Ngày càng nhiều thực tập sinh Việt Nam tự tử tại Nhật Bản

Sotoba (卒塔婆) là một thanh gỗ có ghi tên người đã mất và lời cầu nguyện gửi đến các bậc thần linh, mong người đã khuất được thanh thản nơi chín suối hoặc được đầu thai luân hồi.

Theo sư cô Thích Tâm Trí, 40 tuổi, trong số 81 người này có nhiều người ở độ tuổi từ 20 đến hơn 30 tuổi, là sinh viên hoặc thực tập sinh kỹ thuật.

Trong đó, có 4 người, gồm 3 thực tập sinh kỹ thuật và một sinh viên, vừa qua đời hồi tháng 7 vừa qua do nhiều nguyên ngân khác nhau, có cả tự sát.

Trong số ba thực tập sinh đó có một người đang làm công việc liên quan tới hội họa, đã tự sát ngày 15/7. Người thanh niên này đã để lại thư tuyệt mệnh gửi đến công ty, người em trai cũng đang ở Nhật Bản và gia đình tại Việt Nam.

Bức thư có đoạn: "Cuộc sống rất đau đớn vì bạo lực và bị ức hiếp".

Trước khi được tìm thấy trong tư thế treo cổ bên một con sông, người thanh niên này đã từng gọi điện cho em trai và nói: “Anh rất cô đơn, anh đang uống bia một mình”.

Tấm Sotoba của một người Việt được đặt tại chùa Nisshinkutsu ở thủ đô Tokyo, Nhật Bản. Ảnh: Asahi Shimbun

Trước đó, theo giấy chứng tử của một người đàn ông 31 tuổi chết hồi tháng 6, nguyên nhân người này tử vong là do suy tim cấp tính. Một thực tập sinh khác trong độ tuổi 20 thì được tìm thấy tử vong khi một đồng nghiệp đến phòng đánh thức vào buổi sáng.

Theo Bộ Tư pháp Nhật Bản, do mối quan hệ ngoại giao thân thiết giữa hai nước và tình trạng thiếu hụt lao động ở Nhật Bản, số người Việt Nam làm việc và sinh sống tại nước này đã tăng gấp 7 lần từ hơn 36.000 người năm 2007 lên hơn 260.000 người vào năm 2017, chỉ sau Trung Quốc và Hàn Quốc.

Số thực tập sinh Việt Nam tại Nhật Bản vào cuối năm 2015 là gần 57.600 và đạt gần 123.600 người vào cuối năm 2017.

Trong bối cảnh số sinh viên và thực tập sinh nước ngoài gia tăng ở Nhật Bản, nhiều người qua đời do làm việc quá giờ, do sức khỏe suy giảm hoặc áp lực trong đời sống hàng ngày.

Chưa có thống kê cụ thể về tổng số vụ tử tự và đột tử của các sinh viên và thực tập sinh nước ngoài. Tuy nhiên, theo một báo cáo của Tổ chức Hợp tác Đào tạo Quốc tế Nhật Bản, có 28 thực tập sinh hoặc học viên đã thiệt mạng do tai nạn, bệnh tật hoặc các nguyên nhân khác trong năm tài khóa 2016. Trong số đó, có 8 người chết vì bệnh tim hoặc não.

Ni cô Thích Tâm Trí đến Nhật Bản từ năm 2000 và làm công việc tư vấn cho người Việt Nam kể từ đó. Bà từng tìm giúp bệnh viện phụ sản cho một phụ nữ mang thai và tìm một người ở Việt Nam có khả năng chăm sóc cho đứa trẻ sơ sinh.

Mới đây, sau khi thi thể một sinh viên Việt Nam được tìm thấy trên bờ biển Hokkaido, bà đã tổ chức lang lễ cho sinh viên xấu số này.

"Các thực tập sinh và sinh viên bị căng thẳng về tâm lý một phần do rào cản ngôn ngữ. Bên cạnh đó, họ bị suy dinh dưỡng vì thường ăn mỳ ramen để tiết kiệm tiền. Họ làm việc cật lực dẫn tới việc người bị mất cân bằng về thể chất lẫn tinh thần", sư cô cho hay.

(Ảnh minh họa)

Đa phần những người này phải tiết kiệm tiền để gửi về cho gia đình ở Việt Nam hoặc trả khoản nợ mà họ đã vay để sang Nhật Bản.

Bác sĩ Junpei Yamamura, 63 tuổi, chuyên nghiên cứu về vấn đề này cho biết, việc những người khỏe mạnh đột tử ở tuổi 20 -30 là rất bất thường.

Theo ông, những người này đã không cân bằng được thời gian làm việc và nghỉ ngơi dẫn tới việc “căng thẳng và áp lực tinh thần bào mòn cơ thể họ".

Hồi tháng ba, ông Yamamura đã đến Việt Nam và gặp cha của một thanh niên 20 tuổi tử vong tại tỉnh Miyagi vào cuối năm 2017. Người thanh niên này sang Nhật sau khi bỏ ra 1,2 triệu yen (khoảng 10.700 USD) cho cò mồi với hy vọng sẽ đi làm dành dụm tiền để lấy vợ.

Tổ chức địa phương đưa nạn nhân sang Nhật Bản nói với cha của cậu rằng con trai ông chết vì bệnh tim và đã gửi tro cốt về quê.

Bác sĩ Yamamura cho rằng các thực tập sinh và sinh viên người Việt tử vong là nạn nhân của các chính sách không phù hợp tại Nhật Bản.

(Ảnh minh họa)

"Các công ty Nhật Bản nên thuê họ vào làm lao động theo những điều kiện thích hợp. Nhưng những công ty này lại buộc họ làm việc như những thực tập sinh hoặc sinh viên. Kết quả là những gánh nặng đè lên tinh thần và thể chất của họ. Chính phủ Nhật Bản nên nắm bắt các điều kiện thực tế của họ và có biện pháp ngăn chặn", ông Yamamura nói.

Shoichi Ibusuki, một luật sư chuyên về các vấn đề của thực tập sinh, thì cho rằng hệ thống đào tạo hiện nay khiến họ gặp khó khăn khi muốn khiếu nại nếu điều kiện làm việc hoặc tình trạng thể chất không tốt.

Theo Ibusuki, nhiều trường hợp học viên buộc phải gánh nợ trước khi sang Nhật Bản hoặc các tổ chức đã đưa họ sang đây cấm họ tham vấn các văn phòng kiểm định tiêu chuẩn lao động hoặc luật sư. Cũng có nhiều trường hợp sinh viên vừa đi học vừa làm thêm vượt quá giới hạn cho phép 28 giờ mỗi tuần để kiếm tiền trà nợ.

Các chuyên gia cho rằng việc cải thiện môi trường làm việc và áp dụng nhiều biện pháp hỗ trợ cho các thực tập sinh, sinh viên nước ngoài là rất cần thiết.

Trước đó, theo Nikkei Asia, hơn 7.000 thực tập sinh nước ngoài ở Nhật Bản đã bỏ việc vào năm ngoái khi những người sử dụng lao động đòi hỏi họ phải làm việc trong nhiều giờ hoặc không trả đủ lương, phần lớn trong số đó là người Việt Nam.

“Những thực tập sinh Việt Nam đang phải đối mặt với những giờ làm việc đầy áp lực nhưng không muốn về nhà. Họ đã tìm được nơi tạm lánh và tìm cách ở lại Nhật Bản”, tờ Nikkei Asia thông tin.

Xem thêm >> Nga nhắc vụ ‘hòn đá gián điệp’ đáp lại cáo buộc tấn công mạng toàn cầu