Diễn đàn VNF

TS Huỳnh Thế Du: Rủi ro của kinh tế Việt Nam nằm ở các doanh nghiệp tư nhân lớn nhanh bất thường

(VNF) - Theo TS Huỳnh Thế Du, đã đến lúc Việt Nam nên “quên kinh tế nhà nước” và nhìn nhận khu vực kinh tế tư nhân là động lực tăng trưởng chính. Tuy nhiên, ở mặt bên kia của “tấm huy chương kinh tế như nhân”, TS Huỳnh Thế Du chỉ ra rủi ro đến từ việc việc một số doanh nghiệp tư nhân lớn nhanh bất thường, thân hữu và lợi ích nhóm.

TS Huỳnh Thế Du: Rủi ro của kinh tế Việt Nam nằm ở các doanh nghiệp tư nhân lớn nhanh bất thường

T.S Huỳnh Thế Du

Phát biểu tại hội thảo kinh tế Việt Nam năm 2019 với chủ đề "Bứt phá từ những động lực tăng trưởng", TS Huỳnh Thế Du – Đại học Fullbright cho rằng đã đến lúc Việt Nam nên “quên kinh tế nhà nước”, bởi từ năm 2000 đến nay, khu vực này không tạo ra nhiều việc làm, không đóng góp nhiều vào ngân sách nhà nước cũng như GDP.

Hơn nữa, “nhìn rộng trên thế giới, tất cả các nước trở nên thịnh vượng và phát triển thì trụ cột của họ đều là kinh tế tư nhân”, TS Huỳnh Thế Du nói.

Mặc dù xác định kinh tế tư nhân là động lực tăng trưởng, là tương lai của kinh tế Việt Nam nhưng ông Du cũng cho biết vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế hiện còn rất khiêm tốn: “Từ năm 2005 đến nay, kinh tế tư nhân (không bao gồm các hộ kinh doanh cá thể) chỉ chiếm khoảng 10% GDP”

“Ông làm ăn tốt nhất ở Việt Nam trong hơn 1 thập niên qua là các doanh nghiệp FDI. Điều này không vui chút nào. Tại sao trên sân nhà mà chúng ta làm không tốt?", ông Du đặt câu hỏi.

“Doanh nghiệp FDI người ta cũng chỉ nhìn trong ngắn hạn: nơi nào có lợi nhuận cao nhất thì tôi đến, không thì tôi chuyển đi”, ông Huỳnh Thế Du nói và nhấn mạnh khu vực này không thể là động lực tăng trưởng của Việt Nam.

Ông Huỳnh Thế Du chỉ ra 2 nguyên nhân khiến kinh tế tư nhân của Việt Nam chưa phát triển. Thứ nhất, trong một khoảng thời gian dài khu vực kinh tế tư nhân không được nhà nước coi là động lực phát triển mà ưu tiên lớn nhất là doanh nghiệp nhà nước, sau đó đến doanh nghiệp FDI. Thứ hai, các chính sách điều hành kinh tế của Việt Nam còn nhiều bất cập khiến cho tư duy đầu cơ ngắn hạn mạnh hơn tư duy đầu tư dài hạn.

Nghiên cứu sự phát triển của kinh tế Việt Nam hơn 4 thập niên vừa qua, ông Huỳnh Thế Du cho biết: “Cuối thập niên 1970 thì tư nhân không được làm kinh tế; cuối thập niên 1980 thì tư nhân được tự do quá mức dẫn đến khủng hoảng các hợp tác xã tín dụng; cuối thập niên 1990 kinh tế tư nhân thực sự khởi sắc nhưng có tình trạng các doanh nghiệp tư nhân lớn không chú trọng sản xuất kinh doanh mà chuyển sang đầu cơ tài sản, thậm chí lấy tiền ngân hàng đi đầu cơ tạo ra khủng hoảng; cuối những năm 2000 thì xuất hiện doanh nghiệp tư nhân thân hữu và lợi ích nhóm”.

Còn hiện nay, ông Huỳnh Thế Du cho rằng rủi ro của kinh tế Việt Nam chính là việc 1 số doanh nghiệp tư nhân lớn nhanh bất thường, hơn cả các chaebol của Hàn Quốc về tốc độ.

“Chúng tôi nghiên cứu chu kỳ khủng hoảng 10 năm thì 2019 là năm cực kỳ nhạy cảm, nhà nước cần đặc biệt chú ý đến các doanh nghiệp tư nhân cực lớn, có đầu tư ra ngoài ngành”, ông Du nhấn mạnh.

Vị chuyên gia của Đại học Fulbright cho rằng cần nhìn nhận vai trò của kinh tế tư nhân theo góc độ 2 mặt của tấm huy chương.

Kinh tế tư nhân là động lực của phát triển, “tuy nhiên, ở mặt bên kia, tất cả các cuộc khủng hoảng kinh tế xảy ra trên thế giới đều do tư nhân, do các cá nhân chạy theo mục tiêu ngắn hạn của mình và gây ra trục trặc”.

Theo TS Huỳnh Thế Du, khi các doanh nghiệp nhà nước gặp trục trặc thì có 2 chìa khoá để tình hình bớt trầm trọng. Thứ nhất là người ra quyết định khi đó không dám toàn quyền vì cơ chế ra quyết định có nhiều ràng buộc. Thứ 2 là công chúng nghĩ rằng dù sao cũng có nhà nước đứng đằng sau đỡ doanh nghiệp.

Nhưng doanh nghiệp tư nhân cực lớn nếu trong trạng thái rủi ro sẽ như con bạc khát nước. Ông đứng đầu sẽ sẵn sàng chơi tất tay. Người dân/công chúng sẽ nghĩ không có nhà nước đứng đằng sau đỡ. Đó chính là nguyên nhân khiến khủng hoảng trở nên trầm trọng.

“Nhìn lại cả quá trình phát triển sẽ thấy kinh tế Việt Nam rất mong manh, chỉ cần 1 vài doanh nghiệp cực lớn trục trặc sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế”, TS Du nói.

Ngoài ra, ở mặt bên kia của “tấm huy chương kinh tế như nhân”, theo TS Huỳnh Thế Du còn có vấn đề thân hữu và lợi ích nhóm.

“Nếu như trước đây thứ tự ưu tiên của Việt Nam là doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp FDI và cuối cùng là doanh nghiệp tư nhân thì bây giờ thứ tự ưu tiên có vẻ như đang là tư nhân thân hữu”.

TS Huỳnh Thế Du thẳng thắn: “Doanh nghiệp tư nhân bây giờ cũng chẻ ra làm 2 loại thân hữu và tư nhân làm ăn bình thường. Ưu tiên lớn nhất hiện là doanh nghiệp thân hữu còn tư nhân làm ăn bình thường thì ở bét bảng”.

Để phát huy mặt mạnh và giảm thiếu rủi ro của khu vực kinh tế tư nhân, TS Huỳnh Thế Du khuyến nghị nhà nước tạo thể chế minh bạch và môi trường kinh doanh, cạnh tranh bình đẳng với mọi doanh nghiệp.

Tin mới lên