AI - ánh sáng thời đại mới: Cảnh báo những nhóm dễ tổn thương, bị 'bỏ lại phía sau'
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
Theo thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 16 triệu người cao tuổi. Đây là một trong những nhóm dễ bị tổn thương nhất nếu thiếu cơ hội tiếp cận công bằng với công nghệ.
Lực lượng thanh niên từ 15 đến 24 tuổi đạt hơn 65 triệu người, song chỉ khoảng 12% đang tham gia vào các công việc liên quan đến công nghệ – con số phản ánh sự chênh lệch lớn giữa đào tạo và nhu cầu thực tế.
Đặc biệt, gần 50% lực lượng lao động hiện nay vẫn thuộc khu vực phi chính thức, không có hợp đồng lao động và chưa được bảo vệ bởi hệ thống an sinh phù hợp.
Tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề "Sức mạnh không giới hạn và những thách thức khó dự báo của trí tuệ nhân tạo - Tác động và ứng phó chính sách", các chuyên gia cảnh báo: AI và công nghệ tuy mở ra cơ hội phát triển đột phá, nhưng nếu thiếu chính sách đồng bộ, sẽ làm gia tăng bất bình đẳng xã hội. Câu hỏi đặt ra: làm sao để công nghệ trở thành động lực cho phát triển, đồng thời đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau?
Công nghệ là "ánh sáng", con người là trung tâm
PGS.TS Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, ví công nghệ và trí tuệ nhân tạo như “nguồn sáng” của thế kỷ 21. Những quốc gia vươn lên mạnh mẽ đều là những quốc gia dám đi trước, dám lựa chọn con đường công nghệ, và có sự chuẩn bị nghiêm túc về thể chế, nhân lực cũng như sự can đảm để thay đổi.

Theo ông Bình, cũng như thời kỳ trước nếu thiếu điện thì đất nước chìm trong bóng tối, ngày nay thiếu công nghệ và AI đồng nghĩa với việc quốc gia thiếu đi ánh sáng phát triển. Việt Nam, với khát vọng vươn lên, hoàn toàn có thể làm được, nhưng điều kiện tiên quyết là phải bắt đầu ngay từ bây giờ, bằng những hành động cụ thể và quyết liệt.
Tuy nhiên, “Công nghệ không chờ đợi ai. Nếu chậm chân, chúng ta không chỉ bị bỏ lại phía sau, mà còn đánh mất lợi thế cạnh tranh trong tương lai”, ông Bình cảnh báo.
PGS.TS Đặng Hoài Bắc - Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông nhấn mạnh, yếu tố quyết định nhất vẫn là con người. Ông cho rằng, dữ liệu có thể trở thành tư liệu sản xuất mới, hạ tầng có thể hiện đại, chính sách có thể được ban hành, nhưng nếu thiếu con người phù hợp thì tất cả những trụ cột ấy đều khó phát huy hiệu quả. Việt Nam cần một chiến lược đầu tư toàn diện cho con người – không chỉ đào tạo kỹ năng chuyên môn, mà còn chú trọng năng lực tư duy phản biện, tinh thần chủ động và khả năng thích ứng.
Ông Bắc dẫn chứng: “Ở Mỹ, kỹ năng tư duy phản biện đã được đưa vào giáo dục phổ thông từ sớm, giúp hình thành một lực lượng lao động độc lập và sáng tạo điều mà Việt Nam cần nghiêm túc học hỏi”.
PGS.TS Bắc cũng lưu ý, phát triển con người không chỉ dừng ở tri thức, mà còn ở đạo đức và văn hóa nhân văn. Nếu bỏ qua yếu tố này, công nghệ có thể trở thành “con dao hai lưỡi”, tạo ra rủi ro về xã hội và đạo đức. Chúng ta cần thế hệ công dân vừa giỏi công nghệ, vừa có đạo đức và trách nhiệm xã hội.
An sinh xã hội và thu hẹp khoảng cách trong kỷ nguyên AI
Trong khi công nghệ và con người được xem là động lực, nhiều chuyên gia cảnh báo không thể bỏ qua mặt trái của quá trình chuyển đổi số.
GS.TS Giang Thanh Long, giảng viên Đại học Kinh tế Quốc dân chỉ ra rằng, Việt Nam hiện có khoảng 16 triệu người cao tuổi và gần 50% lực lượng lao động là lao động phi chính thức là những nhóm dễ tổn thương nhất trước làn sóng công nghệ và AI.

