TS Vũ Thành Tự Anh: 'Dự thảo Bộ luật Lao động sửa đổi là quán quân về tư duy lạc hậu'
Vĩnh Chi -
18/09/2019 13:47 (GMT+7)
(VNF) – TS Vũ Thành Tự Anh, Đại học Fulbright Việt Nam, cho rằng xét trên các tiêu chí: không đáp ứng được nhu cầu của nền kinh tế, tư duy lạc hậu, làm tổn hại năng lực cạnh tranh quốc gia thì Bộ luật Lao động sửa đổi đạt giải quán quân!
TS Vũ Thành Tự Anh
Phát biểu tại hội thảo “Dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi): Những tác động bất lợi và kiến nghị” tổ chức tại Hà Nội sáng 18/9, TS Vũ Thành Tự Anh nhận xét dự thảo Bộ luật Lao động sửa đổi “không có dáng dấp của các chính sách được tư duy một cách mạch lạc, được đánh giá một cách cẩn trọng và phù hợp với nền kinh tế mới”.
“Nói cách khác, dự thảo này có tư duy tương đối bảo thủ, lạc hậu và nhiều điểm của nó là bước lùi so với Bộ luật Lao động 2012”, ông Tự Anh nói.
Đứng về mục tiêu của chính sách, ông Tự Anh cho rằng nhìn từ điều khoản đầu tiên đã thấy rằng các mục tiêu của dự thảo bộ luật sẽ không đạt được và nhấn mạnh: “Tôi băn khoăn, không hiểu những người đệ trình dự luật này đã đánh giá tác động chính sách thế nào. Nhìn vào cách thiết kế, từng điều khoản cụ thể thì có đánh giá chắc cũng hết sức sơ sài vì không phản ánh đời sống kinh tế thực sự của đất nước cũng như của doanh nghiệp”.
Cụ thể, ông Tự Anh cho rằng các nhà soạn luật đã rơi vào một cách nhìn nhận phiến diện và lạc hậu, đó là nhìn nhận mối quan hệ giữa người sử dụng lao động và người lao động là mối quan hệ xung đột.
Lẽ ra, nhà soạn luật phải nhìn từ góc độ tổng thể của nền kinh tế. Một bộ luật ra đời có giúp tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế không, có tạo thị trường hiệu quả không, có tạo được động lực cho người lao động không, chứ đừng nói tới mâu thuẫn đối kháng, có tính một mất một còn giữa chủ sử dụng lao động và người lao động.
“Thị trường lao động là một trong những nhân tố đầu vào cơ bản của mọi nền kinh tế nhưng với bộ luật này, ta đang can thiệp quá sâu, quá thô bạo, quá chi tiết vào quan hệ lao động. Tư duy này không có tính thị trường, thậm chí đi ngược lại chủ trương so với Luật lao động 2012”, ông Tự Anh nói.
Theo ông, đối với kinh tế thị trường, nguyên tắc vàng là nhà nước chỉ can thiệp khi có thất bại của thị trường. Tuy nhiên dường như nhà soạn luật lại đứng ở góc độ nhà nước phụ mẫu, sợ người lao động làm quá nhiều mà bị kiệt sức, sợ giới chủ bóc lột lao đông…
“Có nhiều điểm mà tư duy đằng sau thể hiện một cách rõ nét góc độ nhà nước phụ mẫu, không tôn trọng quyền tự quyết của người lao đông. Giữa người chủ sử dụng lao động và người lao động đã có hợp đồng/khế ước thì việc của nhà nước là làm sao để hợp đồng/khế ước đó được thực thi chứ không phải lo thay cho người lao động”.
Nhìn rộng hơn, ông Tự Anh chỉ ra nền kinh tế của Việt Nam hiện vẫn đang phụ thuộc vào lợi thế lao động giá rẻ, quy mô lớn. Nếu dự thảo Bộ luật Lao động được thông qua, Việt Nam không thể toàn dụng lao động được. Việc giới hạn thời gian làm thêm, tiền lương… sẽ khiến Việt Nam thiểu dụng lao động và tạo ra thất nghiệp có tính cơ cấu.
Chưa kể là các hiệu ứng ngược mà các quy định gây nên. Ví dụ như việc quy định tính tiền lương lũy tiến sẽ tạo ra khả năng người lao động làm kém năng suất trong các giờ đầu để chờ các giờ sau có lương cao hơn. “Ta tưởng ta lo cho người lao động nhưng thực tế lại khiến người lao động lười biếng hơn, trong khi đó ta lại tạo gánh nặng chi phí cho chủ sử dụng lao động, dẫn đến hệ quả là tình trạng sa thải lao động tăng lên”.
Ông Tự Anh cũng phân tích rằng các quy định trong dự luật sẽ làm tăng chi phí tuân thủ và cưỡng chế tuân thủ. Có nhiều quy định không phù hợp với việc kinh doanh và người chủ lao động sẽ tìm cách lách luật. Việc lách luật sẽ tạo ra chi phí và ở bình diện toàn nền kinh tế, chi phí đó là sự lãng phí.
