên đường hiện hữu đã ký hợp đồng và thực hiện đầu tư trước ngày nghị quyết 437 có hiệu lực dẫn đến cách hiểu khác nhau gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện.

Đồng thời, trong quá trình triển khai, một số địa phương đề xuất bổ sung một số hạng mục vào các dự án BOT để phát huy tối đa hiệu quả đầu tư như nút giao, cầu vượt, đường gom hoặc xuất phát từ nhu cầu vận tải cần đầu tư mở rộng một số làn xe, một số hạng mục công trình để đáp ứng nhu cầu. Như, mở rộng các cầu Xương Giang,  Như Nguyệt thuộc dự án mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Hà Nội - Bắc Giang, mở rộng cầu Tam Kỳ thuộc dự án Quốc lộ 1 đoạn qua tỉnh Quảng Nam.

Một dự án nữa cũng được đề cập tại báo cáo là tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu giẽ. Như phóng viên đã thông tin với lý do tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ đã mãn tải quá sớm so với thiết kế và phương án tài chính, Công ty Cổ phần BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ muốn được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh nghị quyết 437 để mở rộng quy mô tuyến này lên 8 đến 10 làn xe theo hình thức BOT.

Báo cáo nêu rõ, Bộ GTVT nhận thấy nhu cầu đầu tư, nâng cấp, mở rộng là cần thiết để tăng cường kết nối, đảm bảo nhu cầu vận tải, nâng cao an toàn giao thông và phát huy tối đa hiệu quả đầu tư của các dự án BOT. Tuy nhiên việc bổ sung các hạng mục này vào các dự án chưa phù hợp với nghị quyết 437 vì đồng nghĩa với tiếp tục đầu tư BOT trên đường hiện hữu.

Để tiếp tục đầu tư bổ sung các hạng mục này, Nhà nước phải bố trí ngân sách để đầu tư, tuy nhiên phương án này không khả thi trong điều kiện nguồn vốn ngân sách hạn hẹp như hiện nay. Thực tế cho thấy, từ sau khi nghị quyết 437 được ban hành, các hạng mục cần thiết phải tăng cường nâng cấp, mở rộng nêu trên vẫn chưa thể triển khai thực hiện - Thứ trưởng Nguyễn Nhật nêu khó khăn.

Từ thực tế trên, bộ đề nghị Ủy ban Kinh tế báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho phép điều chỉnh, bổ sung một số nội dung trong nghị quyết 437. Cụ thể là bổ sung điều khoản chuyển tiếp đối với các dự án BOT trên đường hiện hữu đã ký hợp đồng và thực hiện đầu tư trước ngày nghị quyết 437 có hiệu lực thi hành được tiếp tục thực hiện theo hợp đồng đã ký.

Điều chỉnh tiếp theo là cho phép đầu tư bổ sung một số hạng mục nâng cấp, mở rộng thực sự cần thiết vào các dự án BOT đang thực hiện để tăng cường kết nối, đảm bảo nhu cầu vận tải, nâng cao an toàn giao thông và phát huy tối đa hiệu quả đầu tư của các dự án BOT.