“Trong kỷ nguyên AI, phát triển công nghệ là cần thiết, nhưng song hành phải là chính sách an sinh xã hội toàn diện, công bằng và thích ứng,” ông Long nhấn mạnh.
Theo đó, nguy cơ “bong bóng kỳ vọng” hoàn toàn có thể xảy ra nếu xã hội đặt niềm tin quá mức vào công nghệ mà thiếu cơ sở thực tiễn, dẫn đến lãng phí nguồn lực. Không ít địa phương đã có xu hướng đầu tư theo phong trào, chạy theo công nghệ mới mà không tính đến nhu cầu thực tế, dễ tạo ra tình trạng dàn trải, kém hiệu quả.
Một nguy cơ khác được GS Long cảnh báo là bất bình đẳng công nghệ. Khi lợi ích chủ yếu rơi vào tay một nhóm nhỏ doanh nghiệp lớn, trong khi doanh nghiệp nhỏ, lao động phổ thông hay nhóm yếu thế lại đứng bên lề, xã hội sẽ đối diện với những khoảng cách mới khó san lấp.
“Nếu không có chính sách điều tiết phù hợp, bất bình đẳng xã hội sẽ gia tăng, trở thành rào cản lớn cho phát triển bền vững,” ông Long cảnh báo.
TS. Nguyễn Khánh Phương - Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Y tế (Bộ Y tế), nhấn mạnh lĩnh vực y tế đang phản ánh rõ nét nhất cả cơ hội và khoảng cách trong ứng dụng công nghệ. AI đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong chẩn đoán hình ảnh, phân tích dữ liệu lớn và cá nhân hóa phác đồ điều trị. Tuy nhiên, sự chênh lệch vẫn còn rất lớn giữa thành thị và nông thôn. Người dân ở thành phố có thể tiếp cận dịch vụ y tế hiện đại, trong khi nhiều cơ sở tuyến huyện, xã vẫn thiếu hạ tầng công nghệ cơ bản, khó tích hợp hệ thống dữ liệu với bệnh viện tuyến trên.
Để khắc phục, bà Phương cho rằng Nhà nước cần đầu tư trọng điểm cho hạ tầng công nghệ ở vùng khó khăn, đồng thời đào tạo kỹ năng số cho cán bộ y tế và cộng đồng địa phương. Song song, hành lang pháp lý về chia sẻ dữ liệu y tế cũng cần sớm hoàn thiện để đảm bảo quyền lợi bệnh nhân và tránh tình trạng phân mảnh hệ thống.
PGS.TS Trương Gia Bình một lần nữa nhấn mạnh, “cơ hội lớn nhưng thách thức cũng rất lớn”. Cơ hội nằm ở việc nếu đi nhanh, Việt Nam có thể rút ngắn khoảng cách với các nước phát triển. Thách thức là nếu chậm trễ, nguy cơ tụt hậu sẽ nặng nề hơn.
Và để tận dụng cơ hội mà không ai bị bỏ lại phía sau, các chuyên gia đồng thuận: con người phải được đặt ở trung tâm, an sinh xã hội phải là lá chắn, và công nghệ chỉ thật sự có ý nghĩa khi đi cùng công bằng và trách nhiệm.