Cả hai điều trên đều dẫn đến một hệ quả là Việt Nam ngày càng mất đi lợi thế cạnh tranh so với các nước.
“Điều cuối cùng tôi muốn nói là thị trường lao động phải linh hoạt, nghĩa là nó tạo ra không gian để cho người sử dụng lao động có thể sử dụng lao động một cách hiệu quả nhất.
“Ví dụ ta đang sống thời đại hội nhập, nhiều người phải làm việc ban đêm. Lúc đấy họ sẽ nói đó là làm việc ngoài giờ. Khi đó ta tính lương ngoài giờ thì có cạnh tranh được không? Vì sao nhà nước lại lo người lao động kiệt sức, trong khi họ có thể nghỉ ngơi ban ngày. Một bộ luật quá lạc hậu tư duy, không đi kịp nền kinh tế như vậy tôi cam đoan chỉ vài năm sau lại sửa tiếp”, ông Tự Anh bình luận.
TS Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng ở giai đoạn hiện nay, lợi thế cạnh tranh của Việt Nam là sử dụng nhiều lao động. Cái cần nhất hiện nay là tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động, vận dụng tối đa số lao động hiện có để tăng trưởng.
Do đó, ta phải nhìn tổng thể người lao động chứ không chỉ nhìn một số nhóm. “Mình nói mình bảo vệ nhóm lao động này thì chưa chắc đã bảo vệ được toàn bộ người lao động, thậm chí nó lại dẫn đến việc hạn chế sử dụng lao động”.
Nói về tư duy của nhà soạn luật, ông Cung nhấn mạnh cách tư duy ở dự thảo Bộ luật Lao động đang làm cho môi trường kinh doanh ngày càng xấu đi. Vì môi trường kinh doanh chỉ có 2 điểm: chi phí thấp và rủi ro thấp.
“Ta làm bộ luật này tạo chi phí cao, rủi ro cao mà người hưởng lợi nhiều nhất là thanh tra lao động, vì kiểu gì doanh nghiệp cũng vi phạm và thanh tra lao động phát hiện ra ngay”.
(VNF) - PGS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp phát triển doanh nghiệp dân tộc.Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho".
(VNF) - “Cuộc cách mạng” tinh gọn bộ máy được đánh giá sẽ tạo ra những thay đổi quan trọng trong cơ cấu thu – chi ngân sách, thúc đẩy sự chuyển động nhanh, mạnh, hiệu quả của bộ máy hành chính, mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế trong dài hạn.
(VNF) - Để tạo được đột phá trong cải cách thể chế, Luật sư Nguyễn Tiến Lập, trọng tài viên Trung tâm
trọng tài quốc tế Việt Nam, cho rằng phải từ bỏ được tư duy không quản được thì cấm.
(VNF) - Trong nền kinh tế có chế độ tỷ giá tương đối cố định như Việt Nam, chính sách tiền tệ sẽ ít hiệu quả hơn so với chính sách tài khóa, vì vậy trong ngắn hạn, đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn đầu tư công hiệu quả sẽ mang lại tác động tích cực hơn.
(VNF) - PGS-TS Trần Đình Thiên - Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cao cần cách tiếp cận khác thường. Theo đó, để hiện thực hóa mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu và hướng đi trong năm 2025 là tập trung phát triển kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và kinh tế xanh.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ VCBF cho biết:
Trong cơ cấu vốn đầu tư toàn xã hội, thực tế đầu tư tư nhân mới chiếm tỷ trọng cao nhất. Trong những năm gần đây, đầu tư tư nhân tăng trưởng rất chậm, năm 2023 là gần 3% năm 2024 là khoảng 8 - 9%, thấp hơn mức tăng trưởng trung bình 15% của các năm trước dịch.
(VNF) - Về quyết định Mỹ áp thuế 25% với mặt hàng sắt thép của tất cả các nước, một số doanh nghiệp sắt thép khẳng định khi các doanh nghiệp ở các nước khác cũng chịu cùng chung mức thuế như Việt Nam khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt sẽ cao hơn.
(VNF) - Trong những năm qua, chúng ta thường tiếp cận với thông tin rằng tăng trưởng GDP của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), còn doanh nghiệp tư nhân trong nước chỉ đóng góp rất ít, thậm chí chỉ chiếm 10% GDP. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác và đã trở nên lạc hậu, theo chia sẻ của doanh nhân Đỗ Cao Bảo, thành viên HĐQT tập đoàn FPT.
(VNF) - Ông Phan Đức Hiếu - Uỷ viên thường trực, Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội khẳng định, nếu chúng ta phát huy được năng lực của doanh nghiệp nội địa cũng như nguồn lực trong nước thì sự phát triển sẽ bền vững và lâu dài hơn.
(VNF) - Khi nhu cầu đầu tư và tích trữ vàng của người dân vẫn duy trì ở mức cao, thị trường vàng trở nên sôi động nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến động. Chính vì vậy, việc đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả không chỉ giúp ổn định thị trường mà còn góp phần đảm bảo sự minh bạch, hạn chế rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người dân.
