OpenAI tái định nghĩa cuộc đua AI: Nền móng siêu trí tuệ, hay canh bạc quá sức?

Giờ đây, thách thức lớn nhất nằm ở việc hiện thực hóa tầm nhìn trị giá hàng nghìn tỷ USD mà CEO Sam Altman theo đuổi.

Liên tiếp những cú bắt tay khổng lồ

Trong vòng vài ngày, OpenAI tung ra loạt thông báo gây chấn động. Thứ Hai, Nvidia công bố kế hoạch đầu tư tới 100 tỷ USD để hỗ trợ OpenAI xây dựng các trung tâm dữ liệu chứa hàng triệu GPU.

Ngày hôm sau, công ty tiết lộ thỏa thuận mở rộng với Oracle và SoftBank, nâng tổng vốn cam kết cho dự án “Stargate” lên 400 tỷ USD trải dài nhiều giai đoạn và địa điểm.

Đến Thứ Năm, OpenAI tiếp tục mở rộng phạm vi thương mại với Databricks, tích hợp chính thức các mô hình của mình vào nền tảng dữ liệu doanh nghiệp.

“Đây là phiên bản hoành tráng nhất của triết lý ‘fake it ’til you make it’ của Thung lũng Silicon, và cho đến lúc này, nó có vẻ đang phát huy tác dụng”, Gil Luria, giám đốc quản lý tại D.A. Davidson, nhận định.

Từ một startup gắn liền với ChatGPT, OpenAI nay đang định hình để trở thành ‘hyperscaler’ mới – ngang tầm với những gã khổng lồ điện toán đám mây.

Nhưng tham vọng đó phải trả giá: công ty đang “đốt” hàng tỷ USD mỗi năm, phụ thuộc hoàn toàn vào vốn ngoại và dự án đòi hỏi năng lượng đủ để cung cấp cho hơn 13 triệu hộ gia đình Mỹ.

Tầm nhìn “điên rồ” của Altman

Altman nhiều lần khẳng định: để bước vào kỷ nguyên AI mới, cần một hạ tầng khổng lồ vượt ngoài sức tưởng tượng.

“Bạn nên kỳ vọng OpenAI sẽ chi hàng nghìn tỷ USD cho việc xây dựng trung tâm dữ liệu trong tương lai gần”, ông nói với CNBC tại San Francisco. “Sẽ có nhiều nhà kinh tế kêu rằng điều này thật điên rồ, thật liều lĩnh. Nhưng chúng tôi sẽ chỉ đáp lại: hãy để chúng tôi làm việc của mình”.

Theo nguồn tin nội bộ, OpenAI dự báo sẽ đạt 125 tỷ USD doanh thu vào năm 2029 – một con số táo bạo nhưng đầy rủi ro thực thi.

Chỉ riêng mục tiêu xây dựng 17 GW công suất đã tương đương với 17 nhà máy điện hạt nhân – mỗi nhà máy mất ít nhất một thập kỷ mới vận hành. Trong khi đó, lưới điện Mỹ đã căng thẳng, turbine khí bán hết đến năm 2028, năng lượng hạt nhân quá chậm còn năng lượng tái tạo lại vướng rào cản chính trị.

“Tôi cực kỳ lạc quan về hạt nhân, phân hạch tiên tiến, cả nhiệt hạch”, Altman nhấn mạnh. “Chúng ta cần xây thêm, rất nhiều, nhà máy điện phân hạch hiện tại, để đáp ứng nhu cầu năng lượng siêu đậm đặc”.

Quy mô chưa từng có

Tại buổi lễ ở Abilene, Texas – địa điểm đặt cơ sở Stargate đầu tiên – Altman lần đầu đưa ra những con số cụ thể.

“Khác với các cuộc cách mạng công nghệ trước, AI cần hạ tầng vật lý khổng lồ. Và đây mới chỉ là phần rất nhỏ”, ông nói.

Deedy Das, đối tác tại Menlo Ventures, nhận xét: “Tôi không coi đây là điên rồ. Tôi coi đây là tồn tại sống còn trong cuộc đua đến siêu trí tuệ”.

Ông lập luận rằng dữ liệu và sức mạnh tính toán là hai yếu tố then chốt để mở rộng AI, và khen ngợi Altman đã “đọc được đường cong tăng trưởng theo cấp số nhân” từ sớm.

