Trao đổi với Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS. Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tin học và kinh tế ứng dụng đã những đề xuất để đổi mới sáng tạo thực sự là động lực để TP. Hồ Chí Minh lên ‘top’ đầu khu vực.
- Ông nhận diện những yêu tố thuận lợi nào để TP. HCM vươn lên "top" đầu khu vực về đổi mới, sáng tạo?
TS Nguyễn Hoàng Hiệp: Với Nghị quyết 98 của Quốc hội TP. HCM có điều kiện rất thuận lợi để triển khai các chính sách ưu đãi thúc đẩy tiến trình đổi mới sáng tạo. Trong đó, những nội dung đầu tiên là miễn thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) đối với thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức khoa học và công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo và các tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo phát sinh trên địa bàn thành phố.
Bên cạnh đó là miễn thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế TNDN của các cá nhân, tổ chức có khoản thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp, quyền góp vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn TP. HCM.
Các chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng đặc biệt, cá nhân khởi nghiệp sáng tạo làm việc tại các đơn vị kể trên cũng được miễn thuế TNCN với khoản thu nhập từ lương, tiền công. Những ưu đãi này có thời hạn là 5 năm kể từ thời điểm phát sinh thuế thu nhập phải nộp.
Là trung tâm kinh tế, khoa học - công nghệ với phong trào khởi nghiệp sôi động hàng đầu cả nước, TP. HCM có thuận lợi là hiện có gần 2.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, chiếm khoảng 50% cả nước, trong đó có 65% doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thông tin. TP. HCM cũng có hơn 44 cơ sở ươm tạo và tăng tốc khởi nghiệp (cả nhà nước và tư nhân).
Mới đây, TP.HCM vừa ban hành kế hoạch triển khai các chính sách hỗ trợ dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo giai đoạn 2024 - 2028. Đặt mục tiêu đến năm 2028, hỗ trợ hơn 1.000 dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo ở giai đoạn tiền ươm tạo; hơn 700 dự án ở giai đoạn ươm tạo và hơn 200 dự án ở giai đoạn tăng tốc tiếp cận với các nhà tư mạo hiểm.
Có thể thấy, thông qua tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, thành phố sẽ tiến hành tập huấn các chính sách, phương thức triển khai thực hiện, định hướng nội dung đổi mới sáng tạo cho các đơn vị liên quan, cũng như hỗ trợ ứng dụng và thử nghiệm các giải pháp, sản phẩm, dịch vụ đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo. Cụ thể là thành phố đã tập trung nguồn lực để thúc đẩy chuyển đổi số với ba trụ cột: chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, tất cả đều hướng đến để phục vụ người dân doanh nghiệp.
- Cơ hội đã rõ nhưng đâu là những thách thức cho TP.HCM thực sự là nơi tìm đến của DN đổi mới sáng tạo, thưa ông?
Có thể chỉ ra những thách thức, đặc biệt trong chuyển đổi số khu vực công. Các khảo sát hiện nay đều cho thấy, thực trạng khối lượng công việc khu vực này rất lớn, phức tạp, liên quan nhiều bộ phận và yêu cầu của người dân cũng như doanh nghiệp. Tuy nhiên, nguồn lực như con người, trang thiết bị, kinh phí… luôn có sự hạn chế và công nghệ hiện chỉ đủ để đáp ứng được cơ bản các nhu cầu. Giải bài toán này cần rất nhiều kỹ năng và phải xác định được đúng đề bài để không làm lãng phí thời gian cũng như tiền bạc.
Ngoài ra, đối với các doanh nghiệp thành phố ít tiềm lực kinh tế hay doanh nghiệp vừa và nhỏ thì chuyển đổi số có thể là một thách thức lớn khi chi phí thực hiện là một bài toán cần lời giải.
Đáng nói là các quy định hiện hành chưa có quy định cụ thể về chính sách hỗ trợ với các trung tâm đổi mới sáng tạo - là các tổ chức trung gian để ươm mầm và phát triển các doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, cũng là nơi kết nối và liên kết các nguồn lực trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.
Theo Bộ kế hoạch đầu tư, tỷ lệ thất bại trong đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là cao. Điều này đồng nghĩa với việc rủi ro cho đầu tư vào khởi nghiệp cao và do đó rất cần chính sách hỗ trợ cho các tổ chức trung gian này để tạo hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, nhất là khuyến khích được vốn tư nhân cho hoạt động đầu tư khởi nghiệp sáng tạo.
- Theo ông, những lĩnh vực trọng yếu tại TP. HCM nào mà nhà đầu tư có thể hỗ trợ để mang lại lợi ích cho các startup cũng như cho thành phố và cả nước?