Ra luật và bộ quy tắc về AI: 'Tầm nhìn AI sẽ trở thành hạ tầng trí tuệ của quốc gia'
Nhà nước đặt hàng DN tư nhân: Cùng xây năng lực nội sinh cho nền kinh tế
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
Nữ tỷ phú kể chuyện 'giải cứu' HoSE: Chi phí vài triệu USD, thông dòng vốn hàng tỷ USD
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
Ngô Bình An gương mặt trẻ từ Cà Mau gây chú ý trong lĩnh vực an ninh mạng Việt Nam
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
Công nghiệp ô tô - xe máy: Nhìn từ câu chuyện của VEAM
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
Đưa AI vào trường tiểu học: Táo bạo nhưng đúng cách để đi nhanh mà chắc
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
'Việt Nam phải đi nhanh, chọn đúng để không lỡ chuyến tàu bán dẫn'
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
'Đổi mới sáng tạo phải vượt khỏi phòng nghiên cứu, giải quyết bài toán lớn của nền kinh tế'
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
Ba trụ cột để doanh nghiệp Việt chinh phục chuỗi giá trị tỷ USD
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
Ra luật và bộ quy tắc về AI: 'Tầm nhìn AI sẽ trở thành hạ tầng trí tuệ của quốc gia'
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
'AI có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội'
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
Dưới 5% người Việt dùng AI đúng cách: Khi FOMO lấn át tư duy hệ thống
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
Từ chaebol xứ Hàn nhìn về câu chuyện nợ của Vingroup
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
Bà Phạm Chi Lan: Không thể 'chia đều' để đánh giá đóng góp của tư nhân
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
Nhân lực chất lượng cao: Chìa khóa biến tri thức thành giá trị kinh tế
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
Trung tâm tài chính quốc tế: Sandbox đủ lớn và thể chế chuẩn quốc tế
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
‘Phi nông bất ổn’ và bài học 80 năm phát triển nông nghiệp Việt Nam
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
Đầu tư giáo dục tăng tốc: Hoàn thiện cơ chế bảo vệ nhà đầu tư trước những cú sốc
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
Phát triển kinh tế tư nhân: 'Thời điểm không thể chậm trễ để khắc phục những thiếu hụt'
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
'Cần một cuộc đổi mới lần hai cho kinh tế tư nhân'
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
Vì sao nhiều DN tư nhân chọn 'đứng yên' hoặc 'mini hóa'?
(VNF) - Dù đóng góp gần nửa GDP và tạo việc làm cho hơn 8/10 lao động cả nước, nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam lại chọn “đứng yên” hoặc thu nhỏ quy mô. Tại tọa đàm do Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân khiến khu vực này “ngại lớn” và đề xuất loạt giải pháp để biến kinh tế tư nhân thành đầu kéo tăng trưởng.
Vị trí đặc biệt và cơ hội tỷ USD: Con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu
(VNF) - Chuyên gia Bùi Kiến Thành đã chia sẻ nhiều góc nhìn, nhiều định hướng cho Việt Nam trên con đường vươn tầm kinh tế toàn cầu trong giai đoạn tới, như trung tâm trung chuyển hàng không ở Chu Lai, trung tâm hàng hải ở Vân Phong, trung tâm tài chính quốc tế tại TP. HCM, hay trung tâm dữ liệu tại Lâm Đồng.
Siêu đô thị TP.HCM: Hợp lực để cạnh tranh với các trung tâm logistics toàn cầu
(VNF) - Việc TP. HCM sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu không chỉ là một bước đi hành chính, mà còn mở ra kỳ vọng đưa thành phố trở thành trung tâm logistics hàng đầu khu vực. Trong cấu trúc kinh tế mới, vai trò của chuỗi cung ứng, hạ tầng cảng biển, và sự liên kết vùng đang trở thành động lực then chốt để Việt Nam cạnh tranh trên bản đồ logistics quốc tế.
Gần dân và sát dân: Từ cải cách hành chính đến vun đắp lòng tin
(VNF) - Ở Hà Tĩnh, bộ máy chính quyền hai cấp tỉnh – xã được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, lấy người dân làm trung tâm và cải cách thủ tục là động lực.
Chuyển đổi số để chính quyền gần dân và dân gần chính quyền
(VNF) - Nếu như tinh gọn bộ máy là bước đi đột phá về tổ chức, thì chính quyền số là cuộc cách mạng về phương thức vận hành. Tại Hà Tĩnh, chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu mà đang hiện diện cụ thể ở từng xã, phường – từ thủ tục hành chính, phản ánh hiện trường đến cách chính quyền ra quyết định.
Nhà nước đặt hàng DN tư nhân: Cùng xây năng lực nội sinh cho nền kinh tế
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
Khảo sát 10ha đất vàng TP.HCM của Novaland vừa sang tay Sơn Kim Land
(VNF) - Dự án Sài Gòn Broadway từng được Tập đoàn Novaland giới thiệu ra thị trường vào năm 2020 với quy mô quy hoạch gần 10 ha ngay sát Khu đô thị Thủ Thiêm (TPHCM). Dự án có mặt tiền đại lộ Mai Chí Thọ, trạm dừng Ga Bình Khánh của tuyến Metro số 2, đối diện với một dự án khác của Novaland là Water Bay.





























