Thực tế, các bước ngoặt trong AI lịch sử đều gắn với quy mô tính toán khổng lồ, chứ không đơn thuần là thuật toán thông minh hơn. Đó cũng là lý do OpenAI, Google và Anthropic đều đổ tiền vào hạ tầng.

Altman nhấn mạnh: “Người dùng ChatGPT hàng ngày có lẽ không hình dung được. Đây mới chỉ là 10% quy mô của một cơ sở. Và chúng tôi sẽ xây 10 cái như vậy”.

Bài toán tài chính nan giải

Dù những con số đầu tư gây choáng, dòng tiền thực tế vẫn là một ẩn số.

Nvidia sẽ giải ngân 100 tỷ USD thành từng đợt 10 tỷ USD. Thỏa thuận với Oracle và SoftBank có thể đạt 400 tỷ USD. Nhưng Microsoft, cổ đông lớn nhất của OpenAI, không sẵn sàng “viết tấm séc vô hạn”.

Luria nhận định: “OpenAI đã phải quay sang Oracle với cam kết còn lớn hơn khả năng của họ”.

Là một startup chưa có lợi nhuận, OpenAI phải tính đến vay nợ. Giám đốc tài chính Sarah Friar cho biết công ty sẽ tự xây dựng một phần hạ tầng để “trở thành đối tác thông minh hơn”, hiểu rõ chi phí thực tế và tăng sức mạnh đàm phán.

Ngoài ra, một phương án khác là tích hợp quảng cáo trong ChatGPT nhằm giảm tốc độ đốt tiền. Altman từng đề xuất mô hình hoa hồng liên kết thay cho quảng cáo truyền thống – ví dụ lấy 2% khi người dùng mua hàng qua ChatGPT.

Tăng trưởng nhanh kỷ lục

Altman khẳng định: “Chúng tôi đang tăng trưởng nhanh hơn bất kỳ doanh nghiệp nào mà tôi từng biết”.

Chỉ trong 18 tháng, lượng sử dụng ChatGPT đã tăng gấp 10 lần, đặc biệt ở mảng doanh nghiệp. CEO Accenture Julie Sweet cho biết công ty bà vừa ký 37 hợp đồng trên 100 triệu USD mỗi hợp đồng chỉ trong một quý.

“Các CEO đều nhận thấy AI tiên tiến là tối quan trọng,” bà nói. “Vấn đề là đa số doanh nghiệp chưa sẵn sàng.”

Ali Ghodsi, CEO của Databricks, bổ sung: “Sẽ còn nhiều ứng dụng AI hơn trong tương lai. Không có gì nghi ngờ. Nghĩ rằng đang xây quá nhiều hạ tầng là bỏ lỡ bức tranh lớn.”

Đó là lý do Databricks ký thỏa thuận tích hợp GPT-5 ngay tuần này, phản ánh nhu cầu doanh nghiệp ngày càng tăng. Tuy vậy, công ty vẫn giữ linh hoạt, cho phép khách hàng lựa chọn giữa OpenAI, Anthropic và Gemini của Google.

Rủi ro vẫn treo lơ lửng

Dù quy mô đầu tư khổng lồ, tốc độ triển khai mới là thách thức. Nvidia cung cấp chip và vốn, Oracle xây dựng trung tâm dữ liệu, OpenAI đảm bảo nhu cầu. Nhưng chỉ cần một mắt xích trục trặc, toàn bộ mô hình có thể chao đảo.

Friar thừa nhận: “Không có đủ năng lực tính toán để làm tất cả những gì AI có thể làm. Chúng ta phải bắt đầu ngay và cùng xây dựng cả một hệ sinh thái”.

Tuần lễ lịch sử này đã cho thấy rõ tầm nhìn “không khoan nhượng” của Sam Altman: biến OpenAI thành trụ cột hạ tầng AI toàn cầu, bất chấp rủi ro tài chính, năng lượng và chính trị.

Với hàng trăm tỷ USD đã được cam kết, OpenAI đang đặt cược lớn chưa từng có. Liệu đây sẽ là nền móng cho kỷ nguyên siêu trí tuệ, hay trở thành canh bạc quá sức? Giới công nghệ và đầu tư sẽ dõi theo từng bước đi kế tiếp.