(VNF) - Để có được mức tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số, Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI khẳng định: Thể chế là yếu tố mang tính quyết định việc chúng ta tiến hay lùi và vươn mình đến đâu.
(VNF) - Để nền kinh tế có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng trong 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số nếu có điều kiện thuận lợi, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. HCM cho rằng, chúng ta cần thực thi chính sách tiền tệ linh hoạt và theo diễn biến của thị trường, kèm theo đó là cần có những công cụ dự báo tốt, việc điều hành chính sách mang tính kịp thời hơn, tránh trường hợp sự việc đã xảy ra chúng ta mới tìm cách ứng phó thì sẽ không kịp bởi chính sách tiền tệ thường có độ trễ.
(VNF) - Về mục tiêu tăng trưởng 8%, thậm chí đạt hai con số nếu điều kiện thuận lợi, trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định, đây là mục tiêu cao, nhiều thách thức nhưng có thể đạt được và cần quyết tâm đạt được để tạo đà tăng trưởng bứt phá cho kỷ nguyên phát triển mới.
(VNF) - Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8% cho 2025 và hướng tới tăng trưởng hai con số trong dài hạn. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động khó dự đoán, những khó khăn và thách thức trong nước vẫn khó đoán định thì việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng như trên dường như không phải dễ dàng.
(VNF) - PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP. HCM) cho rằng câu chuyện của năm sau sẽ là sự đánh đổi giữa lãi suất và tỷ giá. Nếu muốn giảm lãi suất, Chính phủ phải hy sinh tỷ giá và ngược lại.
(VNF) - Để duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025, việc duy trì ổn định kinh tế vĩ mô với sự kết hợp cân bằng hơn giữa các chính sách tiền tệ và tài khóa là điều cần thiết. Trong thời gian tới, các chính sách phối hợp là rất quan trọng để hỗ trợ phục hồi kinh tế.
(VNF) - Trong bối cảnh nền kinh tế quốc dân còn nhiều khó khăn phía trước, kinh tế thế giới có nhiều biến động khó đoán, các động lực tăng trưởng cũ đã cạn, thì doanh nghiệp tư nhân được xem là sự kỳ
vọng của nền kinh tế. Bởi vậy, đẩy mạnh cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh là điều
hết sức quan trọng để doanh nghiệp tư nhân phát huy tối đa tiềm lực và phát triển mạnh mẽ.
(VNF) - Trong một thế giới VUCA (Biến động – Không chắc chắn – Phức tạp – Mơ hồ) thì có một điều ngày càng trở nên rõ ràng hơn là vai trò và vị thế không ngừng gia tăng của Việt Nam. Việc trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ cùng với đó là sự nâng cấp mối quan hệ ngoại giao với nhiều quốc gia lớn đã đưa vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế gia tăng và mở ra những vận hội mới cho đất nước.
(VNF) - Nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025, ông Norman Lim - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam (SingCham Việt Nam) đã chia sẻ với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance về những triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm mới với những yếu tố định hình tăng trưởng bền vững.
(VNF) - Trao đổi cùng Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương, khẳng định chính hệ thống pháp luật hiện nay là
“thủ phạm” khiến chúng ta tự trói buộc chính mình, kìm hãm sự phát triển. Ông cho rằng nếu khơi thông điểm nghẽn này thì việc kinh tế Việt Nam tăng trưởng hai con số là điều hoàn toàn có thể đạt được.
(VNF) - Giám đốc Quốc gia, Viện Tony Blair tại Việt Nam cho rằng, nền tảng thiết yếu để một Trung tâm tài chính quốc tế thành công là ở thiết kế thể chế.
(VNF) - TS Phạm Hùng Tiến - Chuyên gia về đầu tư FDI chỉ ra rằng, các tỉnh Phía Bắc có giá trị xuất khẩu thuộc nhóm dẫn đầu cả nước nhưng lại nằm ngoài nhóm 10 thu ngân sách lớn. Điều này phần nào cho thấy, phần nhận được từ các "kỳ tích" xuất khẩu mà doanh nghiệp FDI mang lại là không tương xứng, thậm chí là rất ít.
(VNF) - Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành khẳng định, các tập đoàn lớn trên thế giới đang bắt tay tạo ra những 'game' mới và điều ngại là liệu các doanh nghiệp Việt có đủ năng lực để ứng xử với những 'gã khổng lồ', các tập đoàn đa quốc gia hay không chứ chưa nói đến câu chuyện vốn hay công nghệ.
(VNF) - Ông Andy Khoo - CEO Terne Holdings cho rằng: “Trung tâm Tài chính quốc tế Đà Nẵng không chỉ là một dự án phát triển, mà còn là một tuyên ngôn táo bạo về khát vọng của Việt Nam trong việc dẫn đầu trên thị trường tài chính toàn cầu”
(VNF) - PGS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng: Cộng đồng doanh nghiệp tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp phát triển doanh nghiệp dân tộc.Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho".