Thu nhập thực tế hay tiền lương thực tế (real income or real wage) là tiền lương danh nghĩa (W) chia cho mức giá chung (P) của hàng hóa và dịch vụ. Người ta thường viết tiền lương thực tế dưới dạng W/P. Nếu cả tiền lương danh nghĩa và giá cả đều tăng 10% so với chỉ số ban đầu là 100, thì giá trị ban đầu của W/P=100/100=1 và giá trị mới của nó cũng bằng 110/110=1. Tiền lương thực tế tăng khi W tăng nhanh hơn P, Khi W tăng trong khi P không đổi hoặc giảm. Trong ví dụ của chúng ta, nếu W tăng 10% và giá cả không đổi, tiền lương thực tế W/P sẽ bằng 110/100=110%. Trong trường hợp , người hưởng lương được lợi 10% vì họ có thể mua thêm 10% hàng hóa và dịch vụ bằng mức lương mới cao hơn.
Mối quan hệ giữa tiền lương thực tế và danh nghĩa với việc làm (mức sử dụng lao động) và sản lượng hiện nay vẫn là chủ đề trọng tâm trong các phân tích của kinh tế học, mặc dù nhìn chung mọi người nghĩ rằng tiền lương thực tế, chứ không phải tiền lương danh nghĩa, quyết định việc làm và tỷ lệ thất nghiệp.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Theo định nghĩa của Marx thì: tiền lương danh nghĩa là số tiền mà người công nhân nhận được sau khi đã làm việc cho chủ tư bản, hay nói một cách khác thì nó chính là giá trị sức lao động được nhà tư bản tính bằng tiền để trả cho người công nhân. Tiền lương danh nghĩa không phản ánh rõ mức sống của người công nhân.
Tiền lương thực tế là tổng khối lượng và chất lượng của những tư liệu tiêu dùng mà người công nhân mua được bằng tiền lương danh nghĩa.Tiền lương thực tế luôn phản ánh chính xác mức sống của người công nhân.
Nếu thị trường ổn định không có lạm phát thì lương thực tế chính là lương danh nghĩa. Còn ngược lại, lương thực tế luôn luôn nhỏ hơn lương danh nghĩa, vì thế nếu muốn xác định lương thực tế thì phải tính đến lương danh nghĩa, nhưng cũng phải tính đến giá cả vật phẩm tiêu dùng và tiền trả các khoản dịch vụ và thuế.