Với vai trò và lực lượng lao động hùng hậu, ngành dịch vụ có tính đổi mới sáng tạo toàn cầu của TP. HCM còn nhiều tiềm năng nâng cao năng suất, tăng hàm lượng kinh tế số và đẩy mạnh kết nối ngành…
Trong 10 năm qua, dịch vụ luôn là ngành có tỷ trọng cao, chiếm hơn 60% trong cơ cấu GRDP của TP. HCM. Dịch vụ cũng là khu vực thu hút được số lượng đáng kể lao động dịch chuyển ra khỏi ngành chế biến, chế tạo trong quá trình chuyển đổi cơ cấu diễn ra ở TP. HCM. Trong ba ngành dịch vụ đổi mới sáng tạo toàn cầu, ngành tài chính – ngân hàng và bảo hiểm có năng suất lao động cao nhất, tiếp theo là các dịch vụ hành nghề chuyên nghiệp và công nghệ, thông tin và truyền thông. TP. HCM cũng không nằm ngoài xu hướng đó.
Trong vòng 5 năm qua, số vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm đổ vào thành phố đã tăng gấp năm lần. Riêng năm 2021, số vốn này là 831 triệu USD, và năm 2022, do ảnh hưởng của dịch bệnh, con số này giảm còn 591 triệu USD. Năm 2022, TP. HCM được xếp hạng 110 trong số các thành phố trên toàn thế giới có hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển mạnh mẽ, và nằm trong vị trí 80 đến 90 trong năm 2023.
Hiện nay, tại thành phố có khoảng 2.000 startup, chiếm khoảng 50% con số của cả nước, và trong số 4 kỳ lân công nghệ ở Việt Nam, thì 3 là ở TP. HCM. Thành phố đã có nhiều chính sách hỗ trợ cho hoạt động khởi nghiệp của sinh viên và cộng đồng. Song song đó, thành phố bằng những chính sách ưu đãi thuế cũng khuyến khích các quỹ đầu tư mạo hiểm tham gia đầu tư, cũng như các doanh nghiệp, nhất là khối FDI, thành lập quỹ đầu tư khoa học-công nghệ tập trung vào các ngành nghề dịch vụ.
Trong cơ cấu kinh tế TP. HCM, lĩnh vực dịch vụ chiếm trên 60%, và đây sẽ tiếp tục là thế mạnh của thành phố, đang được phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu để nâng tầm quốc tế cho TP. HCM.
Ngoài ra, với một đô thị trên 10 triệu dân, TP. HCM chịu tác động lớn về biến đổi khí hậu, nên tôi cho rằng lĩnh vực bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu cũng là lĩnh vực rất tiềm năng cho các startup.
- Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này.
Tags:
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa XV chính thức được khai mạc từ cuối tháng 10. Đây là kỳ họp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, vừa là bước tổng kết một nhiệm kỳ nhiều đổi mới, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả, vừa là sự chuẩn bị cho chặng đường của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với yêu cầu toàn diện và sâu sắc hơn.
(VNF) - Quá trình M&A trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là vấn đề tài chính mà còn đòi hỏi sự nhạy bén trong quản trị văn hóa và vận hành. Đây là bài học mà ông Punendu Sharma, Giám đốc đầu tư (CIO) của EQuest Education Group, rút ra sau nhiều năm tham gia các thương vụ M&A tại Việt Nam.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026–2030 – một tham vọng rất lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giá rẻ và FDI đã cạn dư địa. Các chuyên gia nhấn mạnh, muốn đạt được mục tiêu này, Việt Nam phải chuyển sang tăng trưởng dựa trên việc tăng năng suất và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - TS Nguyễn Minh Cường cho rằng khi bàn về việc xây dựng trung tâm tài chính, cần đặt vấn đề trong bối cảnh: Liệu đây có phải là bước phát triển tiếp theo sau giai đoạn tự do hóa thương mại? Trung tâm tài chính có thể trở thành xuất phát điểm và động lực để thúc đẩy quá trình tự do hóa tài chính hay không?
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Ông Nguyễn Hồ Ngọc - Giám đốc đào tạo ATC Academy cho rằng, "mốc 500 triệu hiện nay chỉ thực sự phù hợp với các ngành có biên lợi nhuận rất cao. Nếu chỉ nhìn vào mức doanh thu mà không nhìn vào tỷ suất lợi nhuận, chính sách sẽ nặng tay với nhóm biên lợi nhuận thấp và nhẹ tay với nhóm biên lợi nhuận cao".
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
